171
Kosmetologia Estetyczna / 3 / 2013 / vol. 2
Ozon wykazuje powinowactwo chemiczne do tłuszczy,
tworząc substancje, które pod wpływem wody uwalniają
wolny tlen. W tym przypadku najczęściej stosowany jest
olej z oliwek, który ma właściwości dobroczynne dla skó-
ry i stanowi składnik wielumedykamentów i kosmetyków.
W kontakcie oliwy z obecnym zawsze na powierzchni skó-
ry potem uwalniają się substancje czynne biologicznie,
które działają ochronnie, natleniająco i rewitalizująco [8].
Jednocześnie antybakteryjne właściwości ozonu powo-
dują, że ozonowana oliwa może być stosowana zarówno
do poprawiania wyglądu zdrowej skóry, jak i do leczenia
oraz łagodzenia różnych zmian chorobowych [9].
Ozonowanie nienasyconych trójglicerydów jest przed-
miotem wielu badań. Autorzy prac [10-13] potwierdzili
antybakteryjne i antygrzybiczne właściwości ozonowa-
nych olejów (głównie oliwy z oliwek i oleju słonecznikowe-
go), które znajdują zastosowanie szczególnie w przemyśle
spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym. W reak-
cji ozonu z olejami powstają związki chemiczne, m.in.: wo-
doronadtlenki, ozonki, aldehydy, nadtlenki i polinadtlen-
ki [14, 15, 16-18]. Reakcję ozonu z nienasyconymi estrami
kwasów tłuszczowych w trójglicerydach dobrze opisuje
mechanizm Criege’a przedstawiony na rysunku 2 [19, 20].
Rys. 2
Mechanizm Criege’a
Ozonowanie olejów roślinnych jest przedmiotem wielu
prac naukowych [3, 21-25]. Większość z nich jest ukierun-
kowana na ocenę chemiczną lub biologiczną produktów,
natomiast nie porusza bardzo ważnego aspektu – do-
kładnego określenia stężenia ozonu w ozonowanych pre-
paratach. Przy zbyt krótkim czasie ozonowania mogą
tworzyć się niebezpieczne dla zdrowia aldehydy.
O
zonki
Do identyfikacji zmiany składu olejów podczas kolejnych
etapów ozonowania posłużono się metodą spektrosko-
pii magnetycznego rezonansu jądrowego NMR (
Nuclear
Magnetic Resonance
). Zastosowano spektrometr Bruker
Avance Ultra Shield
7
pracujący dla widm
1
H przy często-
tliwości 600 MHz. Rejestrowano widma wodoru
1
H i wę-
gla
13
C. Jako rozpuszczalnik zastosowano etanol.
Zmiana budowy łańcuchów kwasów tłuszczowych
w ozonowanych olejach wskazuje na stopniowy spa-
dek liczby podwójnych wiązań wraz ze wzrostem cza-
su ozonowania. Jest to spowodowane pojawieniem się
1,2,4-trioksanu (ozonku) jako głównego związku od-
powiedzialnego za antybakteryjne właściwości olejów
(Rys.3, sygnał 104 ppm wskazuje związek 1,2,4-trioksan).
Na podstawie badań spektrometrycznych stwierdzono,
że po 7 godzinach ozonowania uzyskuje się olej o najwięk-
szej zawartości 1,2,4-trioksanu (a więc najlepszy z punktu
widzeniawłaściwości antybakteryjnych i antygrzybicznych).
Ozonki są całkowicie nieszkodliwe, stabilne i nie pod-
legają procesowi utleniania. Ich struktura umożliwia
przenikanie do najgłębszych partii skóry i pozytywne
oddziaływanie na komórki. Poza tym ozonki:
pozwalają na utlenianie kwasu mlekowego poprzez
przetwarzanie go na cukry, a tym samym dostarczają
energii zamiast toksycznych produktów ubocznych,
wchodzą w reakcje z innymi naturalnymi składnika-
mi odżywczymi, zwiększając pozytywne efekty ich
działania oraz ułatwiając ich wchłanianie,
powodują zwiększone dotlenienie komórek [7].
Rys. 4
Struktura ozonku [27]
O
zon w kosmetyce
Ozonoterapia jest obecnie uznaną na świecie metodą
wspomagającą ogólnie przyjęte leczenie rutynowe, szcze-
gólnie wprzypadkach gdy nie przynosi ono spodziewanych
wyników [28]. Ozonoterapia normalizuje naturalne funk-
cje skóry i stymuluje ją do odbudowy. Najkorzystniejszą
terapeutycznie, bezpieczną, a zarazem najtrwalszą formą
nośników ozonu są ozonki utrzymywane w tłuszczach.
Ozonowane oleje, maści, kremy i żele na bazie tych olejów
stosowane są w wielu zabiegach kosmetycznych, a także słu-
żą do utrzymania efektów innych zabiegów, na przykład:
manicure, pedicure,
redukcja cellulitu i rozstępów,
leczenie trądziku,
po depilacji,
po laseroterapii,
po oczyszczaniu twarzy,
po mikrodermabrazji,
po peelingu chemicznym, mechanicznym
i ultradźwiękowym.
Rys. 3
Część widma C NMR dla oliwy z oliwek i ozonowanej oliwy z oliwek [26]
1...,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28 30,31,32,33,34,35,36,37,38,39,...88