1 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
79
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
ZDROWIE
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów ciąży są
nudności i wymioty poranne, które towarzyszą około 70% cię-
żarnych w I trymestrze ciąży. Przyczyna tych dolegliwości nie
jest do końca poznana, więc przyjmuje się, że są one spowodo-
wane wieloma czynnikami genetycznymi i środowiskowymi,
mogą należeć do nich [10]:
•
wysoki poziom gonadotropiny kosmówkowej (hCG) i estro-
genów,
•
osobniczo zmienne odbieranie bodźców smakowych i zapa-
chowych,
•
patologiczna stymulacja błędnika w uchu wewnętrznym,
•
wyrzucanie zalegającej w żołądku treści pokarmowej na-
stępujące w skutek obniżenia napięcia mięśnia zwieracza
wpustu żołądka,
•
przeżycia psychologiczne,
•
nieuregulowana niedoczynność tarczycy.
Zmiany endokrynologiczne
Podczas ciąży dochodzi do zmian w czynności oraz budowie
morfologicznej tarczycy. Przyczyną tego stanu jest wysoka
produkcja gonadotropiny kosmówkowej i estrogenów, jak
również zwiększone zużycie jodu (wzrost ilości produkowa-
nych hormonów tarczycy, wzrost wydalania przez nerki, zaś
w drugiej połowie ciąży wysoki transport do płodu). Wszyst-
kie te czynniki prowadzą do zwiększenia produkcji hormonów
tarczycy i nieznacznego powiększenia tego gruczołu, jednak
nie zmienia to faktu, że kobieta w czasie ciąży jest w stanie
eutyreozy (prawidłowej czynności tarczycy) [11].
Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest warunkiem pra-
widłowego rozwoju płodu. Hormony matki przechodzące do
płodu zapewniają odpowiedni rozwój jego centralnego systemu
nerwowego. Ich brak w życiu płodowym i w okresie wczesnego
dzieciństwa może spowodować upośledzenie umysłowe [11].
Funkcjonowanie kory nadnerczy zmienia się w czasie cią-
ży. Objawia się to wzrostem poziomu hormonów w surowicy
krwi kobiety ciężarnej. Wielkość gruczołu nie ulega istotnym
zmianom [8].
Pojawienie się płodu i łożyska w okresie ciąży pociąga za sobą
zmiany w układzie podwzgórzowo-przysadkowym matki. Do-
chodzi do wzrostu wielkości przysadki mózgowej i jest to spo-
wodowane głównie rozrostem komórek laktotropowych przed-
niego płata, które produkują prolaktynę. Poziom FSH (hormonu
folikulotropowego) i LH (luteinizującego) w surowicy ciężarnej
spada od początku ciąży, wykazując bardzo małe wartości [4].
Zmiany metaboliczne
Ciąża posiada istotny wpływ na metabolizm węglowodanów
w związku z transportem substratów energetycznych do pło-
du i łożyska, a tym samym wpływa na metabolizm insuliny.
Wzrost stężenia hormonów produkowanych przez łożysko
(takich jak laktogen łożyskowy, estrogeny, prolaktyna i proge-
steron) oraz hormonów działających antagonistycznie do in-
suliny, powodują podwyższenie poziomu glukozy w surowicy
krwi. W związku z tym podczas ciąży występuje bezwzględny
i względny niedobór insuliny, który wymaga zwiększenia jej
produkcji, czyli wykorzystania rezerw trzustkowych. Dobowy
rytmwyrzutu insuliny jest wyraźniej powiązany z przyjmowa-
nymi posiłkami, ponieważ dochodzi do znacznie wyższego po-
posiłkowego wzrostu glikemii niż w okresie poza ciążowym [4].
Podczas ciąży następuje istotny wzrost poziomu lipidów i li-
poprotein w surowicy krwi (takich jak trójglicerydy, cholesterol
i frakcja LDL – lipoprotein o małej gęstości). Pomimo tych zmian
w okresie ciąży nie dochodzi do zwiększenia ryzyka rozwoju
miażdżycy naczyń w późniejszym życiu, natomiast może dojść
do pogorszenia profilu lipidowego u kobiet cierpiących z powo-
du przewlekłego zaburzenia gospodarki tłuszczowej [4].
Zmiany w gruczołach piersiowych
Od pierwszych tygodni ciąży dochodzi do przekształceń gruczo-
łów piersiowych. Objawiają się one ich powiększeniem, tkliwo-
ścią, rozwojem i wzrostem gruczołów mlecznych. Związane jest
to z prawidłowymwspółdziałaniemwszystkich hormonów [8].
Zmiany w gałkach ocznych
W okresie ciąży i karmienia piersią najczęstszą dolegliwością na
którą skarżą się kobiety są zaburzenia widzenia głównie w posta-
ci niestabilnej ostrości wzroku, dyskomfortu jak również proble-
mów akomodacyjnych. Hormony produkowane w czasie ciąży
oraz laktacji mogą być przyczyną dość dużych wahań ostrości
wzroku. Fizjologicznymi zmianami, które przemijają po zakoń-
czeniu ciąży i okresu karmienia piersią są: obniżenie czucia ro-
gówkowego, wzrost krzywizny i grubości rogówki, zaburzenia
akomodacji jak również niewielkie zaburzenia pola widzenia.
Ze względu na możliwość występowania powyższych objawów
z ostatecznym doborem okularów należy wstrzymać się do za-
kończenia ciąży a nawet okresu karmienia piersią [12].
CIĄŻA A STYL ŻYCIA
Styl życia ciężarnych stanowi zespół codziennych zachowań
związanych z wyborem optymalnego sposobu odżywiania,
stosowania aktywności fizycznej o optymalnym natężeniu
oraz zaprzestaniu bądź ograniczeniu używek [13].
Żywienie kobiet w okresie ciąży
Odżywianie się kobiet w ciąży jest jednym z najważniejszych
czynników środowiskowych, które odpowiadają za prawidło-
wy przebieg ciąży oraz rozwój dziecka w okresie płodowym.
Wpływa ono również na zdrowie dziecka w okresie dzieciń-
stwa oraz w jego życiu dorosłym. Sposób żywienia rzutuje
także na zdrowie matki i jej funkcjonowanie po porodzie [14].
Ciąża jest to czas w którym wzrasta zapotrzebowanie na
energię, podstawowe składniki odżywcze, witaminy i składni-
ki mineralne. Powodem tego stanu jest rozwój płodu, łożyska
jak również tkanek matki. Naturalnie ze zwiększeniem masy
ciała kobiety ciężarnej zwiększa się poziom podstawowej prze-
miany materii [15, 16].
