4 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
478
N
artykuł naukowy
higiena i dezynfekcja
postępowanie, przestrzeganie norm sanitarnych, a także od-
powiednie wyposażenie gabinetu zapewnia bezpieczną pracę,
a także zmniejsza ryzyko zakażenia klientów. Kluczową regu-
lacją jest
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych
i zakażeniach
, która określa zasady postępowania w zakresie za-
pobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi [1].
Szczegółowe wymagania sanitarne, jakim powinny odpowiadać
gabinety kosmetyczne, a także sposoby postępowania, mające
na celu zapobieganie chorobom zakaźnym i zakażeniom, regulu-
je
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w spra-
wie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakie powinny spełniać
zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej
[8]. Osoby świadczące usługi kosmetyczne powinny postępo-
wać zgodnie w
Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu
i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
[9]. Przytoczone
regulacje prawne wskazują, że osoby podejmujące czynności
w gabinetach kosmetycznych, przy których dochodzi do naru-
szenia ciągłości tkanek ludzkich, są obowiązane wprowadzić
i stosować procedury, zapewniające ochronę przed zakażeniami
i chorobami zakaźnymi. Oprócz lekarzy, pielęgniarek, ratowni-
ków medycznych świadczących usługi medyczne, takimi osoba-
mi są osoby pracujące w gabinetach kosmetycznych. Wspomnia-
ne procedury powinny zdefiniować metody postępowania, przy
których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek, używanie
sprzętu jednorazowego użytku oraz poddawanego sterylizacji,
sposoby prowadzenia dezynfekcji skóry i błon śluzowych oraz
dekontaminację pomieszczeń i urządzeń [10].
WYBRANE JEDNOSTKI CHOROBOWE, STANOWIĄCE
NAJWIĘKSZE ZAGROŻENIE WGABINETACH
Choroby przenoszone drogą naruszenia ciągłości tkanekniemają
jednolitego charakteru i różnią się znacznie, zarówno jeśli chodzi
o rezerwuary zarazków, jak i o etiopatogenezę. Najczęściej w ga-
binetach kosmetycznych dochodzi do zakażeń o charakterze:
•
wirusowym: wirus zapalenia wątroby typu B
HBV (Hepati-
tis B virus
), wirus zapalenia wątroby typu C
HCV (Hepatitis
C virus
), wirus brodawczaka ludzkiego HPV (
Human Papil-
lomavirus),
•
bakteryjnym (najczęściej gronkowcowo-paciorkowcowym),
•
grzybiczym (
Pityrosporum ovale,
Candida sp., Epidermophy-
ton sp., Trichophyton sp
.) oraz
•
pasożytniczym (
Demodex folliculorum, Sacroptes scabiel, Pe-
diculus humanus
).
Zakażenia wirusowe
Czynnikami etiologicznymi wirusowego zapalenie wątroby
(WZW) najczęściej są wirusy hepatropowe. W zakażeniach
okołogabinetowych największą rolę odgrywają wirusy zapa-
lenia wątroby typu B i C. Rocznie powodują one ogromną licz-
bę zakażeń w Polsce i na świecie, prowadząc do przewlekłego
zapalenia wątroby (wirus HCV) i innych groźnych powikłań,
takich jak marskość wątroby lub rak wątrobowokomórko-
wy. Zakażenia następują drogą bezpośrednią przez krew lub
surowicę krwi. Nie znaleziono dotąd skutecznej szczepionki
przeciw HCV. Wirus ten jest jednak wrażliwy na proces ste-
rylizacji. Częściowej inaktywacji ulega w temperaturze 100 °C
w ciągu 5 min. lub w temperaturze 60 °C w ciągu 10 godzin.
Ginie dopiero w temperaturze ok. 140 °C [10]. Wirus HCV na-
leży do 3. grupy zagrożenia [12].
HBV wywołuje wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczkę
wszczepienną). Szacuje się, że na świecie jest 360 milionów no-
sicieli tego wirusa (5% populacji). Średni czas trwania zakaże-
nia HBV od momentu wniknięcia wirusa do ustroju do wystą-
pienia poważnych problemów zdrowotnych wynosi u osoby
dorosłej od 15 do 20 lat. Zakaźność HBV wśród kosmetologów
oraz pracowników medycznych jest wysoka i występuje wy-
łącznie wśród ludzi. Stężenie wirionów we krwi i w płynach
ustrojowych jest bardzo duże. Patogen ten jest najbardziej
zakaźny spośród wirusów przenoszonych przez krew, w tym
100 razy bardziej zakaźny niż HIV. HBV przenosi się głównie
poprzez kontakt z krwią lub po kontakcie z innym potencjal-
nie infekcyjnym materiałem (IPIM) z uszkodzoną skórą lub
zdrową nieuszkodzoną błoną śluzową.
Zapobieganie infekcji HBV w gabinetach kosmetycznych po-
lega na unikaniu ekspozycji na krew i płyny ustrojowe zakażo-
nych osób. Dotyczy to zarówno kontaktówmiędzyludzkich, jak
i narażenia zawodowego pracowników gabinetów kosmetycz-
nych, którzy są zobowiązani do stosowania środków ochrony
osobistej w czasie realizacji usług kosmetycznych. HBV ulega
zniszczeniu po 60 min. sterylizacji suchym powietrzem w tem-
peraturze 160 °C, a przy autoklawowaniu – po 30 min. [11]. Pro-
filaktycznie przeciwWZW B stosuje się szczepienia ochronne.
Ludzki wirus upośledzenia odporności HIV-1, HIV-2 (
Hu-
man Immunodeficiency Virus
) powoduje AIDS (
Acquired Im-
mune Deficiency Syndrome
), czyli zespół nabytego upośledze-
nia odporności, charakteryzujący się upośledzeniem układu
immunologicznego i występowaniem trudnych do leczenia
infekcji oportunistycznych (bakteryjnych i grzybiczych) oraz
nowotworów. Zakażenie następuje drogą bezpośrednią przez
krew i płyny ustrojowe człowieka. Od momentu zakażenia
wirusem HIV do powstania pełnoobjawowego AIDS mija
przeciętnie 10-12 lat. Poza organizmem ludzkim wirusy HIV
szybko giną. Zabija je sterylizacja (w temperaturze 56 °C przez
30 min.) i większość najpopularniejszych środków dezynfek-
cyjnych [11]. Nie istnieje skuteczna szczepionka przeciw HIV.
Wirus HVC należy do 3. grupy zagrożenia [12].
Zakażenia bakteryjne
Bakterie stanowią, obok wirusów i grzybów, bardzo poważne
zagrożenie dla pracowników salonów kosmetycznych. Więk-
szość bakterii kolonizujących skórę i błony śluzowe człowie-
ka to organizmy, które żywią się materią organiczną, ale nie
powodują chorób. W mikroflorze skóry mogą jednak bytować
również bakterie, które pasożytując na organizmach żywych,
wywołują choroby. Paciorkowce to grupa bakterii, które bar-
dzo często wchodzą w skład mikroflory fizjologicznej skóry
