6 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
758
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
DIETETYKA
Metaanaliza wykonana przez R. Dai i wsp. [6] dostarczyła do-
wodów dotyczących dodatniej korelacji pomiędzy spożyciem
mleka a rozwojem trądziku. Zależność ta wystąpiła pośród
wszystkich badanych podgrup osób ze względu na poziomy
spożycia mleka i jego formy. Jedynie trądzik o łagodnym na-
sileniu nie wykazał zależności. Nasilenie trądziku zależało od
ilości przyjmowanego mleka. Najbardziej istotna zależność
występowała dla wysokiego spożycia mleka odtłuszczonego.
Autorzy metaanalizy stawiają hipotezę, że poprzez spożycie
mleka pełnotłustego osiąga się szybciej uczucie sytości, co
w konsekwencji powoduje mniejsze spożycia białka mleka.
Z kolei mleko odtłuszczone, poprzez wywoływanie mniejsze-
go uczucia sytości, cechuje się większym spożyciem, w tym
również białek mleka [6].
Z kolei metaanaliza Juhla i wsp. [9] przeprowadzona na
grupie 78529 osób wykazała, że spożycie dowolnego rodzaju
nabiału (mleka, sera, jogurtu), niezależnie od jego ilości lub czę-
stotliwości spożycia, było związane z wyższym wskaźnikiem
szans na trądzik u osób w wieku 7-30 lat.
PROPORCJA KWASÓWTŁUSZCZOWYCH N-3 ORAZ N-6
Cordain w swoich badaniach nad ludami łowców-zbieraczy
powiązał ich brak trądziku z dietą o niskim indeksie glike-
micznym. Uważano też, że efekt ten mógł zostać uzyskany
poprzez wyższy udział kwasów n-3 w diecie [20]. Nieprawi-
dłowa proporcja pomiędzy kwasami n-3 i n-6 uwarunkowana
dietą jest jednym z czynników wywołujących stan zapalny [9].
Kwasy n-6 należą do prekursorów czynników zapalnych [10].
Stosunek pomiędzy kwasami tłuszczowymi n-3 do n-6 w tra-
dycyjnych dietach mieszkańców wyspy Kitawa oraz populacji
Ache wynosił 1:1,6 [3]; w diecie Japończyków, w nieuprzemy-
słowionych częściach kraju 1:2 [10], natomiast w dietach typu
zachodniego aż 1:20 [3]. Wysoka podaż kwasów n-3 ma zdol-
ność do hamowania produkcji cytokin prozapalnych [2].
Prawidłowy skład sebum zawiera głównie triglicerydy, es-
try wosków, skwalenu i wolnych kw. tłuszczowych z niewiel-
kimi ilościami cholesterolu. Zmiany ilościowe, jak i jakościowe
łoju wraz ze wzrostem spożycia jednonienasyconych kwasów
tłuszczowych stanowią podłoże dla rozwoju trądziku [8].
Leukotrien B4 (LTB
4
), lipid wytwarzany podczas zapalenia
z kwasu arachidonowego, jest znany z regulacji wytwarzania se-
bum. Każdy aparat włosowo-łojowymamożliwośćwytwarzania
cytokin prozapalnych, w tym również LTB
4
. Kwas eikozapenta-
enowy (EPA) i kwas
γ
-linolenowy (GLA) hamują jego konwersję
z kwasu arachidonowego oraz mogą obniżać IGF-1 [2]. Blokada
LTB
4
prowadzi do zmniejszenia zmian zapalnych. Dlatego spoży-
wanie tłustych ryb może być dobrym działaniem mającym na
celu zapobieganie pojawienia się trądziku zapalnego [7].
