Page 65 - KE 1.2013 - całość - web 2
Basic HTML Version
63
Kosmetologia Estetyczna / 1 / 2013 / vol. 2
Prawo
A
nna
N
owak
prawnik, założycielka
,
e-mail:
Zgoda na zabieg
Czy osoba niepełnoletnia może sama decydować
o wyglądzie swojego ciała?
Dopuszczalność zabiegów kosmetycznych nie budzi
wątpliwości, nawet jeśli ich przejściowym efektem jest
uszkodzenie ciała czy pogorszenie wyglądu. Jednak pra-
wo przewiduje szereg warunków, które muszą być speł-
nione, aby zabieg był legalny.
Ze względu na wymogi prawne, które muszą być speł-
nione, aby zabieg kwalifikować jako legalny, zabiegi ko-
smetyczne można podzielić na dwie kategorie:
–
–
zabiegi ukierunkowane na cel medyczny,
–
–
zabiegi ukierunkowane wyłącznie na usunięcie wad
urody.
Jeżeli zabieg ma cel medyczny, wymogi w zakresie zgo-
dy pacjenta oraz dopuszczalnego poziomu ryzyka zabiegu
są łagodniejsze niż w przypadku zabiegu ukierunkowa-
nego jedynie na poprawienie urody. Odrębną kwestią jest
legalność wykonania zabiegu, który nie jest zabiegiem
medycznym, ale też nie zmierza do usunięcia wad urody
(oszpecenie, zatajenie tożsamości).
Warto mieć na uwadze, że interwencja w ciało człowie-
ka może stanowić czyn zabroniony, penalizowany przez
prawo karne: naruszenie nietykalności cielesnej, uszko-
dzenie ciała, uszczerbek na zdrowiu. Brak zgody pacjen-
ta na zabieg, zarówno medyczny, jak i kosmetyczny, jest
z kolei penalizowany jako przestępstwo wykonania za-
biegu bez zgody pacjenta. Dlatego ważna zgoda pacjenta
jest kwestią kluczową dla każdej osoby wykonującej za-
biegi. Ponadto, nieprawidłowe wykonanie zabiegu może
rodzić odpowiedzialność na gruncie prawa cywilnego.
Za spełniający
cel leczniczy
należy przyjąć nie tylko
zabieg polegający na np. rekonstrukcji ciała, usunięciu
blizn, leczeniu wad wrodzonych, ale także taką zmianę
wyglądu, która wpłynie pozytywnie na stan psychiczny
pacjenta. Usunięcie defektu może bowiem skutkować
osiągnięciem celu terapeutycznego.
Cel kosmetyczny
,
czyli poprawy wyglądu, będzie występował, gdy poprawi
się nieodbiegający od ogólnej normy wygląd pacjenta (np.
powiększenie piersi).
Z
goda na zabieg kosmetyczny
Zgoda na zabieg kosmetyczny wykonywany bez uzasad-
nienia medycznego musi spełniać dwa wymogi:
–
–
musi być wyrażona przez uprawniony podmiot
–
–
musi być udzielona po wyczerpaniu poszerzonego obo-
wiązku informacyjnego wobec pacjenta.
Jeśli te przesłanki zaistnieją, a zabieg będzie wykona-
ny zgodnie z zasadami sztuki, przez uprawnioną osobę
i niesie niewielkie ryzyko, będzie on legalny. W praktyce
istotnym problemem dla lekarza medycyny estetycznej,
kosmetologa czy tatuażysty będzie kwestia, czy ważnej
zgody udzielił
uprawniony podmiot
.
Dysponentem dobra, jakim jest życie, zdrowie i inte-
gralność cielesna, jest każdy człowiek. Jednak, aby za-
bieg był legalny, zgoda, którą pacjent wyraża, musi być
udzielona w celu medycznym bądź estetycznym i zarazem
zgodnym z zasadami współżycia społecznego. Lekarz
bądź kosmetolog ma dokonać zabiegu w celu poprawienia,
ewentualnie zmiany wyglądu i tylko te czynności są objęte
udzieloną mu zgodą. W ramach zabiegów kosmetycznych
można zezwolić na lekkie uszkodzenie ciała (przejściowe).
W przypadku małoletnich dysponentem dobra będą także
rodzice, zatem oprócz zgody samego małoletniego, zgodę
muszą wyrazić i oni. Warto pamiętać, że małoletni to oso-
ba do lat 18, która nie zawarła małżeństwa (przez małżeń-
stwo małoletni zyskuje pełnoletność). Co więcej, ważnej
zgody na zabieg w imieniu małoletniego nie mogą wyrazić
jego opiekunowie. Opiekunowie mogą wyrazić jedynie
zgodę na drobne zabiegi diagnostyczne. Zgodę na zabieg
kosmetyczny powinien wyrazić sąd. Lekarz bądź kosme-
tolog powinien także powstrzymać się od wykonania za-
biegu osobie ubezwłasnowolnionej. Kurator takiej osoby,
podobnie jak opiekun, nie może wyrazić zgody na zabieg,
a zatem potrzebna byłaby zgoda sądu.
W każdym przypadku zgoda powinna obejmować kon-
kretny zabieg, być indywidualna na tyle, aby można było
bez wątpliwości uznać, że właśnie tego zabiegu dotyczy.
Poza dyskusją pozostaje fakt, że zgoda powinna być wy-
rażona swobodnie, bez nacisków bądź gróźb.
Zgoda dysponenta dobra może być wyrażona osobiście;
ustnie bądź też pisemnie. Istotne jest, aby ją udokumento-
wać, co usunie późniejsze ewentualne spory co do jej treści.
Poszerzony obowiązek informacyjny oznacza, że osoba
wykonująca zabieg o celu kosmetycznym musi poinfor-
mować pacjenta o wszystkichmożliwych konsekwencjach
i powikłaniach, nawet występujących wyjątkowo rzadko,
o ile są oczywiście znane. Zakres obowiązku jest tak sze-
roki po to, aby pacjent mógł podjąć świadomą, przemy-
ślaną decyzję o zabiegu, pozyskać wiedzę jak zmieni się
