176
vol. 2 \ 3 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna
rozmiary komórek tłuszczu mleka pozwalają na ich transport
wgłąbwarstwskórnych, zapewniając odpowiednie nawilżenie
i w konsekwencji zdrowy i młody wygląd [1, 5, 10], przy czym
w mleku kozim kuleczki tłuszczowe mają mniejsze rozmiary
niż w mleku krowim [11]. Tłuszcz mleka zwiększa przepusz-
czalność skóry, dlategowkosmetykach jest dobrymnośnikiem
innychskładnikówchemicznych.Właściwościtesąszczególnie
przydatne w pielęgnacji ust. Lipidy mleka stosowane są w pre-
paratach do skóry wrażliwej, przesuszonej lub podrażnionej [1].
Mleko wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Zarówno
peptydy, jak i kwas mlekowy wiążą jony miedzi obecne w ty-
rozynazie. Wyższa koncentracja tych składników wykazuje
większe zdolności chelatujące. Zjawisko to może wyjaśniać
mechanizm hamowania syntezy melaniny oraz właściwo-
ści antyoksydacyjne składników mleka. Dodatkowo wyso-
ki udział wolnych aminokwasów, w tym cysteiny (głównie
w serwatce) sprawia, że komórki produkują glutation – en-
zym o działaniu antyoksydacyjnym. Wyjaśnia to zdolność
składników mleka do usuwania z organizmu wolnych rod-
ników, które są jedną z przyczyn starzenia się [4, 10].
S
kładniki mleka a kolor
skóry
Kolor skóry uzależniony jest od ilości, rodzaju i rozmiesz-
czenia cząsteczek melaniny [4]. Serwatka - ciecz prawie
klarowna, będąca pozostałością po całkowitej koagulacji
mleka - wykazuje zdolności hamowania syntezy melani-
ny, tym większe, im wyższa jest jej koncentracja (mg/ml),
co z kolei wpływa na rozjaśnienie cery. Proces ten prze-
biega za pośrednictwem dwóch mechanizmów:
1. bezpośredniaredukcjamelaniny(np.przezhydrochinon),
2. hamowanie aktywności tyrozynazy, która reguluje
syntezę melaniny (np. przez witaminę C, arbutynę
lub kwas kojowy) [4, 10].
Kwas mlekowy może działać na zmiany pigmentacji nie
tylko poprzez normalizację keratynizacji naskórka, ale
może także bezpośrednio hamować tworzenie się melaniny
w melanocytach [4]. Peptydy obecne w serwatce hamują ak-
tywność tyrozynazy i zapewniają przywrócenie prawidło-
wej pigmentacji skóry. Serwatka jest ceniona za właściwości
nawilżające, odżywcze, rozjaśniające i antyseptyczne - za-
lecana jest zarówno do cery suchej, jak i tłustej.
Zmiana koloru skóry powodowana jest także ekspozycją
na promieniowanie słoneczne. Skóra podlega wówczas nie-
korzystnym procesom degeneracyjnym. Witamina C jest
niezbędna do stymulacji naprawy kolagenu w komórkach,
normalizuje uszkodzenia spowodowane działaniem promie-
niowania ultrafioletowego, emitowanego przede wszystkim
przez słońce. Witamina E (
α
-tokoferol) jest podstawowym na-
turalnymantyoksydantem. Produkty zawierające witaminę E
stosowane miejscowo zapobiegają skutkom promieniowania
UV, redukując rumień, obrzęk oraz działając na poparzone
słońcemkomórki [7, 10]. Obie witaminy są składnikami mleka.
M
leko w leczeniu trądziku
Mleko może być stosowane jako alternatywna metoda leczenia
lub jako dodatek do terapii konwencjonalnych podczas leczenia
trądziku pospolitego [12]. Trzema głównymi czynnikami fizjo-
logicznymi odpowiedzialnymi za patogenezę trądziku są bak-
terie
Propionibacterium acnes
, nadprodukcja sebum oraz hiper-
keratynizacja, czyli nadmierne rogowacenie naskórka. Liczne
badania naukowe wskazują na rosnącą liczbę pacjentów z trą-
dzikiem, u których występują szczepy bakterii
Propionibacte-
rium acne
odporne na antybiotyki, zwłaszcza na erytromycynę.
Kwas tłuszczowy zawarty w mleku – jeden z alfa-hydroksy-
kwasów (AHA) – obniża pH i hamuje rozwój
Propionibacterium
acne
oraz redukuje grubośćwarstwy rogowej naskórka poprzez
ograniczenie kohezji martwych komórek (korneocytów). Za-
tkanie porów, przerost gruczołów łojowych oraz nadprodukcja
sebumsą przyczyną tworzenia sięmikrozaskórników [4].
