264
vol. 2 \ 4 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna
w diecie każdego człowieka. Pomimo że sama woda nie
ma wartości odżywczej, pełni bardzo ważną funkcję
transportową – przenosi składniki odżywcze do komó-
rek, przyczynia się do wydalania ubocznych produktów
przemiany materii i substancji toksycznych, które gro-
madzą się w tkankach. Prawidłowość przebiegu procesów
życiowych wymaga dostarczenia wody w ilości 1 ml/1 kcal
wytworzonej energii. Niedostateczne spożycie wody lub
jej nadmierna utrata powoduje ujemny bilans wodny or-
ganizmu. Prowadzi to do zaburzeń gospodarki wodno-
-elektrolitowej, równowagi kwasowo-zasadowej i termo-
regulacji. Odwodnienie łagodne to niedobór do 5% wody.
Latem zaleca się spożywanie około 2-2,5 litrów wody
dziennie. Oprócz wody mineralnej polecane są herba-
ty owocowe, świeże soki owocowo-warzywne i napoje
mleczne. Uzupełniają one płyny w organizmie i działają
na skórę nawilżająco.
Kolejnym zaleceniem dietetycznym jest wzbogacenie
jadłospisu w potrawy bogate w witaminy - głównie A,
E oraz C. Witaminy C i E to najsilniejsze antyoksydanty,
które przez wielu naukowców nazywane są witaminami
młodości. Nie tylko opóźniają proces starzenia się skó-
ry czy chronią tkanki przed uszkodzeniami, ale również
biorą czynny udział w ich odnowie.
Witamina C pośredniczy w biosyntezie katecholamin,
chrząstki i kolagenu w skórze oraz podnosi odporność na
drobnoustroje chorobotwórcze.
Najlepsza jest dieta bogata w witaminę C pochodzącą
przede wszystkim z warzyw: zielonej pietruszki, jarmu-
żu, papryki, szpinaku czy kapusty oraz owoców: czarnych
i czerwonych porzeczek, żurawiny, owoców dzikiej róży,
aronii, truskawek, poziomek oraz owoców cytrusowych.
Naturalna witamina jest dobrze przyswajalna przez or-
ganizm, nie ma możliwości jej przedawkowania, a skóra
staje się jędrna i lepiej nawilżona. Poprawia się także stan
kruchych i skłonnych do pękania naczyń krwionośnych
(bardzo istotne dla skóry płytko unaczynionej i wrażliwej).
Poza doustną drogą podawania witaminy C możliwa jest
również miejscowa aplikacja, która prowadzi do zwięk-
szonej syntezy kolagenu, ochrony przed promieniowaniem
UVA i UVB oraz przed powstawaniem przebarwień [3].
Z kolei witamina A i
β
-karoteny, jako antyoksydanty,
wychwytują i stabilizują reaktywne formy tlenu, co chro-
ni błony komórkowe przed niszczeniem z następowymi
uszkodzeniami i rozpadem komórek [4, 5].
Dieta bogata w witaminę A to przede wszystkim wa-
rzywa i owoce o pomarańczowym zabarwieniu, np.:
marchew, dynia, melony, mango, morele, brzoskwinie,
jak również ciemnozielone warzywa liściaste, takie jak
szpinak, natka pietruszki, kapusta. Duże ilości witami-
ny A obecne są w maśle, śmietanie, jajkach, margarynach
miękkich, łososiu i wędzonej makreli. Bogata w witami-
nę A jest wątroba zwierzęca, ale ze względu na obecność
w niej toksycznych metabolitów przemiany materii nie
powinna być spożywana w dużych ilościach.
Wykazano, że podawanie
β
-karotenu w dawce 30 mg/
dobę przez 10 tygodni prowadzi do zwiększenia żół-
tego zabarwienia skóry całego ciała oraz zmniejszenia
rumienia w porównaniu z grupą
placebo
po ekspozy-
cji na promieniowanie UV [6]. Stosowanie takich dawek
β
-karotenu przed ekspozycją na słońce redukuje ryzyko
wystąpienia oparzenia słonecznego dzięki zwiększonej
zdolności absorpcji promieni słonecznych przez skórę.
