1 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
85
A
artykuł
dietetyka
Oprócz podstawowej funkcji pokarmu, jaką jest dostar-
czanie energii i składników odżywczych organizmowi,
jedzenie staje się sposobem na zaspokajanie potrzeb psy-
chologicznych człowieka [2, 3]. Spożywanie pokarmów
coraz częściej staje się sposobem na okazywanie uczuć,
regulację emocji, redukcję napięcia oraz zaspokaja po-
trzebę poczucia kontroli i bezpieczeństwa. Czynność ta
jest również sposobem na uniknięcie odpowiedzialności,
zwrócenia na siebie uwagi oraz formą nagrody lub kary
[2, 3]. Oprócz takich poważnych konsekwencji zdrowot-
nych otyłości, jak np.: cukrzyca, hiperlipidemia, nadci-
śnienie tętnicze, miażdżyca, niedokrwienna choroba
serca, zwyrodnienia stawów i nowotwory; zaburzenie to
ma konsekwencje psychologiczne, takie jak: niewłaściwy
obraz własnego ciała, destrukcyjne przekonania dotyczą-
ce sobie, innych ludzi, przyszłości, negatywnych emocji;
smutek, samotność, lęk, depresja, nerwica, poczucie utra-
ty kontroli, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem,
utrudnione relacje z innymi ludźmi [3, 4]. Czynność jedze-
nia nie jest więc jedynie narzędziem do zaspokojenia pod-
stawowej potrzeby fizjologicznej, ale pełni również funk-
cję psychologiczną i społeczną, wkontekście całościowego
podejścia do człowieka z nadmierną masa ciała [2].
|
|
Nadmierne jedzenie – problem złożony
Aby lepiej zrozumieć rosnący problem otyłości i zwięk-
szyć efektywność osiągania zamierzonych celów
związanych ze spadkiem masy ciała, należy mieć świa-
domość przyczyn nadmiernego jedzenia. Na ilość zjada-
nego pokarmu przez jednostkę mają wpływ czynniki:
biologiczne, społeczno-kulturowe oraz psychologiczne,
takie jak: zaburzenia mechanizmu samoregulacji, prze-
konania i predyspozycje osobowościowe, emocje, stres
i jego redukcja oraz nieprawidłowe zachowania zwią-
zane z „obsesją” na punkcie utraty wagi [2].
Skłonności do nadmiernego jedzenia mogą być uwa-
runkowane biologicznie i być związane z fizjologiczną
funkcją jedzenia. Jednym z powodów przejadania się
osób z nadmierną masą ciała jest zaburzona funkcja
ośrodka głodu i sytości. W takim przypadku napady
obżarstwa mogą być wywołane brakiem sygnału, że
organizm jest najedzony (zaburzone funkcjonowanie
hormonów i neuroprzekaźników). Poczucie „wilczego
apetytu” może również stanowić naturalną odpowiedź
organizmu na zbyt rzadkie lub za mało kaloryczne
spożywanie pokarmów. W wyniki braku energii (zbyt
niskiego poziomu cukru we krwi), zmysły człowieka są
wyostrzone w celu poszukiwania niezbędnej do życia
energii i pojawiają się negatywne emocje związane
niepohamowaną chęcią jedzenia. Ponadto ignorowa-
nie fizjologicznego uczucia głodu zwiększa ilość neuro-
przekaźników odpowiedzialnych za odczuwanie głodu
(np. neuropeptyd Y, galanina), które ostatecznie przy-
czyniają się do magazynowania zjadanego pokarmu
w postaci tkanki tłuszczowej [2].
Do nadmiernego jedzenia przyczyniają się rów-
nież takie czynniki środowiskowe, jak: nieprawidłowy
i utrwalony w rodzinie sposób żywienia, przekarmia-
nie w okresie dzieciństwa oraz wczesne prowadzanie
sztucznego karmienia lub karmienie dziecka w okre-
ślonych odstępach czasowych, bez względu na to, kiedy
jest godne. Ponadto często sprzyjają temu: wzrost za-
możności, szeroka dostępność produktów spożywczych,
uroczystości rodzinne, ciąża, klimakterium, przejście na
emeryturę, długotrwała choroba, starzenie się [2].
Z psychologicznego punktu widzenia nadmierne
jedzenie może być przyczyną zaburzonego mechani-
zmu samoregulacji ośrodka głodu i sytości. Osoby po-
dejmujące dietę odchudzającą, ignorując sygnały głodu,
stają się niewrażliwe zarówno na poczucie głodu, jak
I
lość osób z nadwagą i otyłością nie-
ustannie rośnie, a zjawisku epidemii
rozpowszechnionej szczególnie wśród
krajów wysoko rozwiniętych nada-
no już miano pandemii. Paradoksal-
nie, równie szybko rośnie liczba osób,
które dążą do osiągnięcia niskiej wagi
i szczupłej sylwetki. Negatywnym
zjawiskiem jest fakt, że osoby z tym
problemem często wracają do swojej
wcześniejszej wagi lub osiągają efekt
odwrotny od zamierzonego celu. Do-
datkowo kreowany przez media obraz
idealnego ciała i pięknej figury sprawia,
że problem otyłości wychodzi poza
aspekt zdrowotny i staje się problemem
interdyscyplinarnym [1].
Odchudzanie
bez liczenia kalorii
dlaczego diety zawodzą?
mgr Michalina Baryła
Akademia
Zdrowego Żywienia
psychodietetyk, dietetyk
i doradca żywieniowy
0
5
25
75
95
100
