5 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
470
N
artykuł naukowy
biochemia
przeciwwolnorodnikowe, ale w odróżnieniu od niego nie wy-
kazuje działania drażniącego, co pozwala na długotrwałe sto-
sowanie. Stężenie w preparatach pielęgnacyjnych nie przewyż-
sza 20% [19, 20]. W badaniach wykazano, że stosowanie kremu
z zawartością 20% kwasu azelainowego dwa razy dziennie
przez okres dwóch miesięcy jest bardziej efektywne niż stoso-
wanie przez ten sam czas i z taką samą częstotliwością prepa-
ratów z 4% hydrochinonem [21].
|
|
Soja
Roślina, której działanie rozjaśniające uwarunkowane jest obec-
nością małych inhibitorów proteaz serynowych, do których
zaliczają się: sojowy inhibitor trypsyny oraz inhibitor proteaz
Bowmana-Birka. Wykazują hamowanie transportu melanoso-
mów z melanocytów do komórek naskórka. Obecne w ziarnach
soi izoflawony, takie jak: daidzeina, genisteina oraz glicyteina za-
pewniają działanie fotoochronne oraz antyoksydacyjne. Stoso-
wanie preparatów na bazie wyciągów roślinnych jest skuteczne
zarówno w terapii przebarwień, jak i zapobieganiu fotouszko-
dzeniom i wystąpieniu nowotworów skóry. Środek uważany za
bezpieczny i dobrze tolerowany przez skórę [15, 22].
|
|
Stokrotka pospolita
Popularna roślina znajdująca do niedawna tylko zastosowanie
dekoracyjne. Badania potwierdziły skuteczność jej stosowania
jako substancji rozjaśniającej przebarwienia. Wśród prepara-
tów leczniczych obecny jest opatentowany związek pod nazwą
Belides
TM
. Działanie depigmentacyjne możliwe jest za sprawą sa-
ponin, polisacharydów, a przede wszystkim polifenoli. Związki
zawierające więcej niż dwie grupy hydroksylowe mają zdolność
enzymatycznego zmniejszania aktywności tyrozynazy. Próby
in vitro
wykazały możliwość działania preparatów ze stokrot-
ką na różnych etapach melanogenezy. Stosowane przez okres
dwóch tygodni, w stężeniu od 2% do 5%, umożliwiają redukcję
dyschromii nawet do 30%. W publikacjach można odnaleźć in-
formację na temat dwukrotnie silniejszego działania preparatu
na bazie stokrotki pospolitej w porównaniu z arbutyną [23].
|
|
Witamina A
Organiczny związek niezbędny do funkcjonowania żywego or-
ganizmu, wpływa również na proces melanogenezy. Retinol, bę-
dący aktywną formą, stosowany w odpowiedniej ilości i zgodnie
z recepturą ulega w skórze przekształceniu do kwasu retinowe-
go. Działa zarówno regenerująco, jak i rozjaśniająco na naskórek.
Retinoidy są powszechnie stosowane w leczeniu przebarwień
pozapalnych bądź powstałych w wyniku szkodliwego działania
UV. Tretinoina oddziałuje na komórki naskórka poprzez przy-
spieszenie cyklu komórkowego. Powoduje to szybsze odnowie-
nie keratynocytów i szybszą degradację naskórka. Stosowane
w niewielkich dawkach: tazaroten w stężeniu 0,1%, adapalen
w 0,1% bądź 0,3%. Długotrwała kuracja umożliwia równomier-
ne rozłożenie melaniny oraz wpływa na skórę właściwą i daje
efekt w postaci zmniejszenia pigmentacji w głębiej położonych
strukturach. Podczas stosowania wystąpić mogą efekty ubocz-
ne w postaci zaczerwienienia, napięcia skóry oraz złuszczania.
Ze względu na rozkład pod wpływem światła, preparaty z wita-
miną A są najczęściej składnikiem kremów na noc [24, 25].
|
|
Witamina C
Wykazuje działanie depigmentacyjne poprzez kooperację z jona-
mi miedzi. Zmniejsza to aktywność enzymu tyrozynazy, a co za
tym idzie – ogranicza ilość wytwarzanej melaniny. Witamina C
jest związkiemniestabilnym, dlatego stosowana jest pod postacią
soli sodowej monofosforanu kwasu askorbinowego, palmitynia-
nu kwasu askorbinowego bądź glukozydu askorbylu soli magne-
zowej fosforanu askorbylu. Działanie ultrasonografii o wysokiej
częstotliwości w połączeniu ze środkami zawierającymi stabilne
formy witaminy C powoduje, że efektywniej wnikają do głęb-
szych warstw skóry. Na powierzchni skóry ulega przekształce-
niu do kwasu askorbinowego. W tej postaci wykazuje działanie
przeciwwolnorodnikowe i specyficznie chroni skórę przed dzia-
łaniem promieniowania słonecznego. W kosmetykach przeciw-
starzeniowych oraz preparatach depigmentacyjnych zawarta
jest w stężeniach od 5 do 20% [26, 27].
|
|
Witamina E
Silny lipofilowy antyutleniacz zapewniający ochronę przed pro-
mieniowaniem ultrafioletowym. Stosowana doustnie, jak i miej-
scowo zapewnia ochronę przed szkodliwym oddziaływaniem
promieniowania słonecznego. Związek występuje pod postacią
czterech cząstek tokoferoli oraz czterech cząstek tokotrienoli.
Największe znaczenie w organizmie człowieka odgrywa alfa-
-tokoferol. W leczeniu hiperpigmentacji sprawdza się dzięki
zdolności ingerencji w utlenianiu lipidów błon komórek barwni-
kotwórczych oraz hamowaniu tyrozynazy. Stosowany ogólno-
dostępnie w stężeniu do 5% nie powoduje alergii i podrażnień.
Częsty
składnik kompleksów witaminowych: A, C i E [28, 29].
|
|
Aloes
Roślina wykazująca właściwości przeciwzapalne, bakteriobój-
cze oraz zdolność fotoprotekcji. Wyizolowane z aloesu związ-
ki – aloesyna i jej pochodna – 2”-O-feruloiloaloesyna wykazują
skuteczne hamowanie tyrozynazy. Biochemiczna zdolność ha-
mowania głównego enzymu procesu melanogenezy polega na
dwóch rodzajach inhibicji. 2”-O-feruloiloaloesyna jest niekom-
petycyjnym inhibitorem tyrozynazy, a aloesyna jest konku-
rencyjnym inhibitorem. Stosowana jest do wyrobu produktów
kosmetycznych, takich jak mleczka, balsamy oraz płyny do ką-
pieli, a ponadto w preparatach łagodzących skórne poparzenia
słoneczne [30, 31]. W pracy badawczej, traktującej o środkach
rozjaśniających, wykazano właściwości rozjaśniające składnika
aktywnego aloiny, który zawarty jest w ekstrakcie liści Aloe
Vera. Badania prowadzone były na izolowanych ogonach me-
lanoforów kijanki. Próba
in vitro
jednoznacznie wykazała, że
zarówno wyciąg z aloesu, jak i aloina powodują agregację me-
laniny, co prowadzi do rozjaśnienia przebarwień [32].