Dieta zachodnia zwiększa dostępność do wolnego kwasu
palmitynowego i oleinowego w aparacie włosowo-łojowym,
napędzając tym samym komedogenezę i stan zapalany za
pośrednictwem IL-1
β
i IL-1
α
. [7]. Kwas oleinowy jest waż-
nym składnikiem odżywczym dla
P. acnes
[8]. Nadmierne
wydzielanie sebum, w tym dużych ilości kwasu palmityno-
wego, daje lipotoksyczny efekt na aparat włosowo-łojowy, pro-
wadzący w konsekwencji do miejscowego stanu zapalnego [7].
Kwasy tłuszczowe n-3 mają korzystny wpływ na stan skó-
ry przez upłynnienie sebum, zmniejszenie stanu zapalnego,
zwiększenie tolerancji skóry na czynniki alergiczne oraz bak-
teryjne [1].
MIKROBIOTA JELITOWA
Trądzik można powiązać ze stanem przewodu pokarmowego
i jego mikrobiomu. Pojęcie „mikrobiom” obejmuje ogół mikro-
organizmów (bakterie, wirusy, grzyby) oraz sumę ich genów,
metabolitów i środowisko w którym żyją. Skóra i jelita są nieco
podobne do siebie. Obydwa narządy są bardzo gęsto unaczy-
nione i unerwione. Pełnią one m.in. funkcje neuroendokrynne
oraz immunologiczne. Coraz więcej badań wskazuje, iż stan
jelit łączy się ze zdrowiem skóry. Co więcej, dowody wskazują
na dwukierunkowe połączenie tych narządów [21]. Badacze
uważają, że mikrobiota jelitowa (MJ) jest jednym z czynników
w patogenezie trądziku. MJ pełni kluczową rolę w utrzymy-
waniu homeostazy organizmu. Odpowiedzialna jest za reakcje
odpornościowe gospodarza, definiuje obronę przed potencjal-
nymi patogenami i wyznacza tolerancję na antygeny dostar-
czane z pożywienia i ze środowiska [5].
Badania nad mikrobiotą są niezwykle trudne. Do dziś, spo-
sób w jaki wpływa ona na stan skóry nie jest dokładnie zba-
dany. Dieta zachodnia zaburza stan eubiozy, czyli równowagi
pomiędzy pożytecznymi a patogennymi mikroorganizmami,
prowadząc m.in. do powstania stanu zapalnego, w tym także
zapalnych chorób skórnych. Przewlekły stres również zabu-
rza eubiozę, a na jego działanie szczególnie wrażliwe są rodza-
je bakterii
Lactobacillus
oraz
Bifidobacterium
. Drobnoustroje
w sytuacjach stresowych mogą wytwarzać neuroprzekaźni-
ki o działaniu zapalnym dla organizmu [22]. Mikrobiota mo-
dyfikuje także wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów
tłuszczowych SCFA (
short chain fatty acids
). Kwasy te pełnią
różne funkcje, od odżywiania komórek jelita, po modulowanie
aktywności mózgu. Jednym z kwasów jest kwas propionowy,
który wykazuje działanie toksyczne dla gronkowca złocistego.
Stąd też hipoteza, że SCFA mogą także wpływać na odporność
skóry na gronkowca skórnego i
P. acnes
[23]. Dieta zachodnia
cechuje się wysoką zawartością tłuszczu a niską błonnika.
Błonnik jest pożywką potrzebną do wzrostu bakterii probio-
tycznych. Tym samym ogranicza on wzrost bakterii patogen-
nych. Bakterie probiotyczne spełniają liczne funkcje w orga-
nizmie: uczestniczą w trawieniu i metabolizmie niektórych
substancji odżywczych, dostarczają substratów niezbędnych
do funkcjonowania komórek błony śluzowej jelit oraz zmniej-
szają jej przepuszczalność dla potencjalnie szkodliwych związ-
ków egzogennych [5]. Najwięcej korzyści dostarczają bakterie
Lactobacillus
i
Bifidobacterium
[24]. Co więcej, produkują one wi-
taminy, stymulują układ immunologiczny, chronią przed roz-
wojem patogennej flory i neutralizują toksyny pokarmowe [12].
