Page 52 - KE - 2014.3

202

vol. 3 \ 3 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna

E

tiopatogeneza

Etiopatogenezatrądzikuróżowategoniejestdokońcapoznana

i wyjaśniona, natomiast wymienia się szereg czynników, któ-

rewraz z predyspozycjami genetycznymimogą odpowiadać za

rozwój tej choroby [4]. W ostatnim czasie jako bezpośrednią

przyczynę rozwoju objawów klinicznych

rosacea

wskazuje się

zaburzenia odpowiedzi immunologicznej, które indukowane

są przez inne czynniki zewnętrzne. Do najważniejszych pato-

mechanizmów w przebiegu trądziku różowatego zalicza się:

zaburzenia naczyniowe, zaburzenia wrodzonej odpowiedzi

immunologicznej, działanie reaktywnych form tlenu, oddzia-

ływanie promieniowania UV, wpływ tkankowych mechani-

zmów enzymatycznych oraz działanie drobnoustrojów. Po-

nadto wymienia się szereg czynników środowiskowych, które

wpływają na pojawianie się oraz zaostrzenie zmian: promie-

niowanie UV, alkohol, stosowane leki, ostre i gorące potrawy,

czynniki emocjonalne, zaburzenia hormonalne, nagłe zmiany

temperatury, silnywiatr, nieodpowiednia pielęgnacja skóry [5].

O

braz kliniczny przebiegu choroby

W oparciu o morfologię zmian skórnych eksperci z

Natio-

nal Rosacea Society

dokonali klasyfikacji trądziku różo-

watego i wyróżnili cztery postaci tej choroby:

•

Teleangiektatyczno-rumieniowata ETR

(

Erythemato-

teleangiectetic Rosacea

) – podstawą rozpoznania tej po-

staci jest symetryczny rumień przelotny lub utrwalony

w środkowej części twarzy. U chorych obserwuje się te-

leangiektazje i obrzęk twarzy, a pacjenci często uskarżają

się na ból i pieczenie. W wywiadach dotyczących wystę-

powania rumienia w młodości często odnotowuje się wy-

nik dodatni. W niektórych przypadkach zmiany skórne

mogą być zlokalizowane poza twarzą i zajmować obszar

małżowiny usznej, karku, górnej części klatki piersio-

wej, owłosioną skórę głowy, obrzeża twarzy [3, 4].

•

Grudkowo-krostkowa PPR

(

Papulopustular Rosacea

)

– w tej postaci obserwuje się okresowe występowanie

grudek i krostek na podłożu rumienia utrwalonego

w okolicy nosa, ust i oczu. Niekiedy odmiana ta wystę-

puje wraz z wykwitami w przebiegu trądziku pospolite-

go, dlatego często trudno jest ją zdiagnozować [3].

•

Przerostowa

(

Phymatous Rosacea

) – w tej postaci obok

wykwitów występujących we wcześniejszych dwóch

odmianach trądziku różowatego pojawiają się postę-

pujące zgrubienia skóry, charakteryzujące się nieregu-

larną powierzchnią i tendencją do formowania się gu-

zów. Postać guzkowa najczęściej lokalizuje się na nosie

(rhinophyma), może zajmować też okolice czoła, brody,

policzków oraz oczu. Często obserwuje się w obrębie

zmian przerostowych w przebiegu tej odmiany rosacea

zapalenie mieszków włosowych. Jest to podtyp choroby

najczęściej obserwowany u mężczyzn [3, 4].

•

Oczna

(

Ocular Rosacea

) występuje u około 50% chorych.

Jest trudna do zdiagnozowania, szczególnie w przypadku

gdy jednocześnie nie występują inne zmiany skórne cha-

rakterystyczne dla rosacea. Czasami może ona poprze-

dzać wystąpienie wykwitów na skórze. Przy rozpozna-

niu pacjenci często uskarżają się na pieczenie, łzawienie,

nadwrażliwość na światło słoneczne, wrażenie obecności

w oku ciała obcego, suchość, a zmniejszone wytwarzanie

łez nasila te objawy. Ponadto może dochodzić do zabu-

rzeń widzenia, zapalenia spojówek, a nawet utraty wzro-

ku, dlatego pacjenci dotknięci tą odmianą trądziku różo-

watego są objęci stałą opieką okulistyczną [4].

