Page 55 - KE - 2014.2

–

IV stopień

obejmuje tkanki głębokie, dochodzi do ko-

ści, ścięgien i narządów wewnętrznych. W procesie

gojenia pozostają znaczne ubytki, które wymagają

przeszczepów skóry.

K

lasyfikacja kliniczna

oparzeń uwzględnia

:

–

oparzenia lekkie, gdzie powierzchnia oparzenia nie

przekracza 15% I lub II stopnia lub 5% III stopnia;

–

oparzenia średnie, gdzie powierzchnia obejmuje nie

więcej niż 30% I lub II stopnia lub 15% III stopnia.

Oparzenia te stwarzają niebezpieczeństwo uogólnio-

nej reakcji organizmu w postaci wstrząsu;

–

oparzenia ciężkie obejmują ponad 30% I lub II stop-

nia lub ponad 15% III stopnia oparzeń. Należą do nich

także oparzenia twarzy, uszu, rąk, stóp, krocza, dróg

oddechowych.

Oparzenia średnie i ciężkie powodują występowanie

następstw i zmian ogólnych organizmu poszkodowanego.

Następstwa te określane są jako choroba oparzeniowa [3, 4].

L

eczenie ran

–

przeszczepy

Wybór metody leczenia zależy od rodzaju oparzenia

i okolicy ciała, która uległa oparzeniu. Bardzo często

u jednego chorego oparzenia leczy się kilkoma me-

todami: leczenie za pomocą opatrunków, metoda otwarta,

wczesne wycięcie oparzenia i przeszczepienie skóry.

Operacyjne zaopatrzenie ran oparzeniowych polega

na usunięciu martwiczych tkanek – nekrektomii, zanim

ulegnie ona zakażeniu. Aby zmniejszyć śmiertelność

chorych oparzonych, należy oczyszczone rany zamknąć

przeszczepami skóry.

Okolicą pobrania przeszczepu określaną jako dawczą

pokrywa się ubytki powłok (powierzchnię biorczą), któ-

rych nie można zszyć.

W zależności od pochodzenia przeszczepy dzielimy na:

–

alogeniczne – od innej osoby,

–

ksenogeniczne – czyli obcogatunkowe (ksenogenne),

–

autogeniczne – własne, inaczej autologiczne.

Autologiczne przeszczepy skóry w zależności od gru-

bości dzielimy na: przeszczepy pełnej grubości skóry

i przeszczepy pośredniej grubości skóry.

Przeszczepy alogeniczne konserwowane (pozbawione

bakterii, wirusów, prionów), bardzo cienkie, znalazły

zastosowanie jako opatrunki biologiczne, szczególnie

u dzieci, ponieważ pobranie autoprzeszczepów może być

utrudnione ze względu na późniejsze zaburzenia wzro-

stu i rozwoju. Taki materiał przygotowują wielospecja-

listyczne banki tkanek [6]. Opatrunki te mają charakter

czasowego opatrunku biologicznego, początkowo wgajają

się, ale po pewnym czasie organizm je odrzuca i muszą

być usunięte. Czas ten może być wykorzystany do na-

mnożenia lub hodowli własnych komórek pacjenta.

Czasami, ale rzadko, wykorzystuje się przeszczepy kse-

nogenne, czyli odmiennego gatunku, np. świni. Jednak

w takich przypadkach może dochodzić do szybkiego odrzu-

cenia przeszczepu z powodu dużych genetycznych różnic.

Przeszczepianie autogenicznej skóry o zróżnicowanej

grubości to najczęściej stosowane przeszczepianie wła-

snych tkanek, a w zależności od umiejscowienia można

uzyskać przeszczepy o różnej grubości.

Przeszczepy pełnej grubości skóry – FTSG (

Full Thick-

ness Skin Graft

), tzw. przeszczepy Wolfego i Krausego,

zawierają naskórek i skórę właściwą. Pobieranie ich jest

uciążliwe, a wgajanie trudniejsze, ale są bardziej war-

tościowym rodzajem przeszczepów (Fot. 1-3). Nie mają

tendencji do obkurczania wtórnego, nie zmieniają zabar-

wienia, dlatego wykorzystuje się je do pokrywania ubyt-

ków w obrębie twarzy, szyi, w okolicach stawów i miejsc

oporowych, np. na stopach. Są wytrzymałe mechanicznie.

Miejsce pobrania zamyka się warstwowo. Z tego powodu

ograniczona jest powierzchnia skóry, jaką można pobrać

do przeszczepu. Istnieje kilka okolic, z których można

pobrać przeszczep pełnej grubości: okolica zauszna, po-

wieka górna, przyśrodkowa powierzchnia ramienia, oko-

lica obojczykowa i pachwinowa [7]. Natomiast do pokry-

wania ubytków twarzy nie można używać przeszczepów

siatkowanych, ponieważ pozostaną dodatkowo blizny.

Przeszczepy pośredniej grubości skóry – STSG (

Split

Thickness Skin Graft

), tzw. przeszczepy Thierscha, zawie-

rają naskórek i część skóry właściwej. Zaletą jest łatwość

pobierania, możliwość uzyskania dużej powierzchni

przeszczepu oraz łatwość wgojenia się. Zazwyczaj skó-

rę pobiera się z pośladka lub uda (przedniej i przed-

nio-bocznej powierzchni, z tułowia lub wewnętrznej

strony ramion), omija się okolice twarzy, krocza, sta-

wów, powierzchni dłoniowych rąk i podeszwowych stóp.

Przeszczepy te mają swoje wady, takie jak: wtórne ob-

kurczanie po wgojeniu, zmiana zabarwienia oraz brak

właściwości amortyzacyjnych, dlatego nie są one w pełni

wartościowymmateriałem. Rany po pobraniu pośredniej

grubości skóry samoistnie się goją w ciągu 7-28 dni, w za-

leżności od grubości pobranego przeszczepu. Wyróżnia-

my przeszczepy cienkie, średnie i grube [7].

Bardzo cienkie przeszczepy skóry stosowane są jako

opatrunki biologiczne, powstrzymują rozwój infekcji

oraz hamują utratę płynów.

W zależności od grubości przeszczepy mają fragmenty

lub całe gruczoły łojowe, potowe, naczynia splotu skór-

nego, powierzchownego oraz mieszki włosowe.

Przeciwwskazaniami do przeszczepów skóry są rany bez

oczyszczenia i odpowiedniego unaczynienia oraz zainfeko-

wane. Martwych tkanek nie powinno się wycinać bez moż-

liwości równoczesnego pokrycia powstałych ran za pomocą

autoprzeszczepów, aloprzeszczepówbądź substytutówskóry.

Rys. 1

Miejsca, z których najczęściej pobiera się przeszczepy [5]

129

Kosmetologia Estetyczna / 2 / 2014 / vol. 3

Page 55 - KE - 2014.2 - Calosc