2 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
167
N
artykuł naukowy
dietetyka
zalicza się do zdrowych kuchni, gdyż obfituje w warzywa, oli-
wę, przyprawy, będące źródłem witamin i składników mineral-
nych oraz substancji biologicznie aktywnych, oraz małe ilości
grillowanego mięsa. Za niezdrowy element kuchni tureckiej
należy uznać częste używanie zjełczałego masła [1].
•
Kuchnia chińska
Stanowi spuściznę jednej z najstarszych i najpotężniejszych
cywilizacji. Na kulturę Chin ogromy wpływ wywarł buddyzm,
a także hinduizm, konfucjonizm i taoizm. Kuchnia chińska
charakteryzuje się bogactwem wykorzystywanych składni-
ków i różnorodnością smaków oraz wykorzystywaniem pałe-
czek do jedzenia [4]. Warzywa, drób, mięso, ryby zwykle roz-
drabiane są na jednakowe kawałki, a następnie krótko smażone
na oleju arachidowym, sojowym lub sezamowym. Charaktery-
styczne produkty to ryż, pędy bambusa, grzyby moon, imbir,
soja, fasola, biała kapusta, ogórki, sos ostrygowy, drób, wieprzo-
wina, owoce morza. Ważnym dodatkiem do potraw jest sos
sojowy. Korzystne aspekty kuchni chińskiej to urozmaicenie
stosowanych surowców, krótka obróbka cieplna, niestosowa-
nie masła, serów i śmietany. Natomiast wadą jest nieużywanie
ziół, będących nośnikiem substancji biologicznie aktywnych,
oraz mlecznych produktów fermentowanych, które są źródłem
probiotycznej mikroflory oraz wapnia. Tradycyjnym chińskim
napojem jest herbata, która dostarcza substancji o działaniu
antyoksydacyjnym. Podczas wyjątkowych okazji serwuje się
wino, wódkę ryżową oraz piwo [1].
•
Kuchnia meksykańska
Jest dobrze znanym w Europie przedstawicielem kuchni
państw Ameryki Środkowej. Kultura kulinarna Meksyku po-
wstała poprzez połączenie tradycji cywilizacji Majów i Azteków
oraz wpływów hiszpańskich konkwistadorów [1]. W mitologii
Majów ludzie powstali z masy kukurydzianej, wymieszanej
z krwią bogów, dlatego kukurydza w tej kulturze otaczana jest
niemal boską czcią [4]. Dlatego dominującym surowcem jest ku-
kurydza, ale także nasiona roślin strączkowych, mięso, pomi-
dory i inne warzywa oraz ostre przyprawy. Obecnie głównymi
rodzajami mięs w tej kuchni są ryby, wieprzowina oraz drób.
Ważnym uzupełnieniem potraw meksykańskich są sosy, do
których dodaje się ostrą paprykę chili, np.
tabasco
. Sztandaro-
wym daniem jest
tortilla,
czyli kukurydziany placek, szczególne
ważną rolę odgrywają także kaktusy podawane w postaci sała-
ki z opuncji, oraz
tequila,
czyli wódka z agawy. Podsumowując,
kuchnia meksykańska zaliczana jest do zdrowej kuchni [1].
•
Kuchnia polska
Ukształtowała się głównie poprzez wpływ kultury zachodniej
oraz religię katolicką. Dominują w niej potrawy z mąki pszen-
nej i żytniej, warzywa kapustne i cebulowe, buraki, marchew,
ogórki, tłuszcze zwierzęce, mięso i wędliny wieprzowe, podroby,
drób, a w znacznie mniejszej ilości używa się mięsa wołowego,
dziczyzny, serów, jaj i miodu. Polska kuchnia jest zróżnicowana
regionalnie, a potrawy typowe w jednym regionie kraju, w dru-
gim są dużo mniej popularne. Można wyróżnić następujące pol-
skie kuchnie regionalne: beskidzką, galicyjską, góralską, kreso-
wą, kaszubską, śląską, mazurską, wielkopolską. Każda z kuchni
regionalnych ma swoje charakterystyczne potrawy, mające czę-
sto gwarowe nazwy, np.
gzik
to w kuchni wielkopolskiej twaro-
żek ze śmietaną,
ślepe ryby
to inaczej zupa ziemniaczana, a
plyn-
dze
to smażone placki ziemniaczane [1]. Kuchnie regionalne są
efektem wpływów historycznych (zabory), np. wiele potraw
Wschodu na stałe wpisało się w menu kuchni polskiej (barszcz
ukraiński, chłodnik litewski), w kuchni wielkopolskiej widoczne
są wpływy kuchni zachodnich sąsiadów (np. jednogarnkowe
potrawy –
eintopf
). Tradycyjna kuchnia polska jest wysokokalo-
ryczna i ciężkostrawna i nie jest zbyt korzystna dla zdrowia [1].
Ostatnio zauważyć można odmienny sposób gotowania, prakty-
kowany przez młodsze pokolenia [1]. Nadal utrzymuje się nato-
miast model skromnej konsumpcji na co dzień, do obfitej i uroz-
maiconej wokresie świąt czy uroczystości i spotkańwwiększym
gronie. W kulturze polskiej specyficznym posiłkiem jest np. obfi-
ty obiad niedzielny, spożywany w gronie rodziny [1, 4].
Wspólne spożywanie posiłków w wielu kulturach jest waż-
nym przejawem obyczajowości żywieniowej, daje poczucie
przynależności i bezpieczeństwa, są jednak i takie kultury,
gdzie spożywanie pokarmów jest sprawą prywatną, np. w Poli-
nezji istnieją społeczności, w których wierzą, że kobiety i męż-
czyźni nie powinni widzieć się w trakcie konsumpcji [4].
Pewną rolę w kreowaniu zachowań żywieniowych odgrywa
także moda, będąca specyficznym typem obyczaju. Moda jest
jednak zjawiskiem zmiennym i nietrwałym. Sfera żywności
i żywienia dość często podlega kaprysom mody, np. jest moda
na szczupłą sylwetkę, modne mogą być konkretne produkty
spożywcze czy potrawy, np. słynne
sushi
[4, 5]. Modzie żywie-
niowej najłatwiej ulegają osoby interesujące się problematyką
zdrowego żywienia [4].
|
|
SYMBOLICZNE ZNACZENIE ŻYWNOŚCI
Religia i obyczaje obowiązujące w danej społeczności obejmują
także symbole i symboliczne zachowania związane z żywie-
niem, a ich symboliczne znaczenie jest zrozumiałe tylko w kul-
turze, w której powstały [4]. Lęk przed głodem i nieurodzajem
oraz sakralny stosunek do żywności sprawiły, że niektóre
produkty wykorzystywano niegdyś do zabiegów magicznych,
mających zapewnić określone profity. Szczególnie duży udział
magii obserwuje się podczas Wigilii Bożego Narodzenia oraz
świat wielkanocnych, np. na wigilijnym stole podawano szero-
ki zestaw potraw, co miało zapewnić dobrobyt [4].
|
|
PODSUMOWANIE
Podsumowując, w dobie globalizacji (przenikanie się kultur,
większa dostępność szerokiego asortymentu produktów – han-
del międzynarodowy) następują zmiany w modelu konsumpcji
i pojawiają się nowe zachowania żywieniowe [5, 6]. Badania,
przeprowadzone na Uniwersytecie Warszawskim, wykazały,
