3 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
223
N
artykuł naukowy
DERMATOLOGIA
Charakterystyka czerniaka oraz
ocena poziomu wiedzy studentów
na temat czerniaka złośliwego
Characteristics of melanoma and assessment of knowledge
on malignant melanoma among students
|
|
Streszczenie
Czerniak złośliwy to nowotwór skóry wywodzący
się z melanocytów. Szybko zdiagnozowany, daje
szanse trwałego uleczenia. Czynnikiem mającym
największy wpływ na powstanie i rozwój czerniaka
jest ekspozycja na naturalne oraz sztuczne promie-
niowanie ultrafioletowe.
Celempracy było zbadanie stanuwiedzy studentów
na temat powstawania i rozwoju czerniaka złośliwego.
Słowa kluczowe:
czerniak złośliwy,
melanoma
malignum
, nowotwory skóry
|
|
Abstract
Malignant melanoma is a skin tumor derived from me-
lanocytes. Early diagnosed, it gives a chance of perma-
nent healing. The factor, which has the main influence
on the formation and progression of melanoma, is an
exposure to natural and artificial ultraviolet radiation.
The aim of the study was to investigate the level of
students’ knowledge about the formation and progres-
sion of malignant melanoma.
Key words:
melanoma malignum, tumors of the skin
»
224
|
|
Wstęp
Czerniak (
melanoma malignum, MM
) to jeden z naj-
bardziej złośliwych nowotworów skóry, który po-
wstaje
de novo
lub z istniejącego znamienia barw-
nikowego [1]. Ta odmiana nowotworu jest guzem
wywodzącym się z melanocytów, czyli komórek
barwnikowych, znajdujących się w naskórkowej
warstwie podstawnej. Może również występować
na błonach śluzowych jamy ustnej, odbytu i narzą-
dów płciowych [2]. Czerniak złośliwy skóry może
dawać przerzuty zarówno miejscowe, jak i odległe
[3]. Odbywa się to drogą naczyń krwionośnych
i limfatycznych oraz poprzez naciekanie tkanek
w bezpośrednim sąsiedztwie [4]. Rozróżnia się kilka
typów czerniaka w zależności od sposobu szerzenia
się i zmian, z których się wywodzi, m.in. czerniak
wywodzący się z plamy soczewicowatej, guzowaty,
błon śluzowych, szerzący się powierzchownie czy
dystalny [5] (fot. 1).
Zachorowalność na czerniaka może znacząco
wzrosnąć w zależności od narażenia na czynniki
ryzyka rozwoju melanomy [6]. Uważa się, iż jednym
z głównych czynników ryzyka rozwoju czerniaka
jest promieniowanie ultrafioletowe [7]. Ryzyko wy-
stąpienia czerniaka zwiększa częsta i nadmierna
ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, tak-
że wytwarzane w sposób nienaturalny w solarium
[3]. Duże ryzyko stanowią oparzenia słoneczne,
w szczególności te mające miejsce w dzieciństwie
[8]. Również osoby, u których występuje duża ilość
znamion, są bardziej narażone na rozwój czernia-
ka złośliwego [2]. Liczba zmian zwiększa się pod-
czas nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV,
a także w okresie pokwitania i ciąży [3]. Niezwykle
istotny jest czynnik genetyczny. Szacuje się, że ok.
5-12% czerniaków ma podłoże dziedziczne. Badania
genetyczne wykazały, iż u osób z rodzinną postacią
czerniaka występuje mutacja genu CDKN2A, który
koduje dwa białka – p16 i p14ARF. Mutacja w genie
CDKN2A może wpływać na nadmierną lub nie-
wystarczającą ekspresję wyżej wymienionych bia-
łek, co może doprowadzić po powstania
melanoma
malignum
[9, 10]. Mutacja ta zwiększa także ryzyko
zachorowania na raka trzustki, jelita grubego, pier-
si i płuc [11]. Również uprzednie zachorowanie na
czerniaka zwiększa ryzyko nawrotu choroby [12].
otrzymano / received
25.11.2016
poprawiono / corrected
10.12.2016
zaakceptowano / accepted
02.01.2017
Patrycja Hałas
Wydział Farmaceutyczny,
Katedra Biochemii
Klinicznej, Collegium
Medicum L. Rydygiera
w Bydgoszczy
ul. Karłowicza 24
85-092 Bydgoszcz
M:
+48 531 079 571
E:
