208
vol. 3 \ 3 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna
Celem pracy było przedstawienie kilku wybranych po-
pularnych dermatoz związanych z nadwagą i otyłością na
podstawie analizy baz medycznych i doświadczeń własnych.
NADWAGA I OTYŁOŚĆ A SKÓRA
Otyłość to według WHO patologiczne nagromadzenie się
tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające jego fizjolo-
giczne potrzeby i możliwości adaptacyjne mogące negatyw-
nie wpływać na zdrowie oraz skracające oczekiwaną długość
życia [3]. Jest często wyrażona wskaźnikiem masy ciała BMI
(
Body Mass Index
). BMI uzyskuje się na podstawie podzielenia
masy ciała w kilogramach przez wzrost wmetrach do kwadra-
tu; nadwagę oznacza wartość BMI powyżej 25kg/m², a otyłość
powyżej 30kg/m². W 1997 rokuWHO oficjalnie ogłosiło otyłość
epidemią światową [5], a obecnieOgden i in. wskazuje, iż nawet
ponad dwie trzecie Amerykanów cierpi na otyłość [6].
Otyłość jest odpowiedzialna za zmiany w ochronnej
funkcji skóry (skóra jako bariera), nieprawidłowe funkcjo-
nowanie gruczołów łojowych i nadmierne wydzielanie łoju
oraz potu, zaburzenia przepływu w naczyniach limfatycz-
nych i żylnych, przyleganie fałdów skórnych, upośledzo-
ne gojenie ran, zaburzenia w budowie i funkcjonowaniu
kolagenu [4]. Ponadto otyłość wiąże się z podwyższonymi
wartościami hormonów płciowych męskich (androgenów),
insuliny (zjawisko insulinooporności), hormonów wzrostu
oraz insulinopodobnych czynników wzrostu IGF (
Insulin-
-like Growth Factor
) [7], a także z zaburzeniem wytwarzania
leptyny – hormonu wytwarzanego przez podskórną tkankę
tłuszczową działającego na receptory m.in. w podwzgórzu,
mogącego powodować niezaspokojone uczucie głodu.
DERMATOZY
ZWIĄZANE Z OTYŁOŚCIĄ
W artykule przedstawiono wybrane problemy derma-
tologiczne towarzyszące otyłości: rogowacenie ciemne,
rozstępy skórne, wyprzenia mechaniczne, drożdżakowe
i bakteryjne, przewlekłą niewydolność żylną.
•
ROGOWACENIE CIEMNE
(
acanthosis nigricans
)
Występuje klika typów rogowacenia ciemnego:
–
–
rogowacenie związane z otyłością (
pseudoacanthosis
);
–
–
rogowacenie ciemne związane z konkretną jednostką
chorobową (hiperinsulinomią, zespołem Cushinga,
zespołem policystycznych jajników, lipodystrofią);
–
–
łagodne rogowacenie ciemne, rogowacenie wywołane
lekami (rzadkie, indukowane np. kwasem nikotyno-
wym, insuliną, kortykosterydami i hormonami tarczy-
cy), dziedzicznym łagodnym rogowaceniem ciemnym
(autosomalnym dominującym, pojawiającym się nie-
zależnie od wieku), złośliwym rogowaceniem ciemnym
(zespół paraneoplastyczny towarzyszący najczęściej
nowotworom przewodu pokarmowego, zwłaszcza żo-
łądka) oraz typem mieszanym rogowacenia ciemnego
(pacjent z jednym typem rogowacenia, u którego poja-
wiają się kolejne zmiany z innej przyczyny, np. otyły pa-
cjent z nową zmianą rozwiniętą wpostaci złośliwej [8, 9].
Zmiany te lokalizują się w fałdach skórnych – pacho-
wych, pachwinowych oraz na skórze karku (Fot. 1). Cha-
rakteryzują się hiperpigmentacją i hiperkeratozą skóry i są
najpopularniejszą dermatozą towarzyszącą otyłości. Czę-
sto towarzyszą im zmiany włókniakowate, świąd. Znacz-
nie rzadsza jest postać złośliwa rogowacenia ciemnego,
która jednak wymaga dokładnej i pogłębionej diagnostyki
w kierunku nowotworu przewodu pokarmowego [8].
Fot. 1.
Rogowacenie ciemne
Źródło:
[I]
•
ROZSTĘPY SKÓRNE
(
striae distensae
)
Rozstępy skórne są częstym problemem dermatologicz-
nym i estetycznym pacjentów otyłych, kobiet w okresie
ciąży i po porodzie, osób przewlekle leczonych glikokor-
tykosteroidami oraz młodzieży w wieku pokwitaniowym
[10]. Najczęściej pojawiają się na skórze brzucha, poślad-
ków, piersi (szczególnie u ciężarnych), wewnętrznych
i zewnętrznych powierzchniach ud, ramionach. Rzadko
wiążą się z chorobą układową. Rozstępy są podłużnymi,
wrzecionowatymi zmianami skórnymi tworzącymi się na
skutek rozciągania się skóry i zrywania włókien kolagenu.
Pierwotnie przyjmują kolor żywoczerwony (rubra), co wią-
że się z ubytkiem komórek tucznych, elastolizą, zmiana-
mi strukturalnymi kolagenu, obrzękiem skóry. Z czasem
rozstępy bledną (kolor perłowy – alba), co wynika z atrofii
epidermalnej i wiąże się m.in. z utratą przydatków skóry.
Rozstępy nie znikają samoistnie, obecnie stosuje się tech-
niki zachowawcze i inwazyjne usuwania rozstępów [11].
•
WYPRZENIA
(
Intertrigo
)
Wyprzenie oznacza dosłownie „tarcie pomiędzy” i odno-
si się do ostrego stanu zapalnego skóry o różnej etiologii
pojawiającego się, gdy dwa fałdy skórne trą o siebie. Naj-
ważniejszym czynnikiem ryzyka powstania wyprzeń jest
otyłość, a także (często jej towarzysząca) cukrzyca. W fał-
dach stykającej się skóry dochodzi do zmniejszonego od-
parowywania potu (wyprzenie mechaniczne), wtórnej
infekcji grzybiczej (częste wyprzenia drożdżakowe) oraz
infekcji bakteryjnej (wyprzenie bakteryjne). Występu-
je najczęściej w fałdach pomiędzy skórą piersi i tułowia,
pomiędzy fałdami skóry brzucha, czasem także w okolicy
pachwin oraz ud (Fot. 2). Dużo poważniejszym stanem
jest wyprzeniowe zapalenie skóry, kiedy dochodzi do
przewlekania się nadkażenia w fałdach skóry [9, 12].
Specyficzne infekcje wiążą się z nadkażeniami kon-
kretnymi patogenami: wyprzenie drożdżakowe, zmiany
swędzące, z drobnymi krostkami peryferyjnymi na nie-
zmienionej skórze wokół, łupież rumieniowy wywołany
przez wyprzenie bakteryjne florą skórną, przetrwałe
brązowe przebarwienia, zapalenie mieszków włosowych
wywołane przez różnorodne bakterie, najczęściej Gron-
kowiec złocisty– bolesne krosty wypełnione treścią rop-
ną na czerwonej podstawie umiejscowione w centrum
mieszka włosowego. Znaczenie w leczeniu zmian oprócz
redukcji masy ciała i leczenia przyczynowego przeciw-
bakteryjnego i przeciwgrzybiczego ma także osuszanie
i higiena fałdów skórnych [13].
1...,48,49,50,51,52,53,54,55,56,57 59,60,61,62,63,64,65,66,67,68,...112