4 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
362
N
artykuł naukowy
DIETETYKA
W hipolaktazji typu dorosłych zastosowanie znajdują mlecz-
ne napoje fermentowane (kwaśne mleko, mleko acidofilne, ke-
fir, maślanka, jogurt), które wpływają korzystnie na mikroflorę
jelitową i motorykę przewodu pokarmowego. Są one dobrze to-
lerowane przez pacjentów, gdyż obecne w nich bakterie wytwa-
rzają własną laktazę. W zależności od indywidualnej tolerancji
ograniczeniu lub wykluczeniu powinny ulec: mleko, serwatka,
mleko w proszku, sery miękkie. Z kolei sery twarde (typu ched-
dar, szwajcarski), pleśniowe zawierają niewielkie ilości laktozy
i mogą być bezpiecznie spożywane [1]. W tabeli 1 zestawiono za-
wartość laktozy w wybranych produktach mlecznych.
Osoby z nieznacznym deficytem aktywności laktazy tolerują
zazwyczaj w jednorazowej porcji ok. 125-250 ml mleka (6-12 g
laktozy), natomiast przy ciężkiej postaci nietolerancji laktozy
konieczne może być wykluczenie produktów niemlecznych
zawierających „ukrytą” laktozę (np. niektóre rodzaje pieczywa,
szczególnie cukiernicze i półcukiernicze, zupy w proszku, napoje
w proszku, konserwy mięsne). Laktoza może być również obec-
na w niektórych lekach, dlatego konieczna może być ich zmiana
na odpowiedniki niezawierające laktozy jako nośnika. Pomocne
w bilansowaniu diety mogą być produkty mleczne niskolaktozo-
we, w których laktoza obecna jest w niewielkich ilościach, dzię-
ki zastosowaniu hydrolizy enzymatycznej tego cukru [1]. Polska
norma namleko UHT o zmniejszonej zawartości laktozywymaga
minimum 80% stopnia rozkładu laktozy [7].
Należy zaznaczyć, że postać produktu, w jakim laktoza
jest spożywana, ma wpływ na nasilenie objawów. Produkty
fermentowane są lepiej tolerowane niż mleko. Znaczenie ma
także rozkład dawki laktozy na poszczególne posiłki, spoży-
wanie jednocześnie innych pokarmów bezlaktozowych, które
zmniejszają szybkość opróżniania żołądka [2]. Ponadto stopnio-
we zwiększanie obciążenia laktozą może prowadzić do adapta-
cji flory bakteryjnej do częściowego rozkładu laktozy na drodze
niezwiązanej z produkcją gazów [2].
Dietoterapię nietolerancji laktozy można uzupełnić farmako-
terapią, stosując substytucję egzogennej laktazy.
|
|
BILANSOWANIE DIETY NISKO-/BEZLAKTOZOWEJ
Dieta nisko-/bezlaktozowa jest dietą eliminacyjną, dlatego na-
leży pamiętać o jej odpowiednim zbilansowaniu, które pozwoli
zapobiec następstwom długotrwałych ograniczeń dietetycz-
nych [1]. Unikanie/ograniczanie produktów mlecznych i mleka
wiąże się z dużym ryzykiem niedostatecznej podaży wapnia
i witaminy D [2], a co za tym idzie – ryzykiem rozwoju wtór-
nej osteoporozy [8, 9]. Laktoza ma dobrze udokumentowany
korzystny wpływ na przyswajanie wapnia i przypuszczalnie
odpowiada za dobrą absorpcję tego składnika z produktów
mlecznych. Także sama glukoza i galaktoza mają znaczący
wpływ na zwiększenie absorpcji wapnia [10]. Kazeina obecna
w przetworach mlecznych również jest promotorem wchłania-
nia wapnia [11]. W tabeli 2 zestawiono zawartość wapnia w wy-
branych produktach niemlecznych. Dobrym źródłem wapnia,
poza produktami mlecznymi, są: drobne rybki spożywane
razem z kośćcem, kasze gruboziarniste i pieczywo z pełnego
przemiału, orzechy, nasiona, strączki, warzywa kapustne, su-
szone owoce, szpinak, jaja, kakao. Przy całkowitej eliminacji
mleka i produktów mlecznych należy rozważyć suplementa-
cję wapnia. Trzeba bowiem mieć na uwadze interakcje skład-
ników obecnych w produktach roślinnych na biodostępność
wapnia. Błonnik pokarmowy i fityniany obecne w produktach
pełnoziarnistych znacznie zmniejszają absorpcję wapnia. Dłu-
gotrwałe stosowanie diety bogatej w celulozę, produkty peł-
noziarniste, owoce i warzywa może prowadzić do ujemnego
bilansu wapnia, pomimo jego odpowiedniego spożycia. Szcza-
wiany obecne w zielonych warzywach liściastych tworzą nie-
rozpuszczalne sole z wapniem i również obniżają jego biodo-
stępność z dietą. Tym bardziej należy rozważyć suplementację
tego składnika u osób stosujących dietę bezmleczną [10].
