2 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
234
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
DERMATOLOGIA
organizm wykształcił system antyoksydacyjny, którego za-
daniem jest przeprowadzanie wolnych rodników tlenowych
w ich nieaktywne pochodne, bądź hamowanie ich powstawa-
nia. System antyoksydacyjny tworzą enzymy, takie jak dys-
mutaza ponadtlenowa, katalaza, peroksydaza glutationu oraz
reduktaza glutationu, jak też oksydanty drobnocząsteczkowe
m.in. glutation, białka osocza krwi czy witaminy A, C i E [42].
PROMIENIOWANIE UV
– NIEKORZYSTNYWPŁYWNA SKÓRĘ
Wpływ czynników wewnątrzpochodnych może zostać
przyspieszony i zwiększyć swoje oddziaływanie poprzez de-
strukcyjne działanie na skórę promieniowania słonecznego.
Określa się to zjawisko jako przedwczesne starzenie się skóry,
która była poddana długotrwałej ekspozycji na promieniowa-
nie słoneczne [43].
Promienie ultrafioletowe UVA o długości fali 315–400 nm
charakteryzuje się możliwością głębokiej penetracji skóry, do-
cierawgłąb tkanki łącznej. Niszczy nici kolagenu oraz elastyny,
hamuje funkcjonowanie układu immunologicznego, indukuje
wydzielanie wolnych rodników tlenowych. Jest przyczyną
immunosupresji oraz odpowiada za reakcje fototoksyczne
i fotoalergiczne. Promienie ultrafioletowe UVB o długości
fali 280-315 nm penetruje do najgłębszych warstw naskór-
ka, pobudza powstawanie melaniny, niszczy struktury DNA
komórek, odpowiada za oparzenia skóry i pobudza karcyno-
genezę. Konsekwencją ekspozycji na promienie UV są m.in.:
formowanie komórek oparzeniowych, zwiększona produkcja
kolagenazy, indukcja reakcji zapalnej, uszkodzenia telomerów,
fotokarcynogeneza, fotoimmunosupresja oraz fotostarzenie.
Szkodliwa ilość penetrującego promieniowania i głębokość pe-
netracji jest wprost proporcjonalna do długości fali promienia
UV na skórę, czasu trwania ekspozycji i jej natężenia [44].
W procesie fotostarzenia będącego efektem nadmiernej
ekspozycji na promieniowanie UV, do zmian morfologicznych
skóry zalicza się: rzadkie rozmieszczenie włókien kolageno-
wych, zwiększony poziom degradacji kolagenu, akumulację
nieprawidłowej elastyny w skórze właściwej, wzrost liczby
neutrofilów oraz komórek tucznych (mastocytów), pogrubie-
nie naskórka, niewłaściwą profilerację, różnicowanie i złusz-
czanie się, jak i apoptozę keratynowców, zanikanie połączeń
skórno-naskórkowych, redukcję włókien kotwiczących, które
przechodzą w głąb skóry właściwej, pogrubienie ściany poska-
pilarnych naczyń żylnych oraz tętniczych, wyraźną regresję
i dezorganizację małych naczyń kapilarnych, jak również
wzrost stężenia dysfunkcyjnych glikozoaminoglikanów oraz
proteoglikanów [45]. W badaniach klinicznych nie zaobserwo-
wano zmian w długości telomerów w skórze eksponowanej na
promienie UV i chronionej przed tymi promieniami. Zmiany
skórne pojawiają się przede wszystkimnawyeksponowanej na
słońce skórze: twarzy, dekoltu, ramion i dłoni. W trakcie foto-
starzenia dochodzi do atrofii naskórka, zaburzeń rogowacenia,
zwiększenia suchości skóry i uszkodzenia naczyń w obrębie
skóry. Skóra staje się szorstka, bardziej pogrubiała, zmarszczki
i bruzdy są dość głębokie, a pory rozszerzone. Zmiany skórne
są wynikiem skumulowanego efektu działających przez całe
życie promieni ultrafioletowych [46]. Należą do nich również
m.in. zmiany barwnikowe hiper- i hipopigmentacje powstające
na skutek nierównej dystrybucji melanocytów [47]. W proce-
sie fotostarzenia może również dochodzić do powstania zmian
histopatologicznych zwanych elastozą słoneczną [48]. Uszko-
dzona promieniami UV skóra wykazuje spadek liczby komórek
Langerhansa oraz ich aktywności. W konsekwencji prowadzi
to do upośledzenia odpowiedzi immunologicznej i rozwoju
schorzeń skóry. Upośledzenie odpowiedzi immunologicznej,
spowodowane ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe,
może prowadzić do rozwoju nowotworów skóry, dlatego bar-
dzo ważna jest odpowiednia profilaktyka. Zasadniczą metodą
jest wystrzeganie się długich ekspozycji na światło słoneczne
i konieczne jest stosowanie kremów z filtrami, które są związ-
kami odbijającymi lub absorbującymi promieniowanie [49, 50].
PODSUMOWANIE
Proces starzenia odbywa się w indywidualnym tempie, któ-
re jest adekwatne do płci, rasy, predyspozycji genetycznych,
rodzaju pracy, stylu życia, a także pielęgnacji ciała. Skóra jest
narażona na szkodliwe oddziaływanie czynników zewnętrz-
nych, jest zatem organem, na którym objawy tego procesu
są najbardziej widoczne. Starzenie się organizmu ma wymiar
biologiczny, społeczny i emocjonalny. Wraz z upływem lat
dochodzi do obniżenia sprawności mechanizmów napraw-
czych, rozwoju i akumulacji uszkodzeń komórek, narządów
i układów. Jednoczesne występowanie chorób przewlekłych,
którym często towarzyszą dolegliwości bólowe lub inne przy-
kre objawy powodują, że starość jest zwykle trudnym okre-
sem dla wielu ludzi. Upływające lata nie postarzają jednakże
wszystkich w ten sam sposób, jest to przebieg indywidualny.
Starzenie się organizmu jest zależne od sprawności enzy-
matycznych i nieenzymatycznych mechanizmów antyoksy-
dacyjnych oraz od ilości generowanych reaktywnych form
tlenu. Wolne rodniki stanowiące nietrwałe, reaktywne formy
cząsteczek posiadają silne właściwości utleniające, które mogą
przyczynić się do poważnych uszkodzeń struktur komórko-
wych. Są to główne endogenne czynniki przyspieszające sta-
rzenie się skóry. Należy pamiętać również, że nadmierna eks-
pozycja na promienie UV i to niezależnie od tego, czy dawka
jest skumulowana, czy może dochodzi tylko do okresowego
narażenia skóry na promienie słoneczne, prowadzi nie tylko
do starzenia zewnątrzpochodnego, ale przede wszystkim sta-
nowi wysokie zagrożenie wystąpienia chorób skóry, z których
większość może doprowadzić do powstania nowotworów ła-
godnych lub złośliwych. Hormony płciowe, które uczestniczą
wwielu zjawiskach immunologicznych toczących się w skórze,
mają bardzo duży wpływ na zmiany zachodzące w jej obrę-
bie. Menopauza jest wynikiem utraty aktywności wszystkich
pęcherzyków jajnikowych oraz wygasania ich czynności
