6 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
561
N
artykuł naukowy
dietetyka
Sezonowe zmiany stężenia witaminy D
i ich wpływ na jej suplementację
Seasonal changes of vitamin D concentration
and their impact on its supplementation
Jakub Gawryś
1
,
Karolina Gawryś
1
,
Adrian Doroszko
2
1.
Wydział Lekarski,
Uniwersytet Medyczny
im. Piastów Śląskich
we Wrocławiu
Wybrzeże Pasteura 1
50-367 Wrocław
M:
+48 530 888 380
E:
2.
Klinika Chorób
Wewnętrznych,
Zawodowych,
Nadciśnienia Tętniczego
i Onkologii Klinicznej,
Uniwersytecki Szpital
Kliniczny
ul. Borowska 213
50-552 Wrocław
M:
+48 604 535 807
E:
adrian.doroszko@
gmail.com
|
|
WSTĘP
Obecna wiedza na temat niedoborów witaminy
D wśród społeczeństwa polskiego wskazuje na ko-
nieczność suplementacji tego związku. Mnogość
preparatów, form i dawek dostępnych w handlu
rodzi pytanie, w jaki sposób należy tę suplementa-
cję prowadzić. Od czego powinna zależeć dobowa
dawka egzogennej witaminy D? Jaki wpływ mają
czynniki środowiskowe na stężenie tej witaminy
w ustroju człowieka, szczególnie u osób po 65. roku
życia? W jaki sposób kontrolować efekty jej podaży
i czy możliwe jest przedawkowanie? W pracy pod-
jęto próbę odpowiedzi na te pytania na podstawie
przeglądu polskich i zagranicznych publikacji.
|
|
METABOLIZMWITAMINY D
Witamina D3 (cholekacyferol) pozyskiwana jest przez
organizmy z dwóch źródeł, przy czympierwsze z nich
– endogenne jest znacznie bardziej wydajne. Witamina
D syntezowana jest w keratocytach warstwy rozrod-
czej naskórka ludzkiego pod wpływem promienio-
wania słonecznego i w ten sposób pokrywane jest aż
90% zapotrzebowania. Pod wpływem promieniowa-
nia ultrafioletowego w zakresie długości fal 290-315
nm następuje przekształcenie 7-dehydrocholesterolu
w prewitaminę D, która ostatecznie przekształca się
w witaminę D. Drugim, uboższym, źródłem jest egzo-
genna podaż w pokarmach [1-3].
Na produkcję witaminy D ma wpływ zarówno
stopień pigmentacji skóry, jak i natężenie promienio-
wania ultrafioletowego [2]. Przedłużona ekspozycja
na promieniowanie słoneczne nie prowadzi jednak
do wytworzenia jej toksycznych stężeń, ponieważ
znaczna część prowitaminy D i cholekalcyferolu zo-
staje przekształcana do biologicznie nieaktywnego
lumisterolu, tachysterolu czy supraterolu [3].
Cholekalcyferol jest transportowany w osoczu
krwi do wątroby, łącząc się z globuliną wiążącą wi-
taminę D (DPB,
vitamin D binding protein
), gdzie przy
udziale 25-hydroksylazy ulega przekształceniu
do 25(OH)D3 (kalcydiol, 25-hydroksylekalcyfero).
25-hydroksylekalcyferol stanowi nieaktywny me-
tabolit, który ze względu na długi okres półtrwania
najlepiej odzwierciedla stan gospodarki witaminy
D w organizmie (zakres prawidłowych wartości
30-80 ng/ml) [4]. Ostatecznie w kanalikach proksy-
malnych nerek z kalcydiolu powstaje 1,25-dihydrok-
sycolekalcyferol (kalcytriol), który ma największą
otrzymano / received
10.08.2016
poprawiono / corrected
17.09.2016
zaakceptowano / accepted
29.09.2016
|
|
Streszczenie
Niedobór witaminy D powoduje konieczność jej su-
plementacji.WPolscewpływna jej deficytmają liczne
czynniki, a wśród nich najważniejszym jest niedosta-
teczne nasłonecznienie wynikające z szerokości geo-
graficznej. Stężenie witaminy D wykazuje charakte-
rystycznewahania zależne od pory roku. Największe
niedobory notuje się w zimie i wczesną wiosną, a naj-
mniejsze latem. Taka sytuacja rodzi konieczność su-
plementacji witaminy D w dawkach dostosowanych
do konkretnej pory roku w celu optymalnego pokry-
cia zapotrzebowania. Dawki te zwykle nie niosą za
sobą niebezpieczeństwa przedawkowania.
Słowa kluczowe:
witamina D, suplementacja,
sezonowość, toksyczność, 25(OH)D
|
|
Abstract
Vitamin D deficiency forces the need of supplementa-
tion. In Poland, multiple factors determine deficit of this
vitamin. Among them, the most important is insufficient
insolation resulting from geographical latitude. The con-
centration of vitamin D shows characteristic variations
depending on the season. The greatest deficiency occurs
in winter and the lowest in summer. Such situation im-
plies supplementation of vitamin D in appropriate doses
that match optimum seasonal demands. These doses
usually do not involve any risk for overdose.
Key words:
vitamin D, supplementation, seasonal
changes, toxicity, 25(OH)D
»
562
