2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
160
N
artykuł naukowy
dermatologia
endogennego i egzogennego. Wyróżnia się odbarwienia,
czyli powierzchnie skóry pozbawione barwnika, oraz
przebarwienia skóry, gdzie barwnika jest znaczniewięcej.
Wpływ na powstawanie zaburzeń barwnikowych
skóry mają niewątpliwie promieniowanie słoneczne,
czynniki genetyczne oraz hormonalne, dysfunkcje tar-
czycy, ciąża, okres menopauzy, choroby wątroby, zmia-
ny zapalne skóry, używanie określonych kosmetyków
oraz niektórych leków.
|
|
Tworzenie barwnika skóry
Proces tworzenia barwnika skóry przebiega w dwóch
etapach:
1.
Pod wpływem enzymu tyrozynazy z aminokwasu
tyrozyny powstaje DOPA (3,4-dihydroksyfenyloala-
nina), następnie DOPA-chinon, z którego po licznych
reakcjach chemicznych powstaje właściwy barwnik
– melanina [2, 3].
2.
Melanina kumulowana jest w melanosomach. Mela-
nosomy są to wyspecjalizowane organelle komórkowe,
które transportowane są przezwypustki melanocytów
w otoczeniu komórek naskórka tzw. keratynocytów.
Standardowy melanocyt ma kilka wypustek, w któ-
rych znajduje się odmienna liczba melanosomów [3].
Melanina syntetyzowana jest w melanocytach.
Miejscem egzystowania melanocytów w skórze jest
warstwa podstawna. Melanocyty występują w skórze
jako pojedyncze komórki dendrytyczne, pozbawione
desmosomów (są to struktury łączące komórki na zasa-
dzie zatrzasków). Gęstość melanocytów wynosi około
1000-2000 komórek na 1 mm
2
powierzchni skóry. Sta-
nowią 3% wszystkich komórek naskórka [4].
Wskórze człowieka występują dwa rodzaje melaniny:
czarna eumelanina i czerwona feomelanina. Eumelani-
na, która jest obfita u osób ciemnoskórych, umożliwia
dobre zabezpieczenie przed promieniowaniem UVB.
Duże ilości feomelaniny występują u osób o jasnej
karnacji i jednocześnie ograniczonej zdolności do wy-
twarzania eumelaniny. Dużo słabiej opalają się i cechu-
ją się zwiększonym ryzykiem występowania uszko-
dzeń słonecznych skóry.
Wzajemne proporcje pomiędzy eumelaniną i feome-
laniną kontrolowane są przez hormon melanotropowy
MSH (
Melanocyte Stimulating Hormone
). Hormon ten
działa przez gen MC 1R [5].
|
|
Funkcje melaniny w skórze
Głównym zadaniem melaniny jest:
•
ochrona skóry przed działaniem promieniowania ul-
trafioletowego i jonizującego,
•
funkcja wymiennika jonowego, spełniającego
funkcję układu detoksykującego [6].
Uwarunkowana melaniną barwa skóry zależy od:
1.
rasy (np. rasa kaukaska, rasa negroidalna);
2.
indywidualnych czynników genetycznych – typ
wrażliwości na światło
Według skali Fitzpatricka rozróżniamy 6 fototy-
pów skóry:
•
Typ I – zawsze ulega poparzeniu, nigdy się nie opala,
•
Typ II – zawsze ulega poparzeniu, niekiedy się opala,
•
Typ III – czasami ulega poparzeniu, zazwyczaj się
opala,
•
Typ IV – nigdy nie ulega poparzeniu, zawsze się
opala,
•
Typ V – umiarkowana trwała pigmentacja,
•
Typ VI – wyraźna trwała pigmentacja;
3.
zewnętrznej ekspozycji na światło;
4.
hormonalnych czynników regulujących melanogenezę,
którą:
– stymulują np.: histamina, cAMP, MSH, hormony
tarczycy, hormony płciowe – głównie estrogeny,
– hamują np.: TNF-
α
, LTC4, hormony kory nadnerczy,
kwas askorbinowy [7, 8].
Na barwę skóry mają wpływ różne barwniki: mela-
nina, hemoglobina, oksyhemoglobina, a także karoten.
W warunkach patologicznych na kolor wpływają tak-
że pochodne hemoglobiny, takie jak: methemoglobina,
sulfhemoglobina, hemosyderyna, barwniki żółci, leki
i cząsteczki ciał obcych, a także niektóre metale ciężkie.
|
|
RODZAJE PRZEBARWIEŃ
Pod względem obrazu histologicznego przebarwienia
dzieli się na:
•
Naskórkowe
Piegi
– dziedziczne zaburzenie autosomalne dominu-
jące, polegające na wytwarzaniu nadmiaru melaniny
przez prawidłowe melanocyty.
W obrazie klinicznym przeważają małe, nieregu-
larne, charakterystyczne żółtawe lub brązowawe
plamy, znajdujące się w okolicach skóry szczególnie
narażonej na działanie światła (twarz, ramiona, gór-
ne części ciała).
Melasma
– nieregularne plamy z przebarwienia,
dobrze odgraniczone od otoczenia. Plamy te zajmu-
ją twarz, często umiejscawiają się na czole i wokół
ust (
chloasma periorale virginum
) [7]. Symetria ognisk
sprawia, że twarz przybiera wygląd maskowaty.
Wykwity nasilają się w okresie intensywniejszej eks-
pozycji na słońce. Rozwijają się często w czasie ciąży
(
chloasma gravidarum
) i u ok. 10-20% młodych kobiet
przyjmujących regularnie tabletki antykoncepcyj-
ne. Ostuda może pojawić się po podaniu niektórych
