5 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
544
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
DERMATOLOGIA
obronnego organizmu człowieka jest układ odpornościowy, który
ma właściwości szybkiego identyfikowania i niszczenia czynni-
ka obcego. Aktywacja może nastąpić poprzez działanie czynni-
ków środowiskowych, np. promieniowania ultrafioletowego UV,
bądź występowaniem na skórze mikroorganizmów, a nawet jej
urazów przez czynniki chemiczne i fizyczne. W związku z taką
aktywacją w skórze uwalniane są liczne cytokiny oraz peptydy
o właściwościach bakteriobójczych, zwanych katelicydynami. Są
one mediatorami zapalnymi o silnych właściwościach chemotak-
tycznych, wpływająna proliferację komórek oraz procesy gojenia
się ran, angiogenezę, uwalnianie cytokin oraz histaminy. U pa-
cjentów z trądzikiem różowatym obserwuje się ich zwiększoną
ekspresję i nieprawidłowe formy [5].
Zaburzenia hormonalne
Możemy zaobserwować nasilenie objawów po środkach anty-
koncepcyjnych, zawierających gestageny, uwarunkowanie ob-
jawów fazą cyklumenstruacyjnego, nasilenie przed i w okresie
menopauzalnym oraz u pacjentów z chorobami endokrynolo-
gicznymi w szczególności z nadmiarem testosteronu [4, 6].
Czynniki infekcyjne:
•
Miejscowe:
zakażenie nużeńcem ludzkim (
Demodex follicu-
lorum
) oraz lipofilnym drożdżakiem (
Malassezia furfur
) [4].
•
Ogólne:
utajone ogniska zakażenia, przewlekły nieżyt żo-
łądka, zakażenie bakterią
Helicobacter pylori
, choroby pa-
sożytnicze, zakażenie przewodu pokarmowego pierwot-
niakiem
Lamblia intestinalis
mogą być przyczyną trądziku
różowatego [4, 7].
Czynniki pokarmowe
Obserwowane jest zaostrzenie objawów po spożyciu alkoholu
w szczególności czerwonego wina, gorących i ostrych potraw
(pieprz cayenne), cynamonu, pomidorów, co może być zwią-
zane ze zwiększonym uwalnianiem histaminy. Zaostrzenie
objawów może wystąpić również po mocnej kawie i herbacie,
wątróbce, po produktach mlecznych (jogurtach, śmietanie, se-
rach), czekoladzie, drożdżach, sosie sojowym, occie [6].
Czynniki atmosferyczne
Wymieniane są tutaj: promieniowanie UV, silny wiatr, nad-
mierna wilgotność lub suchość powietrza, wysoka i niska tem-
peratura [8].
Czynniki chemiczne
Trądzik różowaty mogą indukować kosmetyki drażniące, za-
wierające alkohol etylowy, alkohol benzylowy, aceton, mentol,
kamforę, glikol propylenowy alkaliczne mydła, środki zapa-
chowe, środki złuszczające.
Czynniki psychogenne
Stres, lęk, niepokój mają istotny wpływ na zaostrzenie obja-
wów trądziku różowatego [4].
Inne czynniki
Aktywność fizyczna, sauna, choroby, takie jak: migrena, gry-
pa, zespół jelita drażliwego, zaparcia, długotrwała ekspozy-
cja na pole elektromagnetyczne emitowane przez monitory
telewizyjne i komputerowe, leki: kortykosteroidy stosowane
miejscowo i/lub ogólnie, wazodilatatory, inhibitory konwerta-
zy angiotensyny, statyny, NLPZ, antybiotyki, czy stosowanie
środków atykoncepcyjnych [4, 8].
KLASYFIKACJA TRĄDZIKU RÓŻOWATEGO
W roku 2002 Międzynarodowe Towarzystwo Trądziku Ró-
żowatego (National Rosacea Society) opracowało klasyfikację
choroby, wyróżniając cztery główne postacie:
•
postać rumieniową z teleangiektazjami (
erythematotelan-
giectatic rosacea
, ETR),
•
postać grudkowo-krostkową (
papulopustular rosacea
, PPR),
•
postać z dominacją zmian przerostowych (
phymatous rosacea
),
•
postać oczną (
ocular rosacea
),
•
dodatkowo ziarniniakowaty trądzik różowaty GR (
granulo-
matous rosacea
) [9].
Został również przedstawiony podział kryteriów diagnostycz-
nych trądziku różowatego na:
•
pierwszorzędowe
(rumień przelotny, tzw. flushing, rumień
trwały, grudki, krosty, teleangiektazje), obecność objawów
pierwotnych ocenia się w skali 0-3 (kolejno: brak objawów,
nasilenie łagodne, umiarkowane, ciężkie);
•
drugorzędowe
(uczucie pieczenia lub szczypania, obrzęk, obec-
ność tarczek, uczucie wysuszenia skóry, objawy oczne, objawy
zlokalizowane pozatwarzowo i zmiany przerostowe). Wyróż-
nia się dwie możliwości oceny: występujące lub nieobecne [9].
Każda postać trądziku różowatego może mieć przebieg łagod-
ny, umiarkowany lub ciężki.
Najczęściej występująca postać trądziku różowatego to rumie-
niowa z teleangiektazjami, która charakteryzuje się pojawieniem
symetrycznie ułożonego na środkowej części twarzy nawracają-
cego lub utrwalonego rumienia. Pacjenci mogą odczuwać kłujący
ból, palenie lub pieczenie oraz uczucie napięcia skóry, szczególnie
w okresach zaostrzeń klinicznych. Wprzypadku nasilenia umiar-
kowanego lub ciężkiego mogą być widoczne teleangiektazje [4].
Postać grudkowo-krostkowa
Charakteryzuje się obecnością zmian o charakterze wykwi-
tów rumieniowo-grudkowo-krostkowych w obrębie utrwalo-
nego rumienia, w środkowych częściach twarzy [4].
Postać z dominacją zmian przerostowych
Charakteryzuje się nasilającym zgrubieniem skóry o niere-
gularnej powierzchni oraz powstawaniem guzów. Występują
zmiany przerostowe, naciekowe (prawie wyłącznie umężczyzn,
40.-60. r.ż.), najczęściej zajmują nos (rhinophyma), mogą
