6 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
772
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
kurz. Podczas gdy skóra noworodków jest wolna od
Demodex
folliculorum,
kolonizacja skóry u ludzi ma miejsce w dzieciń-
stwie lub we wczesnej dorosłości. Roztocza
Demodex
występu-
ją u przedstawicieli wszystkich ras ludzkich i we wszystkich
obszarach geograficznych [5]. Można zaobserwować pasożyty
na całym ciele: na owłosionej skórze głowy, zewnętrznej części
ucha, górnej części klatki piersiowej, czy pośladkach. Najwięk-
sza ekspozycja
Demodex
to strefa T – obejmuje czoło, policzki,
nos, a także skrzydełka nosa oraz brzegi powiek [2, 4].
Obecność nużeńców jak i ich mikrobiomu na powierzch-
ni skóry wpływa modulująco na aktywność komórek. Układ
immunologiczny skóry potrafi rozpoznać bytowanie tych pa-
razytów dzięki temu, iż na powierzchni nużeńców odkryto
surowiczą IgD,
α
1-antytrypsynę i
α
1-antychymotrypsynę.
Dodatkowy czynnik immunomodulujący może stanowić
chityna budująca organizm tych pasożytów oraz mikrobiom
roztoczy [6].
Zasiedlenie skóry tymi roztoczami wiąże się z występo-
waniem wielu schorzeń, m.in. chroniczne zapalenie powiek,
stany zapalne oraz zespół suchego oka. Obecność
Demodex
folliculorum
nie zawsze wywołuje objawy chorobowe, jednak
nie można uważać tych roztoczy za występujące bez zmian
patogennych. Diagnostyka
Demodex
jest prosta i możliwa przy
wykorzystaniu typowego sprzętu laboratoryjnego [7].
ODDZIAŁYWANIE NA ORGANIZM
Narząd wzroku
Obserwuje się coraz większą ilość osób z objawami zapale-
nia brzegów powiek. Są to: przekrwienie oczu, tkliwość i ból,
uczucie swędzenia, pieczenia, zaczerwienienia wzdłuż linii
rzęs, nadwrażliwość na światło, uczucie obcego ciała, strupy
i zaczerwienienie brzegu powieki oraz niewyraźne widzenie.
Objawy obejmują łupież cylindryczny, wypadanie rzęs, dys-
funkcję gruczołu Meiboma. Zablokowanie otworu gruczołu
Meiboma może prowadzić do wypełnienia, obrzęku i znacznie
powiększonych gruczołów (torbieli), a nawet infekcji, która za-
pobiega rozprzestrzenianiu się lipidu na film łzowy, co wiąże
się z wystąpieniem zespołu suchego oka.
Demodex folliculorum
bardzo często jest spotykany w miesz-
kach włosowych rzęs. Wmiejscu jego bytowania dochodzi do
mechanicznego podrażnienia pęcherzyków rzęs oraz podraż-
nienia chemicznego na skutek działania produktów przemia-
ny materii roztocza.
Wyróżnia się kilka mechanizmów, które mają miejsce przy
demodekozie ocznej: blokowanie mieszków włosowych oraz
kanałów gruczołów Meiboma, procesy hiperplazji nabłonka,
przenoszenie bakterii, powstanie humoralnej odpowiedzi go-
spodarza pod wpływem stymulacji oraz rozwój procesu zapal-
nego wywołanego obecnością chityny
Demodex
[7].
Demodex folliculorum
powoduje zwykle przednie zapalenie
brzegów powiek. Objawia się ono charakterystycznymi man-
kietami keratynowo-tłuszczowymi u podstawy rzęs. Można
zauważyć liczne teleangiektazje na brzegach powiek. Zmiany
te mogą w konsekwencji skutkować uszkodzeniami struktur
oka, m.in. rogówki [8]. Dochodzi do przemieszczenia się cebu-
lek rzęs, zmiany kierunku wzrostu włosa, co w konsekwencji
prowadzi do ich wypadania.
Demodex
sprzyja rozwojowi za-
palenia spojówek, które często może być także powikłaniem
demodekozy ocznej [7].
Fot. 1
Demodekoza oczna
Źródło:
Archiwum własne
Skóra
Obecność nużeńców coraz częściej stwierdza się na skórze
cierpiących na trądzik różowaty [8]. Schorzenie to charakte-
ryzuje się występowaniem na twarzy wykwitów w postaci
zaczerwienień, grudek i krostek. Obok podłoża genetycznego,
ważne są także czynniki środowiskowe i predyspozycje im-
munologiczne. Trądzik różowaty jest przewlekłym, zapalnym
stanem skóry twarzy występującym u dorosłych i charaktery-
zuje się okresami zaostrzenia i remisji [9]. Podstawowym obja-
wem trądziku różowatego jest uporczywy rumień, który wraz
z wtórnym powstawaniem teleangiektazji, grudek i krost
w późniejszych stadiach choroby staje się stanem trwałym [10].
Etiopatogeneza trądzikuróżowategopozostajeniewyjaśniona,
ponieważ patogeniczne mechanizmy prowadzące do rozwoju
zmian skórnych nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione. Możli-
we czynniki odpowiedzialne za trądzik różowaty mogą obejmo-
wać dysregulację autoimmunizacyjną, zaburzenia naczyniowe,
czynniki zewnętrzne, zwyrodnienie elementów tkanki łącznej,
zaburzenia czynnościowe jednostki włosowo-łojowej, czynniki
żywieniowe i chemiczne oraz czynniki infekcyjne [10, 11].
Potwierdzono, że istnieje większa gęstość roztoczy
Demodex
w skórze osób z trądzikiem różowatym niż u zdrowych, ale
znaczenie tego jest kwestionowane [12].
Gęstość roztoczy zaczyna wzrastać w szóstej dekadzie życia
i utrzymuje się na tym samym poziomie aż do ósmej dekady.
Występowanie roztoczy jest bardzo małe u młodych doro-
słych, mimo że ich poziom produkcji łoju, potencjalne źródło
pożywienia dla roztoczy, jest bardzo wysoki [15]. Skóra osób
z trądzikiem różowatym z odmianą grudkowo-krostkową wy-
twarza sebum ze zmienionym profilem kwasów tłuszczowych,
co sugeruje, że natura łoju, a nie jego ilość, może sprzyjać roz-
wojowi roztoczy
Demodex
[16].
