5 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
624
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
•
płeć – cellulit w klasycznej formie występuje w głównej mie-
rze u kobiet,
•
rasę – cellulit występuje częściej u kobiet rasy białej, rzadziej
żółtej lub czarnej,
•
typ biologiczny – u kobiet w Ameryce Łacińskiej zmiany do-
tyczą przede wszystkim kobiecych bioder, a u kobiet typu
skandynawskiego czy anglosaskiego zmiany zlokalizowane
są na brzuchu.
Do innych dziedzicznych czynników zalicza się: rozkład tkan-
ki tłuszczowej, liczbę i stan gotowości oraz czułość receptorów
hormonalnych na afektywnych komórkach – predyspozycje
do rozwoju angiopatii obwodowej [5, 7]. Znaczącą rolę ogrywa
również skłonność do występowania chorób układu krążenia
i chorób naczyniowych [6]. Powstawanie cellulitu jest spowo-
dowane w dużej mierze również zaburzeniami hormonal-
nymi (nadmiar estrogenów przy równoczesnym niedoborze
progesteronu), co powoduje zatrzymanie wody w organizmie
[7, 8]. Zaburzenia hormonalne powodują stosunkowo częstsze
występowanie lipodystrofii u kobiet, które są już po okresie
dojrzewania, u kobiet stosujących doustną antykoncepcję, cię-
żarnych oraz przyjmujących hormonalną terapię zastępczą [6].
Duże znaczenie w profilaktyce powstawania lipodystrofii
ma styl życia – predyspozycje do powstawania cellulitu zwią-
zane są z brakiem aktywności ruchowej, siedzącym trybem
życia i z błędami żywieniowymi – niewłaściwie zrównowa-
żona dieta (nadmierne spożycie tłuszczów i węglowodanów,
zbyt duża ilość soli w diecie, zbyt niskie spożycie błonnika
pokarmowego), palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu. Nie-
korzystnie działa również noszenie ciasnych ubrań, wysokich
obcasów czy też długotrwały stres [5, 9].
Aktualnie wymienia się kilka teorii powstawania cellulitu,
wśród nich wiodące są:
Teoria hormonalna
Przyczyną lipodystrofii według tej teorii są estrogeny. Żeńskie
hormony płciowe działają na naczynia krwionośne poszerza-
jąc je, przez co wzrasta przepuszczalność ich ścianek. Płyn wy-
dostający się z naczyń zaczyna zbierać się w przestrzeniach
międzykomórkowych, co skutkuje pojawieniem się obrzęku
i uciskiem na adipocyty – zaburza to ich metabolizm, czego
efektem jest proliferacja komórek tłuszczowych. Estrogeny
sprzyjają również lipogenezie oraz magazynowaniu tłuszczu
w adipocytach. W konsekwencji komórki tłuszczowe powięk-
szają się, pogarszając tym samym mikrocyrkulację krwi i po-
wodując powstanie objawów cellulitu [10, 11].
Teoria krążeniowa
Według tej teorii to zaburzenia mikrokrążenia uznaje się za
przyczynę powstania lipodystrofii. Niedostateczne odżywie-
nie komórek tłuszczowych powoduje zmiany metabolizmu ko-
mórek, które powiększają swoją objętość i zaczynają uciskać na
pobliskie naczynia krwionośne. Utrudniony zostaje przepływ
krwi i limfy, tworzy się zastój, co w konsekwencji prowadzi
do wysięku. Następnie tworzy się stan zapalny, pojawiają się
stwardnienia w formie guzków cellulitowych [10, 11].
Teoria receptorów adipocytarnych
W komórkach tłuszczowych stale zachodzą dwie bardzo
ważne reakcje metaboliczne – lipoliza i lipogeneza. Obydwie
reakcje regulowane są przez adrenalinę i noradrenalinę, czy-
li katecholaminy wydzielane w rdzeniu nadnerczy. Inten-
sywność tych reakcji zależna jest od ilości i rozmieszczenia
receptorów
α
,
β
oraz neuropeptydu Y (NPY) na komórkach
tłuszczowych. Adrenalina oddziałuje na adipocyty poprzez
receptory
α
i NPY, których aktywacja sprzyja lipogenezie,
z kolei aktywacja receptorów beta ułatwia lipolizę. W okolicy
ud, bioder i pośladków znajduje się większa liczba receptorów
α
oraz NPY, co sprzyja łatwiejszemu odkładaniu się tkanki
tłuszczowej w tych obszarach. Ponadto estrogeny oddziałują
na aktywność receptorów
α
, co sprzyja odkładaniu się tkanki
tłuszczowej w specyficzne dla kobiet miejsca, tj. uda, biodra,
brzuch oraz pośladki [10].
Teoria tzw. jednostek operacyjnych
Zgodnie z teorią wyróżnia się cztery jednostki morfologiczno-funk-
cjonalne, a zaburzenia występujące w jednostkach etapowo prowa-
dzą do pojawienia się zmian charakterystycznych dla cellulitu.
•
Pierwsza jednostka to zaburzenia podziału fibroblastów oraz
nieprawidłowa budowa produktów syntezy fibroblastów
wchodzących m.in. w skład ścian naczyń krwionośnych.
•
Druga jednostka związana jest z zaburzeniami mikrokrąże-
nia, tj. wzrostem ciśnienia w naczyniach włosowatych, ob-
niżeniem ciśnienia onkotycznego osocza, wzrostem ciśnienia
płynu tkankowego, obniżeniem przepływu limfatycznego.
•
Trzecia jednostka, neurowegetatywna, związana jest z po-
budzeniem układu współczulnego poprzez receptory alfa-
adrenergiczne i beta-adrenergiczne. Wpływa na regulację
aktywności fibroblastów, funkcjonowanie mikrokrążenia
i metabolizm tłuszczu w komórkach tłuszczowych.
•
Czwarta jednostka, energiczno-tłuszczowa, związana
jest z odmienną budową tkanki tłuszczowej u kobiet oraz
z wpływem hormonów na regulację procesów lipolizy i li-
pogenezy [11, 12].
POSTACIE CELLULITU
WZALEŻNOŚCI OD BUDOWY CIAŁA
Według oceny bazującej na konsystencji skóry wyróżnia się
cztery postacie lipodystrofii [10, 13]:
1.
Postać twarda. Inaczej cellulit wodny, przeważnie występu-
je u kobiet młodych, aktywnych fizycznie, szczupłych; skóra
jest jędrna w dotyku i napięta. Objaw „skórki pomarańczo-
wej” występuje przy uchwyceniu skóry w fałd. Mogą poja-
wiać się rozstępy.
2.
Postać wiotka. Inaczej cellulit tłuszczowy, zauważalny
głównie u kobiet nieaktywnych fizycznie, jak również
