2 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
231
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
DERMATOLOGIA
Skóra podlegająca procesom starzenia staje się cienka, szara,
źle odżywiona oraz mało elastyczna. Do obszarów, w któ-
rych skutki tych procesów są najbardziej widoczne, zalicza
się twarz, szyję, dekolt, grzbiety dłoni i przedramiona. Naj-
bardziej charakterystycznym objawem starzenia się skóry są
zmarszczki. W zależności od głębokości mogą być powierz-
chowne lub głębokie. Występują one wokół oczodołów, na
czole (jako poziome lub pionowe bruzdy), na policzkach, dolnej
części twarzy i szyi. Z upływem lat pojawia się również wzra-
stające pogorszenie zarysowania oraz sukcesywnego opa-
dania owalu twarzy, które jest związane także z działaniem
sił grawitacji oraz nieprawidłowościami w obrębie struktury
włókien elastycznych, kolagenowych, retikulinowych tkanki
podskórnej i skóry właściwej [15]. Dodatkowo zanik podściółki
tłuszczowej powoduje zapadanie się policzków poprzez luki
w uzębieniu, które powodują również zmiany w proporcjach
twarzy. Ciągła praca mięśnia okrężnego ust przyczynia się do
powstawania zmarszczek zwanych kodem kreskowym. Skóra
nad górną wargą staje się mniej elastyczna i obserwuje się jej
nadmiar w tej okolicy. Innym objawem starzenia się skóry jest
jej suchość, która może pojawić się w każdym wieku. Dotyka
jednak najczęściej osoby starsze. W procesie starzenia się skó-
ry może pojawić się jej niedokrwienie, co przejawia się blado-
ścią skóry. Pod wpływem zaburzenia procesu melanogenezy,
a także zmian w układzie naczyniowym skóry, gdzie mogą
pojawić się liczne teleangiektazje, przebarwienia oraz odbar-
wienia (w bardziej zaawansowanym stadium starzenia skóry
mogą występować zaburzenia rogowacenia), może dojść do
utworzenia się świądu starczego lub łojotoku [16].
PATOMECHANIZM STARZENIA SIĘ SKÓRY
ZWIĄZANY ZWIEKIEM
Na skórze, która jest największym organem ludzkim, widocz-
ne bywają zmiany patologiczne związane ze schorzeniami
narządów wewnętrznych, dodatkowo jako pokrywa ciała
wystawiona jest w największym stopniu na oddziaływanie
czynników środowiskowych. Do oceny ogólnej kondycji zdro-
wotnej człowieka w dużej mierze przyczynia się wygląd skóry,
na który składa się jej koloryt, stan nawilżenia i natłuszczenia,
występowanie ewentualnych zmian skórnych [17].
Chronologiczne starzenie się organizmu jest związane z fi-
zjologią i wiąże się z upływem czasu, z nieuchronnie bijącym
zegarem biologicznym. Proces starzenia rozpoczyna się w nie-
widoczny sposób, około 25–30 roku życia. Ma on indywidual-
ny przebieg i charakter, często niezgodny z wiekiem metry-
kalnym. Istnieje wiele teorii i hipotez dotyczących przyczyn
i mechanizmów tego zjawiska, które współwystępują i wiążą
się ze sobą [18].
Na proces starzenia się skóry wpływają czynniki:
•
genetyczne;
•
wewnętrzne – wynikające z zaburzeń regulacji hormonal-
nej, niewłaściwego odżywiania, niedoboru witamin, nie-
kontrolowanej mimiki twarzy wynikającej m.in. ze stresu,
niedostatecznej aktywności fizycznej czy też małej ilości
snu w ciągu doby;
•
zewnętrzne – związane przede wszystkim z promieniowa-
niem UV podczas zbyt częstego opalania się na słońcu lub
w solarium, paleniem papierosów, skażeniem środowiska,
a także nieprawidłową pielęgnacją skóry [19].
Procesowi starzenia podlega cały organizm, jednak skutki
tego działania są w szczególny sposób zauważalne na skórze,
a ich ukrycie jest niełatwe i często powoduje obniżenie jako-
ści życia. Oprócz upływu czasu, starzenie się skóry zależy
również od wpływu czynników zewnętrznych, które na nią
oddziałują. Ich działanie upośledza, a także ogranicza wiele
funkcji skóry [20].
Menopauza
Określenie menopauza wywodzi się z języka greckiego i po-
chodzi od dwóch terminów:
men
– miesiąc oraz
pausis
– za-
kończenie. Termin ten oznacza koniec cykli owulacyjnych [21].
Jest to naturalny etap w życiu kobiety, występuje między 45
a 50 rokiem życia, kobiety zauważają wtedy zmiany w funk-
cjonowaniu swojego organizmu. Według definicji Światowej
Organizacji Zdrowia (WHO), menopauza jest to utrzymują-
cy się od ponad roku brak miesiączki, spowodowany trwałą
niedoczynnością jajników. Menopauza związana jest ze stop-
niowym i nieodwracalnym wygasaniem funkcji hormonal-
nej jajników w następstwie zanikania układu oddziaływania
hormonalnego pomiędzy podwzgórzem, przysadką i jajnika-
mi. Wiek kobiety, w którymwystępuje menopauza, jest przede
wszystkim uwarunkowany genetycznie. Nie potwierdziły się
wcześniejsze doniesienia, że zależy on od wieku wystąpienia
pierwszej miesiączki, liczby ciąż czy stosowania antykoncepcji
doustnej. Nie zależy także od rasy, statusu socjoekonomiczne-
go, wzrostu i wagi kobiety [22]. W okresie tym, jako rezultat
stopniowego zanikania wrażliwości jajników na stymulację
przysadkową, dochodzi do znacznego wzrostu stężenia go-
nadotropin oraz spadku stężenia estrogenów. Pojawiające się
w tym okresie zmiany hormonalne skutkują wieloma obja-
wami klinicznymi i zaburzeniami metabolicznymi takimi jak:
uczucie gorąca, napadowy rumień twarzy, zaburzenia nastro-
ju (depresja, zaburzenia snu) i zmiany zanikowe w tkankach
estrogenozależnych. Niedobór estrogenów jest również powo-
dem pojawienia się w tym okresie u kobiet wielu niekorzyst-
nych zmian w obrębie skóry i jej przydatków [23].
