Page 56 - KE 1.2013 - całość

54

vol. 2 \ 1 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna

T

eoria

selektywnej fototermolizy

Badanie zjawisk zachodzących pod wpływem światła lase-

rowego o określonych parametrach doprowadziło do sfor-

mułowania teorii wybiórczej, selektywnej fototermolizy

SP (

Selective Photothermolisis

). Za pomysłodawców SP uwa-

ża się R. Andersona i J.A. Parrisha. Ich praca z 1983 roku

dotyczyła dwóch podstawowych chromatoforów skóry:

melaniny oraz oksyhemoglobiny zawartej w naczyniach.

Dla wywołania zjawiska SP niezbędne są następujące

warunki:

–

należy użyć takiej długości fali, która jest lepiej ab-

sorbowana przez struktury docelowe niż przez oko-

liczne tkanki,

–

czas działania impulsu musi być krótszy lub równy cza-

sowi potrzebnemu do schłodzenia struktur docelowych,

–

gęstość dostarczanej energii musi być wystarczająca

dla uzyskania pożądanej temperatury w strukturze

docelowej.

Istotą terapii prowadzonej zgodnie z teorią SP jest wywo-

łanie urazu termicznego w strukturach docelowych w ob-

szarze określonym co do lokalizacji i wielkości. Ogrzanie

sąsiednich tkanek zmniejszone jest do minimum, co ogra-

nicza ryzyko powstania blizn i innych działań niepożąda-

nych. Ciepło przekazywane do okolicznych tkanek będzie

minimalne, jeśli czas impulsu nie przekroczy czasu ter-

micznej relaksacji. Jest to czas, w którym tkanka pozbywa

się 50% dostarczonej energii termicznej i jest indywidualną

cechą danej struktury. Zależy także od jej wielkości. Mniej-

sze obiekty z założenia schładzają się szybciej niż duże, po-

nieważ czas relaksacji cieplnej jest wprost proporcjonalny

do kwadratu objętości naświetlanej struktury. Zastosowa-

nie odpowiedniego czasu trwania impulsu pozwala na sku-

mulowanie energii w strukturze docelowej, bez zagrożenia

uszkodzeniem struktur sąsiednich. Cele na skalę subko-

mórkową wymagać będą impulsównanosekundowych bądź

krótszych, podczas gdy niekapilarne naczynia włosowate

czy inne struktury podobnego kalibru wymagają impulsów

milisekundowych lub mikrosekundowych.

Dozowanie energii świetlnej dostarczanej do tkanek dzię-

ki laserom stało się bardzo dokładne i może być precyzyjnie

kontrolowane. Poszczególne rodzaje terapii wymagają zasto-

sowania odmiennych parametrów wiązki laserowej. Można

w przybliżeniu stwierdzić, że o przydatności lasera dla po-

szczególnych zadań decydują takie jego parametry jak:

–

długość fali (

λ

) [nm],

–

moc (P) [W],

–

energia promieniowania (E) [J],

–

czas trwania impulsu (t) [s],

–

gęstość powierzchniowa energii [J/cm

2

],

–

powierzchnia wiązki laserowej [cm

2

].

L

aserowe usuwanie tatuaży

Rozwój metod usuwania tatuażu jest wynikiem poszuki-

wania sposobu jego całkowitego usunięcia bez uszkodze-

nia tkanki. Dotychczas stosowane sposoby rzadko były

w pełni skuteczne i zazwyczaj usunięcie tatuażu bez po-

zostawiania śladu czy blizn było niemal niemożliwe.

Czynnikiem determinującym efekt zabiegu jest głębo-

kość zdeponowania barwnika oraz obszar powierzchni

skóry, jaki zajmuje tatuaż. Obecnie stosowane metody

laserowego usuwania tatuaży pozwalają uzyskać efekt

satysfakcjonujący pacjenta.

