2 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
223
N
artykuł naukowy
higiena i dezynfekcja
wpływać na stan nawodnienia i prowadzić do nadmiernego
wysuszania, dlatego osoby często przeprowadzające zabieg
dezynfekcji skarżą się na suchość skóry i uczucie ściągania.
Często nadmierne wysuszanie skóry powodują preparaty de-
zynfekcyjne na bazie alkoholu [13]. Dane literaturowe wska-
zują, że preparaty na bazie wody mogą być równie skutecz-
ne, jak alkohole, jednak sumarycznie dawać mniej objawów
niepożądanych w postaci podrażnień, zatem mogą się okazać
bardzo skuteczną alternatywą w sytuacjach, gdy alkohole
nie mogą być stosowane [28]. Regularne mycie i dezynfekcja
skóry powodują tymczasowe naruszenie bariery ochronnej,
przez usunięcie
substancji lipidowych w naskórku i zmniej-
szenie ilości warstw keratynocytów. Niekorzystne zmiany
w funkcjonowaniu naskórka można zauważyć nawet po
jednorazowym zastosowaniu preparatów dezynfekcyjnych.
Przy niewielkich uszkodzeniach, skóra dzięki swoim właści-
wościom regenerującym odbudowuje się w ciągu kilku godzin,
jednak przy dłuższym niedoborze lipidów regeneracja może
potrwać nawet kilka dni [37].
Wysuszona skóra szybciej się starzeje, ponieważ słabo na-
wodniony naskórek bardzo szybko traci elastyczność. Do tego
zanieczyszczenia z powietrza mogą docierać do głębszych
warstw i wywoływać uszkodzenia, niszcząc przy tym jej głęb-
sze pokłady. Poza tym w przypadku stosowania np. związków
nadtlenkowych dochodzi do powstania bardzo reaktywnego
rodnika hydroksylowego, który również przyspiesza proces
starzenia się skóry. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie
nawilżanie i pielęgnacja dłoni. W nawilżaniu skóry dużą rolę
odgrywają tzw. humektanty obecne w środkach antyseptycz-
nych. Zalicza się do nich m.in. glicerynę, jeden z najlepszych
środków nawilżających. Ma ona zdolność modyfikacji struk-
tury lipidów międzykorneocytarnych i ułatwia tworzenie
warstw lamelarnych zdolnych do wiązania wody [16, 42].
W związku z tym, że częste mycie i dezynfekcja rąk nie
pozostają obojętne dla skóry, zaleca się stosowanie środków
pielęgnacyjnych o charakterze nawilżającym i natłuszczają-
cym, możliwie najczęściej, a przynajmniej raz dziennie – na
zakończenie pracy. Większość firm produkujących preparaty
do odkażania rąk ma w swojej ofercie profesjonalne kremy
i emulsje do rąk, które pozbawione są substancji alergizujących
i w szybkim czasie odbudowują płaszcz lipidowy skóry rąk [9].
Kandydoza
Zbyt częste mycie rąk, używanie detergentów i środków bio-
bójczych narusza barierę ochronną skóry i uszkadza naskórek,
przez co skóra łatwiej ulega zakażeniom, w tym grzybiczym.
Sucha skóra może przyczyniać się np. do zaburzenia rogowa-
cenia skóry, które to zaś jest czynnikiem zwiększającym ryzy-
ko grzybicy [47-49].
Wypryskowe dłonie, o których wspominano wcześniej, są
skolonizowane w większym stopniu przez czynniki chorobo-
twórcze niż zdrowe i mogą w znacznym stopniu przyczynić
się do wystąpienia kandydozy [38].
Do tej pory nie ma doniesień na temat grzybicy skóry jako
skutku ubocznego stosowania preparatów odkażających, nie-
mniej jednak mogą się one przyczyniać do jej powstania.
PODSUMOWANIE
Dezynfekcja jest niezbędna w pracy zarówno kosmetologów,
jak i innych zawodów medycznych. Na rynku dostępna jest
szeroka gama środków do dezynfekcji, które jednak stosowane
rutynowo nie pozostają obojętne dla skóry. Ich użycie wiąże
się ze stosunkowo dużym ryzykiem wystąpienia działań nie-
pożądanych, w tym reakcji alergicznych. Odpowiednio dobra-
na pielęgnacja po wykonanej dezynfekcji skóry rąk wydaje się
być kluczowym etapem dla redukcji ryzyka ich wystąpienia.
