5 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
527
N
artykuł naukowy
DIETETYKA
Skutkiem wyniszczenia organizmu jest osłabienie i ogólne
zmęczenie. Pacjenci mogą mieć problemy z zapamiętywaniem
i koncentracją, co może też przyczyniać się do drażliwości. Wy-
stępuje płaczliwość, a czasem pojawiają się myśli samobójcze.
Nieleczona anoreksjamoże doprowadzić do tragicznych skutków
– śmierci. Przyczyną śmierci najczęściej są powikłania związane
z wyniszczeniem organizmu, zaburzeniami elektrolitowymi, in-
fekcjami, niewydolnością serca, ale również samobójstwa [1, 2, 8].
W przypadku bulimii postawienie prawidłowego rozpozna-
nia w początkowym stadium choroby jest często utrudnione,
ponieważ chorzy bardzo długo ukrywają się ze swoim proble-
mem, a zmiany w wyglądzie nie są tak charakterystyczne jak
w przypadku anoreksji. U pacjentów z bulimią stwierdza się naj-
częściej prawidłowe BMI (
Body Mass Index
) lub niewielką, sięga-
jącą 5-10 kg, nadwagę [15]. Istotą bulimii są napady objadania się,
występujące na skutek stosowania głodówek i diet odchudzają-
cych. Prowadzi to do utraty kontroli nad ilością przyjmowanego
pokarmu i zachowaniem [3]. Ataki objadania się występują z róż-
ną częstością. Mogą pojawiać się w liczbie od kilku dziennie do
kilku na miesiąc. Objadaniu się towarzyszy silne poczucie winy,
które skłania chorego do podejmowania prób jak najszybszego
pozbycia się przyjętych pokarmów. W tym celu chorzy prowo-
kują wymioty lub przyjmują środki przeczyszczające. Następnie
ponownie próbują diet odchudzających i głodówek. Regularne
przyjmowanie środków przeczyszczających oraz prowokowanie
wymiotów prowadzi do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolito-
wej, zaburzeń ze strony układów: pokarmowego, krążenia oraz
ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego [1]. U chorych
obserwuje się zwiększone wydalanie moczu, wzmożone pra-
gnienie, napady drgawek, skurcze mięśniowe, napady duszności,
stany zapalne jelit, rozdęcie i bóle brzucha, zatwardzenia, odwod-
nienie, zaburzenia rytmu serca [1]. Wśród objawów stwierdza się
również nadżerki tylnej ściany gardła, zapalne obrzęki ślinianek
przyusznych, uszkodzenie śluzówki przełyku i żołądka. Dodat-
kowo towarzyszą temu choroby dziąseł, ubytki szkliwa zębów,
nieprzyjemny zapach z ust [11, 16]. Charakterystyczne dla bulimii,
jak również dla anoreksji z podtypem bulimicznym, są modzele,
owrzodzenia lub blizny na grzbietowej powierzchni ręki, zwane
inaczej objawem Russella. Tworzą się one poprzez częste prowo-
kowanie wymiotów, tzn. przez systematyczny kontakt grzbie-
towej powierzchni ręki z siekaczami [9, 16]. Oprócz objawów
somatycznych, występują również objawy psychiczne, takie jak
poczucie bezsilności, smutku czy braku wpływu na życie.
|
|
LECZENIE
Istotnym elementem w leczeniu zaburzeń odżywiania o podło-
żu psychogennym jest to, by rozpocząć je jak najszybciej. Pra-
widłowe zdiagnozowanie zaburzenia przed upływem 6 mie-
sięcy od momentu jego wystąpienia daje
gwarancję pomyślnego rokowania. Nie-
wdrożenie leczenia w początkowej fazie
choroby niesie wysokie ryzyko utrwale-
nia patologicznych zachowań żywienio-
wych [16]. Wyleczenie zależy od długości
trwania schorzenia, systemu leczenia,
zaangażowania chorych i ich rodzin [1].
Oprócz głównego lekarza prowadzące-
go – internisty, w przebiegu procesu zdro-
wienia bierze udział: dietetyk, psychiatra
i psychoterapeuta. W przypadku powi-
kłań, do całego procesu leczenia dołączają
inni specjaliści [9]. U chorych na anorek-
sję podstawą leczenia jest przywrócenie
prawidłowej masy ciała, wyeliminowanie
objawów somatycznych, terapia indywi-
dualna, grupowa i z rodziną [3]. Szacuje się,
że powrót do zdrowia następuje u 40-77%
pacjentów [1]. Rokowania u chorych na
bulimię są niepewne. Istnieje duża szansa,
że po uzyskaniu pełni zdrowia mogą poja-
wić się nawroty zaburzenia [1, 3].