Oprócz opisanych odmian trądziku różowatego wyróż-

nia się także:

•

Ziarniniakowaty trądzik różowaty

(

Granulomatous Rosa-

cea

). Charakteryzuje się on obecnością żółtych lub brązo-

wych twardych grudek lub guzków, niekiedy ustępujących,

z następczym bliznowaceniem. Wykwity występują na nie-

wielkim podłożu zapalnymw okolicy policzków oraz ust [3].

P

ielęgnacja

skóry

i profilaktyka zaostrzeń

Bardzo ważną częścią terapii skóry objętej trądzikiem

różowatym jest jej prawidłowa pielęgnacja odpowiednio

dobranymi kosmetykami, które należy dobrać indywidu-

alnie do każdego pacjenta. Największą trudność sprawia

tu wyjątkowa nietolerancja wielu składników preparatów

u chorych, a także przewlekły stan chorobowy. Skórę objętą

trądzikiem różowatym można porównać do skóry wrażli-

wej – niektóre reakcje są tożsame: skłonność do podrażnień

oraz czerwienienia się na skutek czynników zewnętrznych.

Codzienna pielęgnacja i profilaktyka zaostrzeń u osób

z

rosacea

powinna skupiać się przede wszystkim na uni-

kaniu czynników zewnętrznych, które zaostrzają objawy.

Skórę należy myć w letniej wodzie, a mydło zastąpić ła-

godnymi preparatami myjącymi. Zastosowanie określo-

nego kosmetyku po raz pierwszy powinno być poprzedzo-

ne próbą tolerancji. Chorzy powinni unikać preparatów

w formie żeli i płynów, najlepiej tolerowane są kosmetyki

w postaci kremu. Osoby z

rosacea

bezwzględnie powinny

pamiętać o codziennym stosowaniu preparatów foto-

protekcyjnych, chroniących przed promieniowaniem UV.

Ponadto absolutnie nie należy używać kosmetyków ani

wykonywać zabiegówmogących wywoływać podrażnienie

skóry [6]. Dodatkowo powinno się unikać: mocnego pocie-

rania ręcznikiem, suchych lub klimatyzowanych pomiesz-

czeń oraz przebywania w niskich temperaturach. Z diety

należy wyeliminować kawę, alkohol, ostre przyprawy, zre-

zygnować z korzystania z solarium, sauny, ograniczyć eks-

pozycję słoneczną oraz duży wysiłek fizyczny [7].

Z

asady doboru

i rola dermokosmetyków

u pacjentów z

rosacea

Ze względu na obserwowaną u pacjentów z trądzikiem ró-

żowatym nadreaktywność naczyń w odpowiedzi na bodźce

różnego pochodzenia oraz zwiększoną transepidermalną

utratę wody w wyniku uszkodzenia bariery naskórkowej

chorzy cechują się dużą nadwrażliwością na kosmetyki. Dla-

tego też powinno zalecać się stosowanie preparatów o jak

najmniejszej liczbie składników oraz wyeliminować sub-

stancje powodujące wazodylatację (rozkurcz mięśni gład-

kich w ścianie naczyń krwionośnych) takie jakmięta, mentol,

aceton, kamfora, olejek goździkowy. Ponadto należy unikać

substancji powodujących zwiększenie przepuszczalności

skóry, takich jak etanol czy glikol propylenowy. Niewskazane

jest również stosowanie surfaktantów anionowych (laurylo-

siarczan sodu) oraz niektórych antyoksydantów. Należy pa-

miętać o unikaniu kosmetyków zawierających alfa-hydrok-

sykwasy (AHA), substancje zapachowe czy ściągające [8].

Właściwy dobór kosmetyków jest jednym z kluczowych

elementów terapii trądziku różowatego. Odpowiednie

preparaty pozwalają na zmniejszenie nadwrażliwości

naczyń na bodźce, usprawniają funkcjonowanie barie-

ry naskórkowej, a także mogą wpływać na wzmocnienie

działania leków stosowanych miejscowo [8].

Page 52 - KE - 2014.3 - calosc