Page 54 - KE - 2014.2

Medycyna

/

artykuł

K

atarzyna

K

onopka

starsza pielęgniarka

CentrumMedycyny Ratunkowej

Oddział Chirurgii Plastycznej

Dolnośląski Szpital

Specjalistyczny

im. T. Marciniaka we Wrocławiu

G

rażyna

S

zymańska

-

-P

omorska

wykładowca UM we Wrocławiu

kom. +48 609 057 334

e-mail:

pomorska.gr@gmail.com

Rany oparzeniowe

Cz. 1 Przeszczepy skóry jako metoda leczenia ran

oparzeniowych

W

stęp

Oparzenie termiczne to uszkodzenie tkanek

spowodowane działaniem wysokiej tempera-

tury, któremu towarzyszą proporcjonalne do

rozległości i głębokości oparzenia zaburzenia

funkcji wszystkich narządów i układów ustroju.

Oparzenia mogą być powierzchowne lub głębo-

kie, powodujące chorobę oparzeniową.

Wpływ na głębokość oparzenia ma siła i czas

trwania urazu. Dlatego bardzo ważne jest udzie-

lenie pierwszej pomocy, która przeprowadzona

prawidłowo może zmniejszyć penetrację czyn-

nika parzącegowgłąb skóry, a zatemzmniejszyć

stopień uszkodzenia tkanek i ciężkość urazu.

Objawy oparzenia to zaczerwienienie skó-

ry (rumień), ból, obrzęk, pęcherze. W przy-

padku rozległych oparzeń może wystąpić

wstrząs. Przy oparzeniach dróg oddecho-

wych występuje duszność, kaszel, trudności

w oddychaniu, utrata przytomności.

W przypadku oparzeń termicznych pierw-

sza pomoc polega na natychmiastowym

przerwaniu

kontaktu

poszkodowanego

z czynnikiem parzącym. Jeśli pacjent doznał

urazu wielonarządowego, podstawową zasa-

dą powinno być usunięcie najpoważniejszego

dla jego życia niebezpieczeństwa, np. krwa-

wienia. Należy również ustalić źródło i czas

działania czynnika parzącego, zabezpieczyć

drogi oddechowe, wezwać profesjonalną po-

moc oraz schładzać ranę pod bieżącą wodą

o temp. 15-20°C – dorośli 15-30 min, dzieci do

5 min. Jak najszybciej zdjąć odzież. Nie wol-

no jednak zrywać z poszkodowanego odzieży

stopionej, przylepionej do ciała, ani stosować

żadnych maści czy przekłuwać pęcherzy.

Po zakończeniu schładzania rany oparze-

niowe należy osłonić opatrunkiem jałowym

lub hydrożelowym, schładzającym. Jeżeli

jest taka możliwość, należy unieruchomić

i unieść oparzoną część ciała.

W przypadku stwierdzenia objawów wstrzą-

su, tzn. gdy zauważymy, że powłoki skórne są

blade i spocone, a tętno jest szybkie, oraz gdy

występuje pobudzenie psychoruchowe – należy

chorego ułożyć w pozycji na wznak z uniesio-

nymi kończynami dolnymi. Ważne jest zapew-

nienie komfortu cieplnego i okrycie pacjenta

kocem oraz ochrona przed urazami wtórnymi.

Po udzieleniu podstawowej pomocy należy

powiadomić służby ratunkowe, które już na

miejscu wypadku udzielą choremu profesjo-

nalnej, medycznej pomocy i przetransportują

do ośrodka, w którym poszkodowany będzie

otoczony dalszą opieką i leczeniem.

O

parzenia

–

klasyfikacja

Pod względemciężkości oparzeń uwzględnia się

dwa czynniki: głębokość i rozległość oparzenia.

Rozległość oparzenia oceniana jest najczę-

ściej w oparciu o regułę dziewiątek Wallace’a,

zgodnie z którą całkowita powierzchnia ciała

stanowi 100%, a każdy obszar anatomiczny wy-

nosi 9% lub wielokrotność. Biorąc pod uwagę te

ustalenia, głowa, kończyny górne stanowią po

9%, przód i tył tułowia po 18%, kończyny dolne

po 18%, okolica krocza 1% powierzchni ciała. Do

oceny rozległości oparzenia można wykorzy-

stać również regułę dłoni. Reguła ta ustala, że

dłoń ze złączonymi palcami osoby poszkodo-

wanej stanowi 1% powierzchni jego ciała [1, 2].

Określenie głębokości zniszczeń miej-

scowych w wyniku oparzenia jest trudne

w pierwszych dniach, gdyż następuje po-

głębianie stopnia penetracji martwicy. Spo-

wodowane jest to kumulowaniem ciepła

i stopniowym jego oddawaniem tkankom po-

łożonym głębiej.

W literaturze przedmiotu wymienia się na-

stępujące stopnie głębokości oparzenia [3, 4]:

–

I stopień

, w którym martwica nie obej-

muje pełnej grubości skóry, oparzony

jest tylko naskórek. Rana oparzeniowa

jest różowa, bolesna, z obrzękiem. Goje-

nie następuje w ciągu 5-10 dni. Nie po-

zostawia blizn, może pozostawić jedynie

przebarwienia.

–

II stopień

– tutaj zmiany sięgają do war-

stwy korowej skóry. Na powierzchni skó-

ry znajdują się pęcherze z surowiczym

przesiękiem i wilgotna, czerwona rana.

Występuje silny ból. Gojenie następuje

w ciągu 15-30 dni, zależnie od rozległo-

ści oparzenia i ewentualnego zakażenia.

Mogą pozostać przebarwienia.

–

III stopień

obejmuje pełną grubość skó-

ry. Powierzchnia skóry ma barwę brązową,

białawą lub czarną. Jest twarda przy dotyku

i nie jest bolesna ze względu na zniszczone

receptory bólowe. W wyniku gojenia po-

wstają blizny. Bezwzględnie wymagane są

przeszczepy skóry.

Rany oparzeniowe stanowią duży problem kliniczny, pielęgnacyjny i psychospołeczny. Na

skutek oparzenia dochodzi do utraty czynności biologicznej skóry, a w szczególności do za-

chwiania równowagi wodno-elektrolitowej i termoregulacji. Leczenie ran uzależnione jest

od oceny rozległości, głębokości oraz umiejscowienia oparzenia.

Rys. 2

Wiązany opatrunek z gumy piankowej [8]

Fot. 1

Przeszczep pełnej grubości skóry

wszyty w ubytek [5]

Fot. 2

Opatrunek przywiązany (wiązany) nad

przeszczepem [5]

Fot. 3

Stan po wgojeniu się przeszczepu 7 dni

po zabiegu [5]

Związana guma

piankowa

Przeszczep

128

vol. 3 \ 2 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna

Page 54 - KE - 2014.2 - Calosc