4 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
485
N
artykuł naukowy
podologia
DIAGNOSTYKA
Wywiad i badanie przedmiotowe
Wywiad i badanie przedmiotowe są niezwykle istotne w dia-
gnostyce różnicowej ZBP. Należy ustalić czas trwania (zmia-
na wrodzona/nabyta), ekspresję wielkości, kształtu i koloru.
Istotne są informacje o przebytym urazie, stosowanych lekach,
chorobach współistniejących i pracy lub hobby. Leki mogą być
przyczyną przebarwień (np. zydowudyna), jak również wyle-
wów podpaznokciowych (np. aspiryna, warfaryna) [4]. Niektó-
re grzyby i drożdżaki mogą powodować linijne przebarwienia
w obrębie paznokci wskutek produkcji barwnika (chromony-
chia) lub stymulacji melanocytów do wytwarzania melaniny
(melanonychia) [22, 23]. Należy również zapytać o występo-
wanie czerniaka w rodzinie. Badanie przedmiotowe powinno
obejmować skórę, wszystkie paznokcie, a także błony śluzo-
we, co jest istotne dla rozpoznania zespołu Peutz-Jeghersa lub
Laugier-Hunzikera [2, 4, 6].
Dermoskopia
Badanie okiem nieuzbrojony płytki paznokciowej pozwala
wstępnie ocenić kolor i regularność zmiany, natomiast dla
lepszego zobrazowania struktur konieczne jest wykonanie
dermoskopii lub lepiej wideodermoskopii. W dermoskopii oce-
niamy: płytkę paznokciową i przyległe struktury (wały pa-
znokciowe, oskórek, hyponychium oraz wolny brzeg paznok-
cia). Wkonsensusie, opracowanym przez Di Chiaccio i wsp. [19],
dotyczącym badania dermoskopowego paznokci, stwierdzono,
że do oglądania płytki paznokci najodpowiedniejsze jest dzie-
sięciokrotne powiększenie, które pozwala na dobre uwidocz-
nienie całej płytki paznokciowej, a najlepszym środkiem im-
mersyjnym jest bezbarwny żel do ultrasonografii. Istotne jest
również używanie tego samego urządzenia przy okresowych
kontrolach, bowiem w zależności od stosowanego dermosko-
pu i jego źródła światła zmiana na płytce paznokciowej może
mieć różny obraz (ostrość linii i kolor). Piraccini i wsp. [24] zale-
cają, by podczas oglądania proksymalnego wału paznokciowe-
go i hyponychium używać powiększenia od 40 do 70 razy. Do
określenia, z której części macierzy pochodzi barwnik, służy
dermoskopia wolnego brzegu paznokcia (
dermoscopy of the
free edge
). Wskutek naturalnego wzrostu paznokcia barwnik
produkowany w proksymalnej części macierzy będzie usytu-
owany w górnej części płytki paznokciowej, a barwnik pocho-
dzący z części dystalnej macierzy znajdzie się na dole płytki
paznokciowej. Badanie to jednak nie ma zastosowania w przy-
padku cienkiej płytki paznokciowej, u dzieci oraz w przypadku,
gdy PM jest jasnego koloru [4, 19, 25].
•
Obraz dermoskopowy czerniaka podpaznokciowego
Ronger i wsp. [22] w swoim badaniu wykazali, że CP charak-
teryzuje się brązowym zabarwieniem tła (95% przypadków)
i podłużnymi liniami w kolorze od brązowego do czarnego.
W 95% przypadków CP linie te były nieregularnie zabarwio-
ne, różnej szerokości, ułożone w nierównych odstępach mię-
dzy sobą i nie zachowywały równoległego układu. Autorzy
zwrócili uwagę, że krwiste plamki, które są bardzo charakte-
rystyczne dla wylewu podpaznokciowego, nie wykluczają CP.
Ponadto dla CP typowe są objawy Hutchinsona (tj. zabarwie-
nie wału i oskórka) i mikro-Hutchinsona (tj. zabarwienie wałów
i oskórka widziane tylko przy użyciu dermoskopu, niewidoczne
okiem nieuzbrojonym) [26, 27]. Badanie dermoskopowe hypo-
nychium sugeruje czerniaka, gdy rozmieszczenie barwnika
jest niejednorodne, zajmuje najczęściej grzebienie linii równo-
ległych (szczyty linii papilarnych), ale może zajmować także
bruzdy bądź układać się w poprzek tych linii. Objaw mikro-
-Hutchinsona należy odróżnić od objawu pseudo-Hutchinsona,
czyli przeświecanie pigmentacji macierzy przez cienki oskórek
(tabela 3) [2]. Inne cechy, które opisywano w przypadku wystę-
powania CP, to trójkątne ułożenie PM (zmiana szersza w prok-
symalnej części, zwężająca się dystalnie) oraz drobne wgłębie-
nia i szczeliny na powierzchni płytki paznokciowej [14].
W przypadku dzieci obraz kliniczny i dermoskopowy łagod-
nego znamienia melanocytowego niejednokrotnie jest mylący
i może wykazywać cechy typowe dla CP [19].
Tabela 2
Zasada ABC według Levita i wsp. pomagająca zapamiętać cechy czerniaka
podpaznokciowego
Typowe cechy czerniaka podpaznokciowego
A Wiek (ang.
age
) 50.-70. rok życia, Afroamerykanie, Azjaci
B Prążek barwnikowy (ang.
nail band
) koloru od brązowego do czarnego, szerokość ≥ 3 mm,
nieregularne brzegi
C Zmiana (ang.
change
) szybki wzrost zmiany albo zmiana w morfologii paznokcia
D Zajęty palec (
digit involved
) z częstością w kolejności kciuk > paluch >palec wskazujący.
Częściej ręka dominująca i tylko jeden palec
E Rozprzestrzenianie się (
extension
). Obecność objawu Hutchinsona
F Rodzinne występowanie (
family
). Pozytywny wywiad rodzinny w kierunku zespołu
znamion dysplastycznych lub czerniaka
Źródło:
Opracowanie własne na podstawie [21]
Fot. 1
Podłużna melanonychia spowodowana aktywacją melanocytów częściej dotyczy kilku
paznokci
Źródło:
Archiwum własne autorów
