4 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
394
N
artykuł naukowy
STOMATOLOGIA estetyczna
lat toczy się debata na temat piękna i estetyki twarzy. Po-
woduje ona wiele rozbieżności w opiniach dotyczących
sposobu leczenia pacjentów obciążonych deformacjami
zębowo-szkieletowymi. W historii ortodoncji zauważa
się wciąż zmieniające się trendy, związane z określaniem
wskazań do leczenia i jego planowaniem.
Czasy współczesne dowodzą, że to właśnie piękno
i atrakcyjność są jednymi z podstawowych motywów,
dla których pacjenci zgłaszają się do gabinetów ortodon-
tycznych. Zatem estetyka twarzy powinna być priory-
tetemna etapie diagnozowania, kwalifikowania pacjenta
do leczenia oraz podczas wyboru terapii. Ostatecznie
rozważaną kwestią, dotyczącą pacjentów z anomaliami
twarzy o różnym nasileniu, jest pytanie o konieczność
leczenia w przypadku, gdy deformacja nie stanowi ele-
mentu aktywnego procesu chorobowego. Istnieje in-
dywidualne zróżnicowanie w ludzkich zdolnościach
adaptacyjnych do deformacji twarzy. Rezultatem tych
zdolności jest przystosowanie się do nawet największych
dysproporcji w jej budowie u jednych osób, przy braku
adaptacji nawet do najmniejszych anomalii u drugich.
Okazuje się, że deformacje twarzy o małym i średnim
nasileniu wywołują u pacjentów większy stres niż za-
burzenia w budowie twarzy, objawiające się dużą skalą
zniekształceń. W przypadku tych pierwszych powodem
stresumoże być nieprzewidywalna reakcja otoczenia, na
którą pacjenci nie są przygotowani. Tym samym nie po-
trafią sobie z nią radzić. Deformacja o dużym nasileniu
wywołuje najczęściej jednoznaczny negatywny odbiór
otoczenia, stymulujący do wypracowania skutecznych
reakcji defensywnych przez pacjentów. To sprawia, że
większość dolegliwości osób poszukujących leczenia
ortognatycznego zaliczyć można do kategorii małych
i średnich anomalii w opozycji do grupy obciążonej de-
formacjami czaszkowo-twarzowymi, będącymi konse-
kwencją syndromów genetycznych, urazów i chorób.
Niewątpliwie stosunek społeczeństwa do deformacji
twarzy ulega zmianie wraz z upływem czasu, a nieza-
przeczalny wpływ na to ma edukacja społeczna. Indok-
trynacja mass mediów, zalewających społeczeństwo
ogromem informacji, budzi chorobliwą obsesję perfek-
cyjnego wyglądu. Jest to zjawisko niezmiernie szkodliwe
i wyniszczające. Ludzie, porównując się do nieprawdzi-
wych, modyfikowanych graficznie obrazów człowieka,
przekazywanych przez telewizję, reklamę i prasę, nie-
przypominających realnego ludzkiego wyglądu, auto-
matycznie obniżają ocenę samych siebie (fot. 1). Może to
skutkować pojawieniem się różnorodnych zaburzeń psy-
chosomatycznych, a nawet chorób psychiatrycznych [5].
Zakładając, że leczenie ortognatyczne może w zna-
czący sposób zmienić na lepsze jakość życia pacjenta,
należy mu takie leczenie zaproponować. Bezwarun-
kowo, niekwestionowaną rolą lekarza jest niesienie
pomocy i dokładne informowanie pacjenta o korzy-
ściach i wadach terapii. Do pacjentów jednak należy
ostateczna decyzja o tym, czy w ich przypadku leczenie
jest właściwym wyborem.
Fot. 1
Współczesne ideały piękna w prasie
Źródło
[I]
|
|
Powszechne wyobrażenie
o atrakcyjności twarzy
Współczesna ocena estetyki twarzy może mieć swoje
pierwotne podłoże genetyczne. Znane badania Langlois
i współpracowników, przeprowadzone na dużej grupie
trzymiesięcznych niemowląt, pozwoliły zaobserwować,
że dzieci niepoddane jeszcze wpływom środowiskowym
i kulturowym, po przedstawieniu im twarzy atrakcyj-
nych i nieatrakcyjnych, reagowały niekwestionowany-
mi oznakami zadowolenia w obliczu tych pierwszych.
Zdaniem badaczy, proces ewolucji czyni z takich cech
piękna twarzy, jak symetria i harmonia, drugorzędowe
cechy płciowe, odpowiedzialne za dobór naturalny i re-
produkcję [6]. W uznaniu twarzy za atrakcyjną kluczo-
wą rolę odgrywają takie oznaki młodości jak duże oczy
oraz wyeksponowane kości policzkowe.
Również uwarunkowania środowiskowe mają nie-
zaprzeczalny wpływ na kształtowanie się kryteriów
piękna [2]. Wzorzec piękna według dziecka oraz osoby
dorosłej, kobiety i mężczyzny, różni się od siebie pod wie-
loma względami. Mimo historycznie zmieniających się
preferencji istnieją typy urody, które wciąż tak samo in-
tensywnie oddziałują na odbiorców. Niezmiennie ponęt-
na oraz budząca pozytywne uczucia, takie jak czułość,
serdeczność czy namiętność, będzie twarz kobiety przy-
pominająca oblicze dziecka, o miękkich rysach, łagod-
nych liniach, pełnych, wydatnych ustach, małym nosie,
dużych oczach i delikatnie zaokrąglonym podbródku.
Dla ortodontów profil jest niezwykle ważnym aspek-
tem, pozwalającym na ustalenie diagnozy w różno-
rodnych zaburzeniach. Piękne twarze wydają się mieć
stosunkowo duże usta z pełnym konturem czerwieni
wargowej, znajdujące się doprzednio w stosunku do ob-
szaru okołoustnego. Położenie wargi górnej powinno być
dominujące w stosunku do wargi dolnej, rynienka war-
gi górnej wąska, a obszar skórnej części obu warg powi-
nien być niewielki, szczególnie w odniesieniu do wargi
dolnej. Cienkie, zapadnięte, mało wydatne wargi budzą
skojarzenia o agresywności i maskulinizacji. Niewielkie