Aby leczenie było w pełni skutecz-
ne, osoby zmagające się z zaburzeniem
odżywiania muszą cały czas być silnie
motywowane, by wytrwać do końca ku-
racji [12]. W trakcie procesu zdrowienia
wydaje się zasadne wdrożenie również
Tabela 1
Kryteria diagnostyczne jadłowstrętu psychicznego zgodne z ICD 10
Kryteria rozpoznania (ICD-10)
F50.0 jadłowstręt psychiczny (
anorexia nervosa
)
1.
Masa ciała utrzymuje się na poziomie co najmniej 15% poniżej oczekiwanej (z powodu utraty wagi albo
dlatego, że nigdy nie osiągnęła ona wartości należnej) albo wskaźnik masy ciała Queteleta (Indeks masy ciała
Queteleta = waga (kg)/[wzrost (m)]
2
) wynosi 17,5 lub mniej; pacjenci przed okresem pokwitania mogą nie
osiągnąć należnej masy ciała w okresie wzrostu.
Do rozpoznania konieczne jest stwierdzenie wszystkich
wymienionych objawów
2.
Utrata masy ciała jest wywołana poprzez unikanie „tuczących pokarmów”, a ponadto za pomocą jednej
z wymienionych czynności: prowokowanie wymiotów, przeczyszczanie, wyczerpujące ćwiczenia fizyczne,
stosowanie leków tłumiących łaknienie i/lub środków moczopędnych.
3.
Wyobrażenie własnego ciała jest zaburzone i przyjmuje postać specyficznego zespołu psychopatologicz-
nego, w którym obawa przed otyłością występuje w formie natrętnej myśli nadwartościowej, powodującej
narzucenie sobie niskiego limitu masy ciała.
4.
Liczne zaburzenia hormonalne obejmują oś przysadkowo-nadnerczową i gonady, co u kobiet przejawia się
zatrzymaniem miesiączek, a u mężczyzn – spadkiem zainteresowań seksualnych i potencji; wyjątek stanowi
zachowanie krwawienia z dróg rodnych u kobiet z anoreksją, przyjmujących hormonalne leki substytucyjne,
najczęściej pigułki antykoncepcyjne; stwierdza się również wzrost poziomu hormonu wzrostu i kortyzolu
oraz zmiany metabolizmu hormonu tarczycy i zaburzenia wydzielania insuliny.
5.
Jeżeli początek miał miejsce przed okresem pokwitania, to liczne zjawiska związane z pokwitaniem są
opóźnione albo zahamowane (wzrost ulega zatrzymaniu, u dziewcząt nie rozwijają się piersi i występuje
pierwotny brak miesiączek, u chłopców narządy płciowe pozostają w stanie dziecięcym); po powrocie do
zdrowia pokwitanie często przebiega normalnie, ale pierwsza miesiączka jest opóźniona.
Źródło:
[I]
Tabela 2
Kryteria diagnostyczne żarłoczności psychicznej zgodne z ICD 10
Kryteria rozpoznania (ICD-10)
F50.2 Żarłoczność psychiczna (
bulimia nervosa
)
1.
Stałe zaabsorbowanie jedzeniem i niepowstrzymane pragnienie jedzenia; pacjent miewa epizody
żarłoczności, polegające na pochłanianiu olbrzymich ilości jedzenia w krótkich odstępach.
Do rozpoznania konieczne jest
stwierdzenie wszystkich
wymienionych objawów
2.
Pacjent próbuje przeciwdziałać „tuczącym” skutkom pokarmów, stosując co najmniej jedną z
następujących metod: prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, okresowe
głodówki, stosowanie leków tłumiących łaknienie, preparatów tarczycy lub środków moczopędnych;
chory ze współistniejącą cukrzycą może zaniechać przyjmowania insuliny.
3.
Obraz psychopatologiczny dotyczy chorobliwej obawy przed otyłością; pacjent zakreśla nieprzekraczalne
granice masy ciała, znacznie poniżej przedchorobowej czy optymalnej według lekarza; często, choć nie
zawsze, w wywiadzie stwierdza się epizod jadłowstrętu psychicznego. Okres dzielący te dwa zaburzenia
wynosi od kilku miesięcy do wielu lat; poprzedzający epizod jest pełnoobjawowy lub przebiega w sposób
poronny z umiarkowanym spadkiem masy ciała i/lub przejściowym zatrzymaniem miesiączek.
Źródło:
[I]
