6 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
757
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
DIETETYKA
(
dihydrotestosteron
) oraz siarczanu dehydroepiandrosteronu
DHEAS (
dehydroepiandrosterone
sulfate
). Hormony androgeno-
we zwiększają wewnątrzpochodny poziom IGF-1 w surowicy,
a to z kolei zwiększa poziom androgenów. Tak powstałe błędne
koło przyczynia się do nadmiernej sekrecji sebum [2]. Dodat-
kowo długotrwałe przyjmowanie pokarmów o wysokim IG
prowadzi do rozwoju zespołu metabolicznego, zwiększonego
stresu oksydacyjnego oraz glikacji białek [12].
Powszechnym przekonaniem jest, że czekolada oraz ostre
przyprawy mają wpływ na pojawienie lub zaostrzenie się
trądziku, zwłaszcza w grupie nastolatków. Dotychczas nie
przeprowadzono dobrze zaprojektowanych badań, które jed-
noznacznie odpowiadałyby na pytanie, czy czekolada rzeczy-
wiście wpływa niekorzystnie na stan skóry [4]. Czekolada i ka-
kao w słodyczach występują w połączeniu ze znaczną ilością
cukru dodanego. Oznacza to, że produkty z czekoladą mogą
zaostrzać trądzik nie przez czekoladę
per se
, a przez wysoki in-
deks glikemiczny spowodowany dużą ilością węglowodanów
prostych. Z kolei w badaniach przekrojowych [16] i klinicznych
z grupą kontrolną [17] nie wykazano zależności pomiędzy
spożyciem ostrych przypraw a zaostrzeniem zmian trądziko-
wych. Eliminacja ostrych przypraw i czekolady powinna być
zastosowana wyłącznie u osób, u których wyraźnie widoczne
jest zaostrzenie zmian. Nie powinno stosować się eliminacji
bez wcześniejszej obserwacji reakcji skóry na spożyty pokarm.
Zespół Larona LS (
Laron
syndrome) to rzadka choroba ge-
netyczna objawiająca się karłowatością, przez nieprawidło-
wą budowę receptorów hormonu wzrostu [12]. W tej grupie
chorych stwierdzono niską zapadalność na trądzik, ale także
cukrzycę typu II czy nowotwory. Osoby z LS mają zmniejszo-
ną sygnalizację szlaków dla insuliny, IGF-1 oraz kompleks 1
kinazy mTORC1 (
the protein kinase complex mechanistic target of
rapamycin complex 1
). Podawanie iniekcyjne IGF-1 skutkowało
pojawieniem się zmian trądzikowych. Stanowi to kolejny do-
wód na duży wpływ IGF-1 w patogenezie trądziku [7].
Diety o niskim ładunku glikemicznym terapeutycznie oddzia-
łują na przebieg trądziku poprzez pozytywny wpływ na układ
wewnątrzwydzielniczy [13]. Obniżają także poziom testostero-
nu w surowicy oraz poziom glukozy we krwi na czczo, popra-
wiając jednocześnie metabolizm insuliny i zwiększając stężenie
SHBG [13]. Dwa randomizowane badania z próbą kontrolną
uzyskały pozytywne wyniki redukcji zmian trądzikowych po
zastosowaniu diety o niskim IG [18, 19]. Co więcej, stosowanie
tego rodzaju diety, poza ograniczeniemwystępowania trądziku,
niesie ze sobą korzyści w postaci utraty masy ciała, ogranicze-
nia otyłości, cukrzycy typu II oraz chorób nowotworowych [3].
MLEKO I PRODUKTY MLECZNE
Wpływ mleka na trądzik jest bardzo kontrowersyjny [6]. Zwy-
kle badania obserwacyjne badały spożycie mleka jako jedyny
czynnik rozwoju trądziku. W codziennej diecie mleko oraz
produkty mleczne są zaledwie jedną z wielu grup żywności.
Ich spożycie warunkują wpływy indywidualne, rodzinne oraz
kulturowe. Należy również pamiętać o tym, iż mleko jest sub-
stancją nieheterogenną, dlatego też powinny być rozpatrywa-
ne wszystkie zawarte w nim składniki od makro- i mikroele-
mentów, po sam proces jego przetwarzania i przechowywania
na tle całodobowej diety [9].
Proteiny zawarte w mleku zwiększają sekrecje IGF-1 oraz
pobudzają jego sygnalizację w okresie pokwitania. Może to
tłumaczyć wcześniejsze dojrzewanie i utrzymywanie się trą-
dziku do trzeciej dekady życia u osób spożywających mleko
[7]. Białka serwatkowe, a w szczególności
α
-laktoalbuminy, są
nośnikami substancji biologicznie czynnych [1]. Przypuszcza
się, że serwatka, która jest bogata w leucynę, może zaostrzać
trądzik, wpływając na proliferację naskórka, wydzielanie
androgenów i lipogenezę w obrębie gruczołu łojowego. Biał-
ka serwatkowe mleka zawierają najwięcej leucyny (14%) spo-
śród wszystkich jej źródeł odzwierzęcych, np. wołowina za-
wiera jej 8% [7]. Odżywki białkowe (koncentraty) stosowane
jako suplementacja w środowisku sportowym, również mogą
wpływać na nasilenie trądziku [3]. W środowisku kultury-
stów i sportowców uprawiających sporty siłowe nadużywanie
preparatów zawierających serwatkę oraz kazeinę skutkowało
pojawieniem się lub nasileniem trądziku [2]. Spożywanie mle-
ka odtłuszczonego niesie za sobą ryzyko zwiększonej kome-
dogenezy. W procesie technologicznym pozyskiwania mleka
odtłuszczonego producenci często dodają białka serwatkowe,
m.in.
α
-laktoalbuminę [9]. Z kolei sfermentowane produkty
mleczne, zawierające laktoferynę [2] oraz bakterie
Lactobacil-
lus,
zmniejszają stan zapalny skóry oraz redukują produkcję
łoju. Ponadto laktoferyna utrudnia kolonizację
Propionibacte-
rium acnes,
poprzez uszkodzenie ich błon komórkowych, tym
samym prowadząc do ich śmierci
[1]
.
Kwas palmitynowy jest głównym kwasem tłuszczowym
występującym w mleku (32%). Ten oraz inne kwasy tłusz-
czowe zawarte w mleku mogą modulować przebieg trądziku.
Kwas palmitynowy aktywuje kinazę mTORC1, natomiast
kwas eikozapentaenowy ją hamuje. Nasycone kwasy tłusz-
czowe, znajdujące się przede wszystkim w żywności typu
fast food, strukturalnie przypominają kwas palmitynowy. Na
uwagę zasługuje fakt, iż nasilają one trądzik zapalny [7].
Mleko w swoim składzie oprócz składników odżywczych
zawiera także związki o charakterze steroidowym: androge-
ny, zredukowane formy steroidów oraz inne niesteroidowe
czynniki wzrostu, które również mogą podwyższać poziom
IGF-1 w surowicy [6]. 5
α
-pregnanodion i 5
α
-androstanodion są
łatwo przekształcane w najbardziej aktywną formę testostero-
nu – DHT [2]. Przypuszcza się, że prekursory testosteronu, jak
i jego formy zredukowane, przyczyniają się do komedogenno-
ści mleka. Stymulują produkcje łoju i przyspieszają keratyniza-
cję w obrębie jednostki włosowo-łojowej. Mleko od ciężarnych
krów może zawierać prawie 3,5 razy więcej androstendionu
oraz prawie 1,5 razy więcej DHEA oraz testosteronu w porów-
naniu do krów nie będących w ciąży [7].
