4 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
487
N
artykuł naukowy
podologia
•
Biopsja macierzy paznokcia
Badanie histopatologiczne pozostaje postępowaniem z wy-
boru w diagnostyce zmian paznokciowych i ma ono przede
wszystkim na celu wykluczenie CP [22]. Według Tosti i wsyp.
[14] przeprowadzenie biopsji jest konieczne w każdym przypad-
ku zmiany charakteryzującej się: nierównymi liniami, brakiem
jednolitej pigmentacji lub koloru, obecnością nierówności płytki
paznokciowej (szczelin, wgłębień), trójkątnym kształtem zmia-
ny (zmiana szersza w części proksymalnej i zwężająca się dy-
stalnie), niewyraźnymi bocznymi brzegami zmiany oraz obec-
nością objawu Hutchinsona. Dika i wsp. [32] zalecają pobranie
biopsji w przypadku każdej PM szerokości 3-6 mm lub większej.
Według Grazzini i wsp. [33] biopsji powinien być poddany rów-
nież łagodny wylew podpaznokciowy, jeśli mamy jakiekolwiek
wątpliwości co do łagodności zmiany. Wybór odpowiedniej
techniki biopsji zależy od szerokości PM, pierwotnego pocho-
dzenia barwnika, lokalizacji zmiany oraz zajęcia skóry otacza-
jącej płytkę paznokciową i obecności objawu Hutchinsona. Wy-
maga to czasami radykalnego wycięcia zmiany i otaczających
tkanek aż do kości [4]. Gdy przebarwienie obejmuje środkową
część płytki paznokciowej, ryzyko powstania dystrofii paznok-
cia jest duże. Jellnik [34] w swojej pracy przedstawił schemat
postępowania z PM, w którym zaleca biopsję sztancą w przy-
padku zmian mniejszych niż 3 mm średnicy, biopsję ścinającą
macierzy paznokcia w przypadku zmian o średnicy powyżej 3
mm zlokalizowanych wzdłuż linii środkowej paznokcia, nieza-
leżnie od tego, czy zmiana wywodzi się z dystalnej czy proksy-
malnej części macierzy. W przypadku zmiany mniejszej niż 3
mm średnicy zlokalizowanej w pobliżu linii środkowej paznok-
cia i wywodzącej się z proksymalnej części macierzy można wy-
konać zarówno biopsję sztancą, jak i biopsję ścinającą. Podłuż-
ne boczne wycięcie jest zalecane w przypadku PM zajmującej
boczną część paznokcia [33, 34].
POSTĘPOWANIE
Rozpoznanie czerniaka podpaznokciowego
Leczenie CP jest przeważnie chirurgiczne. W przypadku
czerniaka
in situ
całkowita resekcja paznokcia jest postępowa-
niem sugerowanym przez Braun RP i wsp. [25]. Wycięcie ma
obejmować płytkę paznokciową, łożysko paznokcia oraz ma-
cierz. Czerniak inwazyjny często wymaga amputacji zajętego
paliczka. W przypadku czerniaka zlokalizowanego w obrębie
kciuka lub palucha zadanie jest szczególnie trudne ze względu
na funkcjonalność tych palców. W przypadku ich zajęcia ope-
racje powinny być możliwie oszczędzające [34]. Sureda i wsp.
[35] sugerują, by w przypadku wczesnego czerniaka manife-
stującego się jako PM wykonać resekcję zmiany z marginesem
5-10 mm z zachowaniem kości i wykonaniem przeszczepu peł-
nej grubości ze skóry pobranej z kończyny górnej. Dika i wsp.
[32] uważają, że amputacja paliczka w porównaniu z operacją
oszczędzającą (pozwalającą zachować funkcjonalność palca)
nie wpływa na rokowanie.
Inne niż czerniak zmiany w obrębie płytki paznokciowej
Zakażenia grzybicze, drożdżakowe i bakteryjne wymagają
odpowiedniego leczenia farmakologicznego [23]. W przy-
padku urazu i pojawienia się wylewu podpaznokciowego po-
stępowaniem z wyboru jest obserwacja zmiany w ciągu 3-4
miesięcy, w celu sprawdzenia, czy przesuwa się ona w kierun-
ku wolnego brzegu paznokcia [28]. Należy przypomnieć, że
wzrost paznokci wynosi około 0,5-1,2 mm w ciągu tygodnia,
a w przypadku paznokci kończyn dolnych wzrost ten jest trzy
razy wolniejszy [9].
Nawet w przypadku rozpoznania łagodnej zmiany me-
lanocytowej jej dalsza obserwacja jest nadal potrzebna. Nie
stworzono do tej pory jednoznacznych zaleceń co do częstości
przeprowadzania badań kontrolnych. Koga i wsp. [36] zalecają
badanie PM co 6 miesięcy. Należy poinstruować osobę o ko-
nieczności wcześniejszego zgłoszenia się na wizytę kontrolną,
w przypadku gdy PM ulegnie powiększeniu, zmieni kolor lub
kształt. Wszyscy autorzy pozostają zgodni, że w przypadku
zmiany podejrzanej o złośliwości konieczne jest wykonanie
biopsji [2, 4, 32-34, 36]. Odmiennego postępowania wymagają
ZBP u dzieci. W ich przypadku obraz kliniczny i dermosko-
powy może sugerować CP, ponieważ prążki nie układają się
równolegle, często obecnych jest wiele kolorów, a szerokość
zmiany przekracza 3 mm. Należy pamiętać, że przypadki CP
u dzieci są kazuistyczne, a biopsja z macierzy lub łożyska pa-
znokcia jest procedurą inwazyjną, mogącą powodować trwałe
zniekształcenie paznokcia [37]. W przypadku dzieci za postę-
powanie z wyboru uznaje się okresową kontrolę dermosko-
pową zmiany, a biopsję można wykonać na wyraźną prośbę
rodziców lub opiekunów dziecka [38].
PODSUMOWANIE
Niejednokrotnie pojawienie się zmian barwnikowych w ob-
rębie paznokcia przez wiele osób jest lekceważone, tłumaczą
je domniemanym urazem bądź nieprawidłową dietą. Nieste-
ty niektóre z tych pozornie niegroźnych zmian okazują się
czerniakiem podpaznokciowym, który późno wykryty ma
bardzo złe rokowanie. Autorzy podkreślają znaczenie perso-
nelu zajmującego się pielęgnacją paznokci (kosmetyczek, ma-
nikiurzystek, podologów) we wczesnej diagnostyce czerniaka.
Często są one pierwszymi, które zauważają zmiany w obrębie
płytki paznokciowej oraz przyległych struktur i mogą skiero-
wać klienta do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa.
Badanie kliniczne oraz dermoskopia są pomocne w ustaleniu
dalszego postępowania. Zmiany niepodejrzane o złośliwość
można monitorować w czasie przy użyciu wideodermoskopii.
W przypadku zauważenia ekspresji zmiany bądź obecności
cech wskazujących na jej złośliwość należy wykonać biopsję
z badaniem histopatologicznym.
