2 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
178
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
Głębokość peelingu zależyod rodzaju zastosowanego kwasu, jego
stężenia oraz czasu kontaktu ze skórą. Ponadto penetracja kwa-
su zależy także od jego poziomu pH i stopnia jego przenikalności
przez skórę, czyli współczynnika pKa (wartość stałej dysocjacji).
Im niższa wartość współczynnika pKa oraz im wyższa wartość
pH, tym działanie kwasu jest mocniejsze. Wyższe stężenie kwa-
su w preparacie i jego niskie pH powodują epidermolizę na sku-
tek rozszczepienia połączeń desmosomalnych komórek warstwy
podstawnej naskórka [7]. Podczas doboru stężenia kwasu należy
ocenić fototyp skóry pacjenta, stopień fotostarzenia, rodzaj blizn
i keloidów oraz określić cel zabiegu. Wskazaniem do zastosowa-
nia chemoeksfoliacji jest skóra łojotokowa, trądzik, a także blizny
potrądzikowe [3, 7]. Chemoeksfoliacja przeważnie wykonywana
jest w serii kilku zabiegóww odstępach od 7 do 30 dni, w zależno-
ści od mocy peelingu i techniki wykonywania zabiegu [4].
W celu redukcji blizn potrądzikowych najczęściej wykony-
wane są peelingi z użyciem kwasu trójchlorooctowego w stęże-
niu od 15% (peeling powierzchowny) do 40% (peeling średnio
głęboki) [4, 6]. W przypadku drobnych blizn potrądzikowych
zastosowanie znajduje również kwas pirogronowy [6, 7].
KWAS TRÓJCHLOROOCTOWY
Kwas trójchlorooctowy TCA (
trichloroacetic acid
), o wzorze su-
marycznym CCl
3
COOH, w temperaturze pokojowej ma postać
bezbarwnych kryształków, które rozpływają się przy kontakcie
z powietrzem. Wykazuje silne właściwości higroskopijne, bar-
dzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, natomiast słabiej w eterze
etylowym etanolu. Zaliczany jest do mocnych kwasów, o ak-
tywności żrącej, jego moc, czyli pKa, wynosi 0,26. Z uwagi na
mały rozmiar cząsteczka kwasu trójchlorooctowego łatwo
przenika przez naskórek i skórę właściwą, a dokładną szybkość
penetracji kwasu warunkuje jego stężenie. Im wyższe jest stę-
żenie preparatu, tym silniejsze i głębsze jest przenikanie kwasu.
Z tego względu znalazł on zastosowanie zarówno w peelingach
powierzchniowych, jak i średnio głębokich. Szybkość penetracji
kwasu zależy również od objętości używanego roztworu, dla-
tego też ważne jest dokładne obserwowanie ilości nakładanego
preparatu na miejsce poddane zabiegowi [7, 8].
Kwas trójchloroctowy w stężeniach od 10% do 20%, stoso-
wany do powierzchniowego złuszczania skóry, przenika do
warstwy podstawnej naskórka. Zastosowanie wyższego stę-
żenia od 35% do 40% powoduje jego przenikanie do warstwy
brodawkowatej skóry właściwej i jest wykorzystywane do pe-
elingów średnio głębokich. Peeling, obejmujący całą warstwę
brodawkowatą aż do górnej części warstwy siateczkowatej,
wymaga zastosowania 35% kwasu TCA [8].
Kwas trójchlorooctowy w stężeniu 30% już po jednorazowej
aplikacji powoduje martwicę naskórka oraz górnych warstw
skóry właściwej. Penetruje on poszczególne warstwy skóry,
ulegając gwałtownej reakcji zobojętnienia. Takie działanie po-
woduje koagulację białek i zniszczenie naskórka oraz górnych
warstw skóry właściwej. Widoczne jest to na skórze w miejscu
nałożenia preparatu jako biały nalot „zeszronienie” (fot. 1). Wła-
ściwe złuszczenie następuje po 2-3 dniach i trwa kolejne 3-4dni.
W przypadku wyższego stężenia TCA (50%) następuje wzrost
produkcji kolagenu i częściowe zatarcie blizn atroficznych.
Okres złuszczania przedłuża się do 6-7 dni, a właściwy remo-
deling może trwać nawet do kilku miesięcy (fot. 2). Podczas tego
procesu nie dochodzi do powstawania ran, krwawienia, a sam
zabieg przebiega bezboleśnie. Działanie TCA polega także na
zmniejszeniu przepuszczalności naczyń włosowatych, dlatego
też stan zapalny, jak i obrzęk po zabiegu są nieznaczne [3, 7, 8].
Ze względu na swoje działanie, kwas trójchlorooctowy zna-
lazł zastosowanie w leczeniu trądziku zaskórnikowego, blizn po-
trądzikowych (fot. 2), a także przebarwień pozapalnych. Kwas
TCA o stężeniu powyżej 50% wykorzystywany jest w terapii
redukcji blizn atroficznych. Seria, składająca się z 3-5 zabiegów
w odstępach dwutygodniowych, jest skuteczna w spłycaniu
powierzchownych blizn typu
boxcar
. W leczeniu blizn potrą-
dzikowych typu
ice peak
stosuje się na dno blizny 50-70% TCA,
a na pozostałą powierzchnię niższe stężenie 20-30%TCA. Wtak
wysokim stężeniu kwas stosuje się punktowo na zmiany skór-
ne, ponieważ często obserwuje się liczne powikłania w postaci
przebarwień, nowych blizn oraz innych uszkodzeń skóry [7, 8].
Fot. 1
Stan skóry pacjentki z bliznami potrądzikowymi bezpośrednio po nałożeniu 30% kwasu TCA.
Widoczne charakterystyczne „zeszronienie” skóry
Źródło:
Archiwum własne autorów
