3 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
231
A
ARTYKUŁ
DERMATOLOGIA
niezmieniający trwale cząsteczki substancji promieniochronnej i nie
mają wpływu na jej zdolności ochronne. W przypadku mechanizmu
działania destrukcyjnego dla substancji ochronnej zwykle zmniejsza
się jej działanie fotoprotekcyjne za pośrednictwemtakichprocesów, jak:
fragmentacja, generowanie rodników i trwała izomeryzacja.
Najbardziej popularne związki składników produktów kosme-
tycznych o charakterze ochronnym przeciw promieniowaniu UV
przedstawiono w tabeli 3.
Wszystkie z nich mają wspólną cechę – obecność w cząsteczce
licznych wiązań nienasyconych bądź też grup karbonylowych, tio-
karbonylowych, indolowych, azotynowych lub azotanowych. Wśród
organicznychfiltrówsłonecznychwyróżniamy syntetycznepochodne:
kwasu paraaminobenzoesowego (PABA), kwasu cynamonowego, kwa-
su salicylowego, kwasu antranilowego, a także benzofenony, pochodne
kamfory, benzoilometanu i in. Do najczęściej stosowanych należą: oto-
krylen (ochrona przed UVB), trisiloksan drometrizolu i jego pochodne
(chroniący przed UVA i UVB czy awobenzon chroniący przed UVA).
|
|
PODSUMOWANIE
Promieniowanie optyczne oddziałujące na nasz organizm to szereg róż-
nych długości fal o zróżnicowanych efektach biologicznych. Niektóre
z tych oddziaływań mogą mieć skutki negatywne, szczególnie w przy-
padku nadmiernej ekspozycji. Z uwagi na fakt, że stosunkowo bezpiecz-
ny czas ekspozycji na promieniowanie jest dość krótki, zaledwie kilka do
kilkunastu minut, konieczne wydaje się wspomaganie naturalnychme-
chanizmów obronnych organizmu. Najpowszechniejszym elementem
wspierającymochronęjestproduktkosmetyczny,zawierającyokreślony
zestaw substancji promieniochronnych. Z uwagi na fakt, że substancje
promieniochronne mogą ulegać przemianompod wpływempromienio-
wania UV (jednak substancje dopuszczone do stosowania w kosmety-
kach w świetle różnych badań nie wykazują powstawania pod wpły-
wem promieniowania UV związków o działaniu genotoksycznym albo
wykazują w poszczególnych przypadkach i krótkotrwale), nowoczesne
metody produkcji pozwalają skutecznie eliminować rozkład czy wpływ
innych czynników na substancje ochronne, np.: poprzez powleczenie
drobinek dwutlenku tytanu odpowiednimi substancjami sprawia, że
nie generuje on wolnych rodników. Filtry fizyczne i chemiczne stano-
wią pierwszą linię ochrony skóry przed szkodliwym wpływem pro-
mieniowania słonecznego (tj. jego składowych UVA i UVB). Oprócz
substancji promieniochronnych pierwszorzędowych w kosmetykach
promieniochronnych wykorzystuje się również substancje promienio-
chronne wtórne, tj.związki, które potrafią przerywać fotochemiczne re-
akcje łańcuchowewywołane promieniowaniemUV. Do tych związków
zaliczamy: antyoksydanty, zmiataczewolnych rodników (
scavengerfree
radicals
) oraz środki przeciwzapalne (najczęściej są nimi substancje lub
ekstrakty roślinne). W kosmetykach nowej generacji stosuje się jedno-
cześnie kilka substancji, jak: filtry absorbujące i fizyczne oraz substancje
promieniochronnewtórne, co umożliwia skuteczną i pełną ochronę skó-
ry przed promieniowaniem ultrafioletowym przy stosunkowo małym
ryzyku niekorzystnego wpływu tych związków na nasz organizm. No-
wym trendem jest wspieranie takich produktów naturalnymi ekstrak-
tami roślinnymi, wykazującymi poza słabszymi, ale jednak, działaniami
fotoprotekcyjnymi liczne dodatkowe korzyści dla skóry czywłosów.
Z pewnością należy się spodziewać kolejnych badań, dotyczą-
cych różnych połączeń substancji promieniochronnych, ich obo-
pólnego wpływu na fotostabilność i fotorozkład, szczególnie biorąc
pod uwagę fakt, że zarówno w formulacjach kosmetycznych, jak
i w środowisku naturalnym występują one w mieszaninach i oto-
czeniu innych związków, które mogą wpływać na ich funkcjonal-
ność. Być może przyszłe badania spowodują zmiany w ilości lub ro-
dzajach poszczególnych związków dopuszczonych do stosowania
w kosmetyce. Znacznie dłużej obserwowane zmiany skórne przy
braku takiej ochrony mocno argumentują konieczność stosowania
tego typu preparatów.
|
|
BIBLIOGRAFIA
1.
A. Wolska:
6-6. Promieniowanie optyczne (nadfioletowe, widzialne i podczerwone)
, Cen-
tralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy.
2.
.
3.
A.R. Webb:
Who, when, where and when- influences on cutaneous vitamin D synthesis
,
Progress in Biophysics and Molecular Biology, 92, 2006.
4.
C. Kozłowski:
Nielaserowe promieniowanie nadfioletowe i podczerwone
, [w:]
Zagroże-
nia elektromagnetyczne
, Bezpieczeństwo i Ochrona Człowieka w Środowisku Pracy,
Warszawa 1998, 65-98.
5.
6.
M.F. Holick:
Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune dise-
ases, cancers, and cardiovascular disease
, The American Journal of Clinical Nutrition,
2004, 80(6).
7.
G. Nałęcz-Jawecki, T. Zawadzki, A. Skrzypczak:
Substancje promieniochronne a środo-
wisko przyrodnicze
, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwer-
sytetu Medycznego 2012, 5, 32-39.
8.
G. Schroeder, et al.:
Nanotechnologia, kosmetyki, chemia supramolekularna
, Cursiva,
Poznań 2010.
9.
10.
Tabela 5
Wzory strukturalne wybranych substancji promieniochronnych
Związek promieniochronny
Wzór strukturalny
"OMC
4-motoksycynamonian 2-otyloheksylu
CAS No 5466-77-3"
"ODP
4-(dimetyloamino)benzoesan 2-otyloheksylu
CAS No 21245-02-3"
"4-MBC
3-(4-metylobenzytideno)kamfora
CAS No 36861-47-9"
"OC
Oktokrylen
CAS No 6197-30-4"
"BP-3
2-hydroksy-4-metoksybenzofenon
CAS No 131-57-7"
"BP-1
2,4-dihydroksybenzofenon
CAS No 131-56-6"
"BM-DBM
Awobenzon
CAS No 70356-09-1"
Źródło:
G. Nałęcz-Jawecki, T. Zawadzki, A. Skrzypczak: Substancje promieniochronne
a środowisko przyrodnicze, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu
Medycznego, 5, 2012, 32-39