Jednak przy długotrwałym przebywaniu na słońcu trze-
ba stosować kosmetyki z filtrami. Powszechne stosowa-
nie filtrów przeciwsłonecznych (związków chemicznych
wykorzystywanych w kosmetykach) jest niekorzystne dla
syntezy skórnej witaminy D. Podstawowym zadaniem fil-
trów przeciwsłonecznych jest ochrona skóry przed szko-
dliwym działaniem światła słonecznego, czyli oparze-
niem słonecznym i przyspieszonym starzeniem się skóry.
Krem ochronny z filtrem SPF 8 zmniejsza zdolność skóry
do syntezy witaminy D o 95% [7]. Jest to poważny problem,
gdyż witamina D pełni niekwestionowaną rolę w proce-
sach wzrostu i mineralizacji kości. Powoduje ona zwięk-
szenie wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym,
jego utylizację w kościach przez wzmaganie mineralizacji
nowo powstałego osteoidu, a ponadto zwiększa absorp-
cję wapnia i fosforanu w nerkach. Niedobór witaminy D
uznany został za czynnik ryzyka rozwoju osteoporozy,
ponieważ zmniejsza wytrzymałość mechaniczną szkiele-
tu, sprzyja upadkom, zwiększając ryzyko złamań.
Innym bardzo popularnym karotenoidem, który został
dokładnie przebadany, jest likopen, węglowodór nienasy-
cony o budowie podobnej do kauczuku naturalnego. Na-
leży do rodziny naturalnych pigmentów (karotenoidów),
występujących zarówno u roślin, jak i zwierząt. Jest jed-
nym z najlepszych przeciwutleniaczy, dzięki czemu ma
właściwości chroniące organizm przed licznymi choro-
bami (m.in. zawałem serca, chorobami neurologicznymi)
i przede wszystkim przed rozwojem nowotworów. Komór-
ki nowotworowe pod wpływem likopenu i być może genów,
na które wpływa, odzyskują zdolność odbierania sygna-
łów o nieprawidłowościach. Chroni także komórki przed
przedwczesnym starzeniem i obumieraniem, co jest ko-
rzystne w terapii opóźniającej procesy starzenia się skóry
[8]. Likopen występuje obficie w pomidorach oraz innych
czerwonych owocach (arbuzach, czerwonych grejpfrutach
oraz owocach dzikiej róży). Ze względu na to, że łatwo roz-
puszcza się w tłuszczach, jest najlepiej przyswajany przez
człowieka w postaci przetworzonej przez podgrzanie
z oliwą (ketchup, sos pomidorowy, zupa pomidorowa itp.).
Likopen i
β
-karoten wydają się działać synergistycznie
w obronie skóry przed promieniowaniem UV i wykazują
największy ze wszystkich potencjał antyoksydacyjny [9, 10].
Kolejnym składnikiem żywności mającym dobroczyn-
ny wpływ na kondycję skóry jest witamina E. Głównym
naturalnym jej źródłem są oleje roślinne, zboża, szcze-
gólnie kiełki pszenicy, jak również orzechy, migdały,
awokado, kukurydza, szpinak oraz świeże warzywa.
Termin
witamina E
jest wspólny dla 8 naturalnie wy-
stępujących odmian. Za główną antyoksydacyjną rolę tej
witaminy uważa się zahamowanie wydłużania łańcu-
cha przez usuwanie rodników lipidowo-nadtlenkowych.
W wielu badaniach naukowych wykazano fotoochronne
działanie witaminy E jako miejscowo stosowanego środ-
ka kosmetycznego. Zaobserwowano ograniczenie obja-
wów ostrej reakcji skórnej o cechach obrzęku, rumienia,
oparzenia słonecznego oraz przewlekłej reakcji w postaci
zmarszczek i występowania nowotworów przy zewnętrz-
nym stosowaniu witaminy E [11, 12].
Naturalna witamina zawarta w produktach spo-
żywczych jest silnym przeciwutleniaczem, chroni skó-
rę przed uszkodzeniami spowodowanymi działaniem
wolnych rodników, zarówno powstających w procesie
przemiany materii, jak i tych, które atakują z zewnątrz,
1...,28,29,30,31,32,33,34,35,36,37 39,40,41,42,43,44,45,46,47,48,...72