Innym składnikiem mleka jest laktoferyna. Ma ona właści-
wości antybakteryjne oraz przeciwzapalne [3, 12]. Laktoferyna
jest białkiem wiążącym żelazo, które jest niezbędne do wzro-
studrobnoustrojów.Skutkujetoobniżeniemilościsebumoraz
łagodzeniem stanów zapalnych skóry. Kosmetyki z laktofery-
ną szczególnie polecane są dla cery trądzikowej [12, 13].
R
ola
siary w kosmetykach
Siara (
colostrum
) jest wydzieliną gruczołu mlekowego ssaków
powstającą wostatnimokresie przed porodem i wpierwszych
dniach po porodzie. Jest to żółta ciecz, znacznie różniąca się
składem odmleka. Ze względu na dużą zawartość laktoferyny
posiada właściwości antybakteryjne i antywirusowe. Miejsco-
we stosowanie
colostrum
przeciwdziała zapaleniu spojówek
wywołanemu przez chlamydie, łagodzi suchość oczu oraz
inne zmiany patologiczne dotyczące narząduwzroku [13].
Obecny w mleku i siarze hormon wzrostu IGF-1 przy-
czynia się do szybszego gojenia się ran, ponieważ zaanga-
żowany jest w standardową aktywność komórek, to jest
w proliferację oraz naprawę tkanek [13].
P
odsumowanie
Mleko i jego pochodne stanowią cenny surowiec wykorzy-
stywany w przemyśle kosmetycznym. Składniki te posiada-
ją właściwości lecznicze, odżywcze i pielęgnujące. Jako pro-
dukty naturalne wpisują się w aktualny trend kosmetyczny
– tworzenia kosmetyków o niewielkim stopniu przetworze-
nia, bazujących na ekologicznych składnikach.
L
iteratura
1.
A.C. Ribeiro, S.D.A. Ribeiro:
Specialty products made from goat milk
,
Small Ruminant Research, 89, 2010, 225-233.
2.
E. Salimei, F. Fantuz:
Liquid milk for human consumption
, Int. Dairy
J., 24, 2012, 130-142.
3.
T. Szulc:
Mleko – biologia, chemia, analizy
, Wydawnictwo UP, Wrocław 2010.
4.
M.J. Chen, J.R. Liu, J.F. Sheu, C.W. Lin, C.L. Chuang:
Study on skin care
properties of milk kefir whey
, Asian-Aust. J. Anim. Sci., 19, 2006, 905-908.
5.
K. Lintner, O. Peschard:
Biologically active peptides: from a laboratory
bench curiosity to a functional skin care product
, Int. J. Cosmetic Sci.,
22, 2000, 207-218.
6.
G.Secchi:
Roleofprotein incosmetics
,Clin.Dermatol.,26,2008,321-325.
7.
E. Boelsma, H.F.J. Hendriks, L. Roza:
Nutritional skin care: health effects
of micronutrients and fatty acids
, Am. J. Clin. Nutr., 73, 2001, 853-864.
8.
Y. Ono-Haruta, S. Setoguchi, H.M. Ueno, S. Higurashi, N. Ueda, K. Kato,
T. Saito, K. Matsunaga, J. Takata:
Orally administered sphingomyelin in
bovine milk is incorporated into skin sphingolipids and is involved in the
water-holding capacity of hairless mice
, J. Dermatol. Sci., 68, 2012, 56-62.
9.
G. Cichosz:
Zdrowotne skutki substytucji tłuszczu mlekowego olejami
roślinnymi
, Przegl. Mlecz., 12, 2007, 4-11.
10.
J. Padma Preetha, K. Karthika:
Cosmeceuticals – an evolution
, Int. J.
Chem Tech Res., 1(4), 2009, 1217-1223.
11.
O. Ohiokpehai:
Processed food products and nutrient composition of
goat milk
, Pak. J. Nutr., 2, 2003, 68-71.
12.
K.Jungmin,K.Yeonjeong,P.Yu-Kyung,K.Nack-In,H.Woel-Kyu,C.Yunhi:
Dietary effect of lactoferrin-enriched fermented milk on skin surface lipid
and clinical improvement of acne vulgaris
, Nutrition, 26, 2010, 902-909.
13.
F.O. Uruakpa, M.A.H. Ismond, E.N.T. Akobundu:
Colostrum and its be-
nefits: a review
, Nutr. Res., 22, 2002, 755-767.
14.
T. Szulc, A. Zachwieja:
Siara. Eliksir życia osesków
, Wydawnictwo AR,
Wrocław 1998.
1...,24,25,26,27,28,29,30,31,32,33 35,36,37,38,39,40,41,42,43,44,...88