Metoda ablacyjna

- przeprowadzana najczęściej za pomo-

cą promieniowania generowanego przez laser CO

2

powoduje

odparowanie tkanki wraz z barwnikiem. Metoda umożliwia

usunięcie tatuażu niezależnie od jego koloru. Jest to jak do-

tychczas jedyna skuteczna metoda całkowitego usunięcia

tatuażuwielokolorowego. Usuwaniemetodą ablacyjną wiąże

się z ryzykiem bliznowacenia. Po zabiegu struktura tkanki

ulega zmianie, powstają również odbarwienia w miejscu ta-

tuażu [5]. Najczęściej decydują się na nią pacjenci zaintereso-

wani radykalnymusunięciem tatuażu, dla których obecność

blizny pozabiegowej nie stanowi problemu.

Metoda nieablacyjna

- polega na selektywnym usuwa-

niu tuszu. Umożliwia usunięcie barwnika bez uszkadzania

tkanki. Energia laserowa zostaje pochłonięta selektywnie

przez barwnik. Ponieważ tatuaże wykonane są w różnych

kolorach, w celu ich usunięcia niezbędne jest zastosowanie

takiej długość fali, której energia jest dobrze pochłaniana

przez kolor znajdujący się w tatuażu. Światło laserowemusi

jednocześnie wystarczająco głęboko penetrować w głąb

tkanki, aby dotrzeć do barwnika znajdującego się w skó-

rze właściwej. Dla długości fali w zakresach 600–900 nm

(tzw. okno optyczne tkanki) energia szczególnie głęboko

penetruje tkankę. Dlatego do selektywnego usuwania ta-

tuaży stosowane są lasery pracujące w tym zakresie.

Do usuwania tatuaży stosuje się lasery emitujące impulsy

rzędu nanosekund [6-10]. Lasery typu Q-Switched emitują

bardzo dużą gęstość energii w krótkim czasie. Tempo prze-

kazywania energii jest tak duże, że powoduje fotomecha-

niczne (fotoakustyczne) rozbicie barwnika na drobniejsze

cząstki. Rozdrobniony barwnik częściowo ulega natychmia-

stowemu usunięciu z wierzchnich warstw skóry poprzez

mikrouszkodzenia naskórka. Fragmenty rozdrobnionego

barwnika, znajdujące się w głębszych warstwach, mogą ulec

eliminacji na drodze fagocytoz. Zastosowanie promienio-

wania nanosekundowego nie powoduje termicznego uszko-

dzenia tkanek i niesie za sobą minimalne ryzyko powikłań.

Rzadko obserwuje się odbarwienia, przebarwienia czy

zmiany faktury tkanki. Zazwyczaj skóra po usunięciu

barwnika wyglądem przypomina skórę nieobjętą tatu-

ażem. Bliznymogą powstać w przypadku nieprawidłowego

doboru parametrów wiązki laserowej lub nieprawidłowej

reakcji skóry na światło laserowe. Przed pierwszym zabie-

giem zaleca się wykonanie testu laserowego, którego ce-

lem jest prawidłowy dobór parametrów oraz sprawdzenie

reakcji tkanki. Testy pozwalają ocenić, czy za pomocą za-

stosowanej długości fali jest możliwe usunięcie barwnika.

Tabela1

Lasery pracujące w trybie Q-Switched stosowane do usuwania tatuaży

Typ lasera

Długość fali [nm]

Aleksandrytowy

755

Nd-YAG KTP

1064/532

Rubinowy

694

Dostępne systemy umożliwiają usuwanie tatuaży w kolo-

rach ciemnych i w kolorze czerwonym. Biały, żółty czy poma-

rańczowy wykazuje niewielki procent absorpcji promieniowa-

nia w zakresie fal reprezentowanymprzez w/w lasery, dlatego

istnieją trudności wusuwaniu barwników o tych kolorach.

Do usuwania tatuaży stosowane są trzy typy urządzeń

laserowych pracujących w trybie Q-Switched (Tab. 1). La-

ser Nd-YAG emituje falę elektromagnetyczną w zakre-

sie podczerwieni (1064nm). Ta długość fali potencjalnie

umożliwia usuwanie tatuaży w kolorze ciemnym, takim

jak czarny, ciemnogranatowy czy grafitowy (Fot.1,2,3,4).

Page 56 - KE 1.2013 - całość - web 2