Obecnie ciągle poszukiwany jest środek dezynfekcyjny, któ-
ry byłby w pełni bezpieczny i skuteczny dla pracowników ga-
binetów kosmetycznych oraz ich klientów. Istotne w zapobie-
ganiu występowania reakcji ubocznych występujących przy
dezynfekcji są działania profilaktyczno-edukacyjne, informu-
jące o prawidłowych sposobach dezynfekcji dłoni, oraz pełna
informacja o możliwych działaniach niepożądanych.
LITERATURA
1.
Ustawa o produktach Biobójczych z dnia 13 września 2002 r., rozdz. 1, art. 3, pkt 1.
2.
Klimberg A, Marcinkowski J. Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach me-
dycznych. PZWL, Warszawa 2003: 115-125.
3.
Ustawa Prawo farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 r., rozdz. 1, art. 2, pkt 32.
4.
Kordus K, Rymarczyk-Kapuścik A. Zastosowanie środków dezynfekcyjnych w ga-
binetach kosmetologicznych w świetle obowiązującego prawa. Estetologia medycz-
na i kosmetologia 2011, vol. 1(1): 27-33.
5.
Rotter ML. European norms in hand hygiene. Journal Hospital Infection 2004, vol.
56: 56-59.
6.
Buchrieser V, Miorini T. Podstawy Mycia, Dezynfekcji i Sterylizacji. Skrypt Pod-
stawowy 2009: 7-19.
7.
Jabłońska-Trypuć A. Higiena i dezynfekcja w gabinecie dermatologicznym i klinice
medycyny estetycznej. Dermatologia praktyczna 2014, vol. 2: 28-30.
8.
Zych M, Górska E, Jankiewicz U, Kowalczyk P. Środki dezynfekcyjne oraz skutecz-
ność ich działania na drobnoustroje skóry. Nowa Medycyna 2013, vol. 1: 31-34.
9.
Gospodarek E, Mikucka A. Mikrobiologia w kosmetologii. PZWL, Warszawa 2013:
105-116.
10.
Kutrowska E. Wyrób medyczny czy preparat biobójczy – kategorie środków dezyn-
fekcyjnych. Zakażenia 2006, vol. 6(4): 6-12.
11.
Murray P, Rosenthal K, Pfaller M. Mikrobiologia. Urban & Partner, Wrocław 2013: 77-81.
12.
Parnowska W. Znaczenie stosowania i badań skuteczności środków dezynfekcyjnych
w profilaktyce zakażeń szpitalnych. Postępy Nauk Medycznych 2000, vol. 3: 54-60.
13.
Rogalewicz R. Druga twarz środków dezynfekcyjnych – alkohole (cz.2). Zakażenia,
2011, vol. 12(5): 21-26.
14.
Röhm-Rodowald E, Jakimiak B, Chojecka A, Podgórska M. Biobójcze substancje
czynne w preparatach dezynfekcyjnych. Zakażenia 2009, vol. 9(5): 10-16.
15.
Rotter M. Arguments for alcoholic hand disinfection. Journal of Hospital Infection
2001, vol. 48: 4-8.
16.
Gromadecki J, Wróbel R. Składniki aktywne występujące w preparatach dezynfek-
cyjnych i antyseptycznych. Zakażenia 2010, vol. 10(1): 29-36.
17.
Szewczyk E. Diagnostyka bakteriologiczna. PWN, Warszawa 2013: 243-246.
18.
Bocian E, Tyski S. Chlorheksydyna – jeden z powszechnie stosowanych antysep-
tyków – zastosowanie preparatów z chlorheksydyną (część II). Zakażenia 2010, vol.
10(4): 7-13.
19.
Kampf G, Ostermeyer C. Efficacy of two distinct ethanol-based hand rubs for sur-
gical hand disinfection – a controlled trial according prEN 12791. BMC Infectious
Diseases 2005, vol. 5(1): 17.
20.
Rogalewicz R. Druga twarz środków dezynfekcyjnych – aldehydy (część I). Zakaże-
nia 2011, vol. 11(3): 13-16.
21.
Fleischer M. Skrypt: Dezynfekcja, Sterylizacja, Antyseptyka. Katedra i Zakład Mi-
krobiologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
22.
Löffler H, Kampf G. Hand disinfection: How irritant are alcohols?. Journal of Hospi-
tal Infection 2008, vol. 70: 58-59.
