2 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
122
N
artykuł naukowy
Biochemia
|
|
OTRZYMYWANIE OLEJU Z PESTEK MALIN
Olej z pestek malin otrzymywany jest bez użycia środków che-
micznych, w procesie tłoczenia na zimno. Olej pozyskiwany
z drobnych pestek owoców malin z rodzaju
Rubus idaeus
jest naj-
częściej nierafinowany i nie podlega filtracji. Odznacza sięwysoką
stabilnością z uwagi na wysoką zawartość substancji o działaniu
przeciwrodnikowym. Olej z pestek malin, w połączeniu z innymi
olejami, może być wykorzystywany jako konserwant [1-3].
|
|
Skład oleju z pestek malin
Lipidy stanowią największą część oleju (ponad 90% wag.).
W składzie oleju z pestek malin obecne są kwasy tłuszczowe,
takie jak: kwas linolowy C18:2 (
ω
-6, rys. 1) i kwas
α
-linolenowy
C18:3 (
ω
-3, rys. 2).
H
3
C
COOH
Rys. 1
Wzór strukturalny kwasu linolowego (
ω
-6)
H
3
C
COOH
Rys. 2
Wzór strukturalny kwasu
α
-linolenowego (
ω
-3)
Kwas linolowy jest ważnym składnikiem budowy ciała ssa-
ków i istotnym substratem w biosyntezie związków mających
wpływ na funkcjonowanie organizmów [5]. Posiada 18 atomów
węgla i 2 wiązania nienasycone. Należy on do niezbędnych
nienasyconych kwasów tłuszczowych NNKT (
Essential Fatty
Acid, EFA
), które nie są syntezowane przez organizm i muszą
być dostarczane w pożywieniu [5, 6].
Kwas
α
-linolenowy bardzo rzadko występuje w dużych ilo-
ściach. Należy do grupy kwasów tłuszczowych omega-3. Jest
to związek zbudowany z 18 atomów węgla i 3 wiązań niena-
syconych. Podobnie jak kwas linolowy nie jest syntetyzowany
przez organizm, dlatego musi być dostarczany z pokarmem.
Obydwa kwasy tłuszczowe charakteryzują się korzystnym
działaniem na skórę, pozwalają zmniejszyć stres oksydacyjny.
Działają również przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, podno-
szą odporność na zakażenia, pobudzają skórę do regeneracji.
Inne kwasy, które można znaleźć w oleju z pestek malin, to
kwas oleinowy (
ω
-9, C18:1) i eikozenowy (
ω
-9, 20:1), jednak wy-
stępują one w mniejszych ilościach. Obecność witaminy E oraz
karotenoidów również zapewnia lepsze właściwości antyoksy-
dacyjne oleju, co wspomaga zmniejszenie skutków poparzenia
słonecznego, a także łagodzi podrażnienia oraz wspomaga re-
generację skóry [1-4].
Tokoferole, będące jednym ze składników oleju, mają właści-
wości antyutleniające, biorą udział w dostarczaniu składników
odżywczych do komórek oraz chronią erytrocyty przed przed-
wczesnym rozpadem. Tokoferole wykazują aktywność wita-
miny E. Związki te należą do terpenów, a ich cechą wspólną
jest występujący we wzorze strukturalnym dwupierścieniowy
szkielet 6-chromanolu oraz łańcuch węglowy wywodzący się
od fitolu w położeniu 2, widoczny przykładowo we wzorze
α
-tokoferolu na rysunku 3.
O
HO
Rys. 3
Wzór strukturalny
α
-tokoferolu (witaminy E)
W kosmetyce wykorzystywana jest aktywność przeciwutlenia-
jąca
α
-tokoferoli [7]. Tokoferole mają za zadanie wychwytywać
wolne rodniki, a także chronić nienasycone kwasy tłuszczowe
przed tzw. jełczeniem – procesem utleniania kwasów tłuszczo-
wych lub hydrolizy zawartych w tłuszczach wiązań estrowych,
zachodzącym na skutek długiego przechowywania tłuszczu [4].
Tokoferole znalazły więc zastosowanie w przemyśle do stabi-
lizacji nienasyconych tłuszczów [5, 6]. Działanie tokoferoli nie
jest jeszcze do końca wyjaśnione. Można ją stosować w lecze-
niu poronień nawykowych, niepłodności, postępującej dystrofii
mięśniowej, zaburzeń potencji [5]. Niedobór witaminy E może
prowadzić do zaburzeń neurologicznych, wynikających z perok-
sydacji błon komórkowych. Mieszanina tokoferoli jest przeciwu-
tleniającym dodatkiem do żywności o symbolu E306 [5].
Fosfolipidy obecne w oleju z pestek malin zaliczane są do
lipidów złożonych. Posiadają reszty kwasu fosforowego i wyż-
szych kwasów tłuszczowych. Zazwyczaj są to kwasy o parzy-
stej liczbie atomów węgla [4]. Wykazują również działanie prze-
ciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe [5, 6].
W oleju malinowym ich zawartość wynosi aż 3,5% wag. [3].
Flawonoidy wchodzące w skład oleju z pestek malin należą
do najbardziej rozpowszechnionych związków wytwarzanych
przez rośliny. Są to związki organiczne posiadające szkielet zło-
żony z trzech pierścieni. Znalazły one zastosowanie jako natu-
ralne barwniki [5, 6].
W składzie oleju z pestek malin możemy znaleźć również
karotenoidy mające właściwości przeciwutleniające. Związki te
uznawane są za roślinne pigmenty o barwie żółtej, pomarań-
czowej czy czerwonej [5, 6]. Należą do terpenoidów, czyli natu-
ralnych węglowodorów pochodzenia roślinnego. Wzór ogólny
terpenoidów to (C
5
H
8
)
n
. Znanych jest już ponad 600 naturalnych
karotenoidów [5]. Grupa tych związków jest ściśle związana
z witaminą A i dlatego też karotenoidy nazywane są jej prekur-
sorami. Za witaminę A
1
, nazywaną również retinolem, uznany
jest polienowy alkohol posiadający łańcuch hydroksydimety-
lononatetraenowy związany z pierścieniem
β
-jonowym. Wzór
strukturalny retinolu, przedstawiciela karotenoidów będącego
aktywną postacią witaminy A zamieszczono na rysunku 4.
CH
3
CH
3
CH
3
H
3
C
CH
3
OH
Rys. 4
Wzór strukturalny retinolu
