4 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
374
N
artykuł naukowy
dermatologia i kosmetologia
na co najmniej 48 godzin przed wykonaniem peelingu, tak by
ciągłość skóry została zachowana. Zaleca się 12-miesięczny od-
stęp między leczeniem izotretynoiną a wykonywaniem umiar-
kowanie głębokich peelingów. U pacjentów po poważniejszych
zabiegach chirurgicznych resurfacing należy odłożyć w czasie
o co najmniej 6 miesięcy. Izotretynoina powoduje atrofię gruczo-
łu łojowego, w wyniku czego może wystąpić opóźnione gojenie
się ran i nieprawidłowe bliznowacenie [13, 14].
W tabeli 2 przedstawiono przykładowe receptury peelin-
gów złożonych zawierających retinol.
RETINOIDY NA RECEPTĘ
A KOSMECEUTYKI Z RETINOLEM
Spośród aktywnych składników kosmeceutyków najlepiej udo-
kumentowane działanie przeciwstarzeniowe mają retinoidy.
Termin „kosmeceutyki” wprowadził w 1984 r. wspomniany już
w artykule prof. Albert Kligman, w celu określenia „środków
kosmetycznych o działaniu leczniczym”, czyli „hybrydy” – pro-
duktu pośredniego pomiędzy kosmetykiem a lekiem. W ten
sposób chciał podkreślić dokonujący się postęp w dziedzinie
kosmetologii, dermatologii i farmakologii, obejmujący zrozu-
mienie m.in. mechanizmu starzenia skóry oraz możliwości jej
leczenia i pielęgnacji [14]. Czynnikiem determinującym sku-
teczność kosmetyków z retinolem, poza chemiczną postacią,
która wpływa na stopień przyswajania substancji przez skórę,
jest jego odpowiednie stężenie. Producenci preparatów często
nie podają stężeń składników, które nierzadko oscylują wokół
dawek homeopatycznych, niezapewniających oczekiwanych
rezultatów kuracji [15]. W preparatach kosmetycznych dostęp-
nych w sprzedaży bez recepty znajdują się przede wszystkim
retinol i jego estry (propionian i palmitynian retinylu), które
naśladują efekt działania tretynoiny (kwasu trans-retinowe-
go) – retinoidu stosowanego powszechnie w dermatologii [16].
Działanie drażniące i niestabilność witaminy A to czynniki
ograniczające jej zastosowanie w kosmetyce i farmakologii.
Spośród retinoidów najsłabszym działaniem charakteryzują
się estry retinylu, podczas gdy retinol i aldehyd retinowy mają
podobną aktywność. W profilaktyce starzenia się skóry moż-
na zacząć używać kremów z retinolem już po 35. roku życia.
Wykazano, że produkty zawierające niską dawkę (0,1%) reti-
nolu promują proliferację keratynocytów, wzmacniają skórę,
zmniejszają oznaki starzenia, przy czym nie powodują podraż-
nienia skóry [16]. Tretynoina/kwas retinowy to składnik leków
wydawanych wyłącznie z przepisu lekarza. Jest to jedyna sub-
stancja dopuszczona do obrotu przez Amerykańską Agencję
ds. Żywności i Leków FDA jako lek przeciwstarzeniowy [17].
Dr Cynthia Bailey, dermatolog z Sebastopolu w Północnej Ka-
lifornii, prowadząca praktykę
Advanced SkinCare &Dermatology
Physicians
oraz twórca marki dermokosmeceutyków sygnowa-
nych swoim nazwiskiem,
Dr Cynthia Bailey Skin Care
twierdzi,
że istnieją tylko 3 składniki aktywne, które mają możliwość sty-
mulowania syntezy kolagenu w skórze [18]. Zmarszczki powsta-
ją przez ubytek kolagenu w skórze, który odbywa się głównie
przez uszkodzenia słoneczne, ale już sam proces starzenia się
powoduje utratę kolagenu. W celu spłycenia zmarszczek, nale-
ży ponownie zagęścić skórę, poprzez stymulowanie produkcji
kolagenu za pomocą trzech składników aktywnych, które sta-
nowią złoty standard w pielęgnacji anti-aging:
1.
Retinoidy
– np. tretynoina oraz profesjonalne produkty
z retinolem.
Należy przyzwyczaić skórę do retinolu, stosując 3-miesięczną
kurację wstępną kremem zawierającym 0,25%, następnie zasto-
sować stężenie 0,5%. Retinol 1%aplikować dwa razyw tygodniu.
2.
Kwas glikolowy
– najbardziej efektywny w procesie odbu-
dowy kolagenu musi mieć ponad 10% stężenie wolnego kwa-
su w produkcie.
3.
Witamina C –
w produkcie musi znajdować się co najmniej
10% stężenie i pH poniżej 3,5 (w stabilnej postaci np. L-askor-
binianu), a opakowanie kosmeceutyku powinno całkowicie
chronić przed światłem i powietrzem.
APLIKACJAMIEJSCOWYCH RETINOIDÓW
Kluczową rolę w uzyskaniu maksymalnej skuteczności tera-
peutycznej, a także zadowolenia pacjenta odgrywają odpo-
wiedni dobór i właściwa aplikacja miejscowych retinoidów [19]:
•
Aplikacja/okreswstępny.
Kremy z retinoidami wprowadzamy
do pielęgnacji stopniowo, zaczynając od 2 aplikacji w tygodniu,
zwiększając częstość stosowania, w zależności od tolerancji
skóry. Leczenie powinno zaczynać się od najniższych stężeń.
Aplikacja na suchą skórę, od 20 do 30 minut po umyciu twa-
rzy delikatnym, niezawierającym mydła płynem. Kwas reti-
nowy (Atrederm) stosujemy do 3 razy w tygodniu. Preparat
ten jest wskazany przy leczeniu trądziku pospolitego, zwłasz-
cza jego postaci grudkowej, krostkowej i zaskórnikowej oraz
trądziku skupionego, ropowiczego i bliznowcowego.
•
Aplikacja/krótka terapia kontaktowa.
W przypadku pacjen-
tów, którzy bardzo źle tolerują retinoidy, można zastosować
metodę krótkiej terapii kontaktowej. Polega ona na nałoże-
niu preparatu na krótki okres, a następnie jego zmyciu.
•
Ilość preparatu.
„Wielkość ziarenka grochu” należy w rów-
nym stopniu rozdzielić na dwa palce wskazujące, po czym
równomiernie nałożyć na obie strony twarzy i rozprowa-
dzić cienką warstwą preparatu, do momentu aż krem prze-
stanie być widoczny. Aplikowanie większej ilości preparatu
nie zapewni lepszych efektów terapeutycznych, może tylko
zwiększyć ryzyko wystąpienia podrażnienia i uczucie dys-
komfortu. Po aplikacji należy umyć ręce, aby zapobiec zapa-
leniu skóry wywołanemu przez retinoidy.
•
Dodatkowa pielęgnacja.
W celu zminimalizowania objawów
niepożądanych w postaci suchej skóry, rumienia i pieczenia,
możemy zastosować preparaty nawilżające i odbudowujące
barierę hydrolipidową. Preparaty apteczne, takie jak Alantan
krem lekki, a w przypadku podrażnień Cicalfate, Cicaplast, Ba-
riedermCicalubemulsjawaerozoluBelcura,zawierającamikro-
nizowane srebro, przyspieszą regenerację podrażnionej skóry
i niedopuszcządo „wysypu” zapalnego, awięc poretinoidowego