|
|
PODSUMOWANIE
Nietolerancja laktozy jest powszechnie występującym proble-
memw istotny sposób wpływającym na jakość życia. Odpowied-
nia dieta eliminacyjna (nisko-/bezlaktozowa) pozwala uniknąć
niepożądanych objawów i poprawia komfort życia pacjentów.
Należy zwrócić uwagę na właściwe zbilansowanie diety, szcze-
gólnie podwzględempodażywapnia i witaminyDniezbędnej do
jego wykorzystania przez organizm [1]. W sytuacji nieodpowied-
niej podaży wapnia należy rozważyć jego suplementację.
|
|
LITERATURA
1.
T. Hutyra, B. Iwańczak:
Nietolerancja laktozy: patofizjologia, objawy kliniczne, rozpo-
znanie i leczenie
, Polski Merkuriusz Lekarski, 2009, 152-148.
2.
E. Mądry, B. Krasińska, J. Walkowiak, A. Adamczyk-Ratajczak:
Hipolaktazja, zespół
złego wchłaniania laktozy, nietolerancja laktozy
, Family Medicine&Primary Care Re-
wiev, 13(2), 2011, 334-336.
3.
E. Fidler-Witoń, E. Mądry, B. Karasińska, J. Walkowiak:
Nietolerancja laktozy i jej uwa-
runkowania
, Family Medicine&Primary Care Rewiev, 13(2), 2011, 308-310.
4.
E.K. Cielecka, K. Dereń, A. Grzegorczyk:
Nadwrażliwość pokarmowa
, Alergia Astma
Immunologia, 15(3) 2010, 118-124.
5.
M. Guzek, B. Borys, A. Sulkowska, M. Smoczyński:
Rola nietolerancji pokarmowych
w powstawaniu objawów zespołu jelita nadwrażliwego u dorosłych
, Forum Medycyny
Rodzinnej, 5(3), 2011, 239-246.
6.
U. Rychlik, A. Marszałek:
Nietolerancja laktozy – współczesny stan wiedzy
, Diagnosty-
ka Laboratoryjna, 49(1), 2013, 71-73.
7.
R. Danków, D. Cais-Sokolińska, J. Pikul:
Charakterystyka mleka pasteryzowanego pod-
danego enzymatycznej hydrolizie laktozy
, Nauka Przyroda Technologie, 3(4), 2009, 126.
8.
B.M. Obermayer-Pietsch, C.M. Bonelli, D.E. Walter, R.J. Kuhn, A. Fahrleinter-Pam-
mer, A. Berghold, W. Goessler, V. Stepan, H. Dobnig, G. Leb, W. Renner:
Genetic predi-
spositionforadult lactose intoleranceandrelationstodiet,bonedensityandbonefractures
,
Journal of Bone and Mineral Research, 19(1), 2004, 42-47.
9.
J. Przysławski, I. Górna:
Osteoporoza u dzieci i młodzieży
, Bromat. Chem. Toksykol.,
4, 2008, 949-956.
10.
Ł. Szeleszczuk, M. Kuras:
Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpły-
wające na jego biodostępność w diecie
, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego War-
szawskiego Uniwersytetu Medycznego, 3, 2014, 16-22.
11.
B. Dolińska, A. Mikulska, F. Ryszka:
Promotory wchłaniania wapnia
, Ann. Acad. Med.
Siles., 63(1), 2009, 76-83.
