1 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
81
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
ZDROWIE
•
spacery,
•
pływanie, ćwiczenia w wodzie, rowerki wodne, kajaki, że-
glarstwo,
•
joga,
•
jazda na rowerze stacjonarnym,
•
pilates,
•
gimnastyka z piłką,
•
nordic walking.
Ze względu na duże ryzyko urazowości, jazda na rowerze, jak
również skoki do wody, skoki w dal, podskoki, nurkowanie,
sprint, wspinaczki górskie, sporty walki, narciarstwo oraz jaz-
da konna są niewskazane w ciąży [19, 20].
Przed rozpoczęciemaktywności fizycznej ciężarna powinna
skonsultować wybór ćwiczeń z lekarzem prowadzącym. Nie
zaleca się podejmowania aktywności fizycznej przed ukoń-
czeniem trzeciego miesiąca ciąży, ponieważ wtedy istnieje
największe ryzyko poronienia (jest to najmniej stabilny okres
w ciąży). Istnieją również ogólne oznaki ostrzegające, które
wskazują na bezwzględne przerwanie sesji ćwiczeniowej i nie-
zwłoczne skonsultowanie się z lekarzem prowadzącym. Nale-
żą do nich: silne wyczerpanie i zmęczenie, ból i zawroty głowy,
ból obręczy miednicznej, ból dolnej części brzucha, silny ból
i obrzęk łydek, duszności przed i w trakcie ćwiczeń, wyciek
płynu owodniowego oraz zmniejszenie ruchów dziecka [20].
Zmiany emocjonalne u kobiet w ciąży
Zmiany fizyczne jak również zmieniające się stany emocjonal-
ne zachodzące w trakcie ciąży mogą mieć swoje następstwa
w postaci pojawiających się objawów czy napadów lękowych,
depresji poporodowej, wzmożonego zmęczenia, drażliwości
oraz w trudnościach w koncentracji i zaburzeniach snu. Często
zdarza się, że kobiety boją się mówić o swoich uczuciach. Zja-
wisko to może doprowadzić do zwiększonego występowania
stresu pourazowego, wysokich wskaźników objawów lęku oraz
depresji, zaburzając prawidłowy przebieg rozwoju ciąży [21].
Lęk jest to stan psychologiczny, który występuje u wielu kobiet
w okresie ciąży. Należy go rozpatrywać w aspekcie wieloczynni-
kowych zależności, które powstają z wielu powodów. Należą do
nich: ogólny niepokój ciążowy, niepokój porodowy, lęk o zdrowie
i dobrostan dziecka, obawy o fizyczne aspekty płodu, jak również
o opiekę nad noworodkiem, a nawet lęk o zdolność karmienia
piersią. Istnieje wiele wegetatywnych i pscyhologicznych obja-
wów lęku, do których należą: blada bądź zarumieniona twarz,
pocenie, płytki oddech, przyspieszona akcja serca, rozszerzenie
źrenic, mobilizacja organizmu do działania, suche usta, dyskom-
fort w jamie brzusznej, trudności w przełykaniu śliny, odczuwa-
nie parcia na mocz i na odbytnicę, częste oddawanie moczu, mar-
twienie się, uczucieniepokoju i cierpienia, natrętnemyśli, mdłości,
trudności z przełykaniem oraz dezintegracja psychiczna [21]. Na-
silenie lęku u kobiet w ciąży zmienia stężenie kortyzolu w płynie
owodniowym, co może być przyczyną zaburzeń poznawczych
i językowych u dzieci wwieku późniejszym [22].
U kobiet ciężarnych nadmiernie zatroskanych o przebieg ciąży
może dojść do pojawienia się zespołu lęku uogólnionego. Charak-
teryzuje się on ciągłym zamartwianiem się drobnymi sprawami
życia codziennego i trwa przynajmniej pół roku. Towarzyszy mu
stałe uczucie zdenerwowania, napięcia mięśniowego oraz draż-
liwość. Podczas lęku uogólnionego stale utrzymuje się wysoki
poziom pobudzenia, który jest trudny do opanowania. Dezor-
ganizuje on funkcjonowanie społeczne i zawodowe. W naukach
społecznych pojęcie stresu używane jest do opisania stanu zmę-
czenia fizycznego, psychicznego oraz emocjonalnego, któremoże
występować u każdego człowieka [21].
Indywidualna tolerancja organizmu na działające stresory
klaruje jego odpowiedź w postaci stresu fizjologicznego lub
psychologicznego [21].
Przewlekły stres w czasie ciąży może przyczynić się do zwięk-
szenia ryzyka urodzenia dziecka ze skłonnościami do stanów
depresyjnych, autyzmem, zespołem nadpobudliwości psychoru-
chowej z deficytem uwagi ADHD (
attention-deficit hyperactivity
disorder
) czy innymi konsekwencjami związanymi z psycholo-
gicznym funkcjonowaniem w późniejszych stadiach rozwoju.
Stres może być również przyczyną niskiej masy urodzeniowej,
poronienia lub przedwczesnego porodu. Traumatyczne przeżycia
matki mogą również być przyczyną uszkodzeń mózgu dziecka
w wyniku których będzie ono cechowało się obniżonym pozio-
mem empatii, co może powodować wystąpienie u niego osobowo-
ści narcystycznej, antyspołecznej lub psychopatycznej [22].
Terminem depresji opisujemy nastrój, który oznacza przej-
ściowy stan dystrofii mogący trwać kilka dni, tygodni lub
przedłużać się na kolejne miesiące. Depresja często jest roz-
poznawana zbyt późno u kobiet ciężarnych z powodu baga-
telizowania wczesnych symptomów, które utożsamia się ze
zmianami hormonalnymi oraz fizycznymi występującymi
w przebiegu prawidłowej ciąży.
Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na powstanie
depresji, należą do nich np.: depresja w rodzinie, brak partnera,
ciąża poniżej 20 roku życia, brak wsparcia rodzinnego, przemoc
wrodzinie, niezadowolenie ze związkumałżeńskiego, niski status
socjoekonomiczny, nadużywanie alkoholu, nikotyny lub środków
odurzających,streswczasieciąży,ciążawysokiegoryzykaorazcią-
ża nieplanowana, obciążony wywiad położniczo-ginekologiczny.
Najczęstszymiobjawamidepresji ukobiet ciężarnychsą: obniżenie
nastroju, spadek sprawności fizycznej, przewlekłe przygnębienie,
poczucie winy, obsesyjne myśli na temat rozwijającej się ciąży,
nasilenie lęku, drażliwość, brak nadziei, niska samoocena, smutek,
płaczliwość, zniechęcenie, zaburzenia apetytu, trudności z zasy-
pianiem, negatywne myśli na temat przyszłości, krytycyzm wo-
bec siebie, spadek zainteresowania codziennymi czynnościami
[21]. Nieleczona depresja występująca u matki może negatywnie
wpłynąć na płód powodując przedwczesny poród, zmniejszenie
masy urodzeniowej noworodka, zmniejszenie punktacji w skali
Apgar, zwiększenie poziomu stresu u płodu i zmiany jego czynno-
ści neurobehawioralnych np. upośledzenie ruchowe, jak również
zmniejszony obwód głowy [23].
