1 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
47
N
artykuł naukowy
DERMATOLOGIA
jest stwardniała, czasem opisywana jako
przesuwalny guzek, może mieć cechy hi-
perkeratozy, lichenfikacji, hiperpigmen-
tacji. Bardzo rzadko opisywano zajęcie
kciuka, palców stóp czy stawów między-
paliczkowych dalszych. Zmiany sąza-
zwyczaj nieswędzące i niebolesne. Podział
choroby zaproponował Bardazzi w 1998 r.
na pięć podtypów; klasyczną, zlokalizo-
waną, przebijającą, rodzinną i związaną
ze stwardnieniem guzowatym [13].
Histologicznie PDD manifestuje się
jako łagodna fibromatoza, wynikająca
z odkładania się depozytów struktural-
nie nieprawidłowego kolagenu. Zwy-
kle naskórek cechuje się hiperkeratozą
i akantową. W warstwie podskórnej
obserwuje się proliferacje fibroblastów
i wzrost ilości depozytów kolagenu. Trze-
ba zaznaczyć, że ilość kolagenu typu I jest
zmniejszona, wzrasta natomiast niedoj-
rzały kolagen typu III oraz typ V włókien
kolagenowych [11].
Wróżnicowaniu choroby bierze się pod
uwagę m.in. młodzieńcze idiopatyczne
zapalenie stawów i inne choroby stawów,
pachydermoperiostozę
oraz ziarniniaki
typu ciała obcego [1, 11]. W pachyder-
modaktylii nie ma zmian w kościach czy
okostnej w badaniu rentgenowskim RTG
[12]. Nie obserwuje się także zapalenia stawów w badaniu ul-
trasonograficznym USG [12].
Nie ma uniwersalnego leczenia PDD. Zaniechanie draż-
nienia i urazów mechanicznych może być wystarczające do
wycofania się choroby. W przypadku gdy podłożem są zabu-
rzenia psychiczne, niezwykle pomocna może okazać się far-
makoterapia. Opisywano także próby leczenia chirurgicznego,
polegające na usunięciu zwłókniałych tkanek i podaniu in-
iekcyjnym do zmiany triamcinolonu [11]. Skuteczność takich
zabiegów jest jednak kontrowersyjna. Trzeba brać pod uwagę
ryzyko wystąpienia atrofii tkanek i zaniki ścięgien po iniek-
cjach miejscowych silnymi glikokortykosteroidami.
DECUBITUS ULCER (ODLEŻYNA)
Odleżyna (
decubitus ulcer
), zwana inaczej owrzodzeniem po-
uciskowym, to martwica niedokrwienna skóry spowodowana
przewlekłym uciskiem, która powstaje najczęściej wmiejscach,
gdzie kości tworzą wyniosłość, np. guz kulszowy czy okolica
pięty. Jest to schorzenie, występujące nie tylko u pacjentów
przewlekle unieruchomionych, gdyż w sprzyjających warun-
kach może powstawać bardzo szybko – nawet po kilkudziesię-
ciu minutach [14]. Po nowotworach i schorzeniach kardiowa-
skularnych należy do najbardziej kosztownych powikłań [15].
Około 66% wszystkich odleżyn po-
wstaje u osób po 70. roku życia. Są rów-
nież powszechne u młodszych pacjentów
z zaburzeniami neurologicznymi. Obec-
ność odleżyn zwiększa śmiertelność
u pacjentów leżących, z uwagi na możli-
wość komplikacji systemowych [15].
Do powstawania owrzodzenia pouci-
skowego przyczynia się przewlekły ucisk
i tarcie. Ucisk prowadzi do zamknięcia
kapilar unaczyniających daną okolicę.
Normalnie ciśnienie zewnętrze waha się
między 16 a 33 mm Hg w różnych seg-
mentach. Ciśnienie powyżej 33 mm Hg
zamyka naczynia krwionośne, przez co
tkanki w danej okolicy stają się niedo-
krwione, dochodzi do metabolizmu bez-
tlenowego, co w konsekwencji powoduje
śmierć komórek, a klinicznie manifestuje
się nekrozą i owrzodzeniem [15]. Istotny
jest również czas trwania nacisku. Wyż-
sze ciśnienia potrzebują krótszego cza-
su do powstania choroby, ale niższe też
mogą wywołać chorobę, o ile działają od-
powiednio długo. Niedokrwienie powo-
duje zmiany degeneracyjne skóry, tkanki
podskórnej, mięśni i powięzi [15].
Podkreśla się, że istnieje wiele czyn-
ników zwiększających rozwój odleżyn.
Są to m.in.: ograniczenie ruchomości pa-
cjenta, zaawansowany wiek, otyłość, ale także niedożywienie,
palenie papierosów, upośledzenie czucia, cukrzyca czy miaż-
dżyca, choroby obwodowych naczyń krwionośnych [1, 15].
Dostępnych jest kilka systemów klasyfikujących rozległość
i stopień zaawansowania odleżyn, jednak najpowszech-
niejszym z nich jest międzynarodowa klasyfikacja odleżyn
NPUAP (
The National Pressure Ulcer Advisory Panel
), która opie-
ra się na wyglądzie obszaru zajętego i głębokości uszkodzenia
[16]. Stopień 1. opisuje zmiany bez przerwania ciągłości skóry,
z widocznym nieblednącym rumieniem. Stopień 2. to odleży-
ny z częściową utratą grubości skóry i z odsłonięciem skóry
właściwej. Stopień 3. to utrata pełnej grubości skóry, z widocz-
ną pod nią tkanką tłuszczową w owrzodzeniu. W stopniu 4.
utracie pełnej grubości warstwy skóry towarzyszy odsłonię-
cie niżej leżących struktur anatomicznych, takich jak powięź,
mięśnie, ścięgna, więzadła, chrząstki czy kości w zależności od
lokalizacji owrzodzenia [16].
W przypadku leczenia tego rodzaju odleżyn bardzo istotna
jest zasada, że lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Należy za-
dbać o prawidłowe odżywianie przewlekle leżącej osoby (pły-
ny, białka, energia, wyrównywanie poziomu żelaza, cynku)
[14]. Ważna jest też częsta zmiana pozycji leżącej osoby oraz
utrzymywanie skóry w czystości. Pomocne okazują się także
Fot. 7
Zmiana w okolicy zausznej u 65-letniej kobiety.
W badaniu histologicznym rozpoznano rozpoznano
rzekomonabłoniakowy rozrost naskórka.
