Page 44 - KE - 4.2013 - Calosc flip

270
vol. 2 \ 4 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna
części ciała i bardziej estetycznym wyglądem, bez inge-
rencji w zmianę masy ciała. Oba procesy uzupełniają się
wzajemnie i przeprowadzane równocześnie zapewnią
skuteczniejsze osiągnięcie zgrabnej sylwetki.
Preparaty wyszczuplające zawierają w składzie sub-
stancje, które mają wspomagać metabolizm skóry i uela-
styczniać ją. Niektórzy producenci zapewniają także
o skuteczności preparatów w redukcji tkanki tłuszczowej.
Czy jest to możliwe? Aby odpowiedzieć na to pytanie, na-
leży przeanalizować specyfikę budowy skóry i przenikal-
ności składników aktywnych przez jej warstwy.
P rzenikalność substancji
Wiedza na temat przenikania składników kosmetycznych
w głąb skóry jest niezbędna podczas wytwarzania prepa-
ratów kosmetycznych.
Proces przenikania substancji przez warstwę rogową
naskórka i warstwy skóry właściwej jest złożony, zależny
od wielu czynników: indywidualnych właściwości war-
stwy rogowej skóry, czynników chemicznych, biologicz-
nych, środowiskowych oraz charakterystyki kosmetyku:
bazy, obecności związków czynnych, promotorów prze-
nikania oraz właściwości fizykochemicznych substancji
aktywnych. Warstwa rogowa, której głównym zadaniem
jest ochrona organizmu przed czynnikami zewnętrznymi
i utratą wody, jest barierą dla substancji kosmetycznych −
ogranicza lub uniemożliwia ich właściwe przenikanie.
Substancje mogą przenikać w głąb skóry na dwa spo-
soby: drogą transepidermalną (pomiędzy korneocytami
i lipidami cementu międzykomórkowego) oraz poprzez
przydatki skórne, które stanowią często jedyną drogę
wnikania dla jonów i polarnych cząsteczek dużych roz-
miarów. Absorpcja przez skórę to zjawisko biernej dy-
fuzji zachodzącej na każdym poziomie skóry właściwej
i naskórka. Cząsteczki przenikają przez lipidową barierę
skórną, a następnie dyfundują poprzez uwodnione war-
stwy naskórka do hydrofilowej skóry właściwej. Podczas
tego procesu, cząsteczki są częściowo wchłaniane przez
naczynia włosowate, dzięki czemu mogą oddziaływać
ogólnoustrojowo. Na szybkość przenikania ma wpływ
stężenie substancji – im wyższe, tym wyższa dyfuzja.
Większe powinowactwo do warstwy rogowej powoduje
szybszy transport komórkowy substancji. Przenikanie
przez skórę może mieć charakter kosmetyczny, typowo
pielęgnacyjny, oddziałujący w płytkich warstwach skóry
właściwej i naskórku, lub leczniczy, który zakłada silne
działanie miejscowe lub przedostanie się do krwiobiegu.
P rzenikanie drogą transepidermalną
Substancja może przedostać się do głębszych warstw
skóry drogą przezkomórkową, prostopadle przez korne-
ocyty, lub drogą międzykomórkową – przenikając przez
kompartyment lipidowy otaczający korneocyty. Warun-
kiem skutecznej przenikalności substancji przez war-
stwę rogową jest jej dobra rozpuszczalność w lipidach.
Penetracja substancji jest procesem biernej dyfuzji. Im
większa różnica pomiędzy stężeniem substancji czyn-
nej w aplikowanym preparacie a jej stężeniem w skórze,
tym większy przepływ tej substancji do warstw skóry.
Różnica stężeń jest siłą napędową procesu przenikania.
Im większa lipofilowość substancji, tym większa jest jej
zdolność do penetracji w warstwę rogową, jednak re-
dukuje się jej rozpuszczalność w wodzie, co powoduje
słabsze wnikanie do żywych warstw naskórka. Warstwa
rogowa ma charakter niepolarny, dlatego stanowi szczel-
ną barierę dla substancji o budowie jonowej.
Przenikanie przez przydatki skórne
W przenikaniu przez przydatki skórne wykorzystuje się
mieszki włosowe, gruczoły łojowe oraz gruczoły potowe,
dzięki którym substancja może dotrzeć do warstwy sia-
teczkowatej skóry. Przeszkodę mogą jednak stanowić gru-
czoły łojowe oraz łój skóry, który hamuje substancje lipo-
filowe. Niekiedy wykorzystuje się także gruczoły potowe.
Rys.1. Przenikanie substancji przez naskórek [1]
Rys.2. Etapy wchłaniania substancji czynnych przez skórę [1]