3 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
294
N
artykuł naukowy
zdrowie
DYSKUSJA
Od lat 60. XX wieku antykoncepcja hormonalna jest powszech-
nie stosowana na całym świecie ze względu na łatwość aplikacji,
dużą dostępność oraz względne bezpieczeństwo przyjmowania.
Obecnie antykoncepcja hormonalna stanowi jedną z najczęściej
zalecanych przez lekarzy ginekologów metod kontroli urodzeń
[15]. Doustne środki antykoncepcyjne mogą oddziaływać na skórę
i przydatki skóry, poprzez działanie hormonalne lub jatrogenne,
powiązane z ich toksycznością u niektórych osób [18]. Z biegiem
lat wzrosła liczba opublikowanych prac naukowych, wskazują-
cych związek pomiędzy przyjmowaniem środków antykoncepcji
hormonalnej a ich oddziaływaniem na skórę. Przeprowadzone
badania ukazują niepożądane działania pigułki antykoncepcyjnej
na organizm kobiety. Wśród skórnych skutków ubocznych anty-
koncepcji hormonalnej wyróżnić można m.in: plamy, nadmierne
owłosienie, łysienie, odczyny fotoalergiczne, nasilenie objawów
w trądziku pospolitym, wzmożenie łojotoku [19, 20]. Wokresie sto-
sowania antykoncepcji hormonalnej prawdopodobne jest zauwa-
żenie poprawy wyglądu skóry poprzez hormony, które wpływają
na gospodarkę hormonalną kobiety [21]. Środki te wykazują rów-
nież działanie ogólnoustrojowe m.in. na gospodarkę węglowoda-
nową, układ krążenia, choroby nowotworowe, czynność wątroby
i pęcherzyka żółciowego oraz torbiele czynnościowe jajników [16].
Badanie wykazuje znaczący wpływ antykoncepcji hormo-
nalnej na organizm kobiety. Antykoncepcję hormonalną stosuje
najwięcej kobiet między 18. a 30. r.ż. Najchętniej po antykoncep-
cyjne środki hormonalne sięgają kobiety, będące w związku part-
nerskim. Najcenniejsze źródło informacji na temat AH wśród
respondentek stanowi lekarz ginekolog. Szczególną popularno-
ścią wśród ankietowanych kobiet cieszą się tabletki antykon-
cepcyjne. Ponad połowa badanych stosuje AH w przedziale od
1 roku do 5 lat. Antykoncepcja hormonalna w grupie badanych
kobiet stosowana jest z wielu przyczyn. Zasadniczym powodem
jej przyjmowania jest m.in. skuteczna kontrola urodzeń oraz
zalecenia lekarza. Przeważająca część ankietowanych oceniła
pozytywnie wpływ antykoncepcji hormonalnej na skórę. Po-
łowa respondentek zaobserwowała złagodzenie objawów trą-
dziku pospolitego. U nieznacznej liczby badanych pojawiła się
poprawa nawilżenia i elastyczności skóry. Wśród negatywnych
zmian skórnych ankietowani dostrzegli: zwiększenie cellulitu,
przesuszenie i zaostrzenie wrażliwości skóry, nasilenie objawów
trądziku, łojotoku oraz powstanie przebarwień. Pozytywne i ne-
gatywne zmiany skórne ujawniły się u większości respondentek
w czasie przyjmowania środków antykoncepcji hormonalnej.
Ankietowane kobiety zaobserwowały także pozytywne zmiany
przydatków skóry, m.in: zredukowanie owłosienia typu męskie-
go, poprawa kondycji włosów i paznokci. Ponadto w grupie ba-
danych kobiet ukazały się negatywne zmiany przydatków skóry,
jak: nadmierne wypadanie oraz osłabienie kondycji włosów i pa-
znokci. Większość respondentek zaobserwowała pojawienie się
zarówno pozytywnych, jak i negatywnych zmian przydatków
skóry w momencie stosowania AH. Ankietowane kobiety zma-
gały się również z niepożądanymi skutkami ubocznymi środków
antykoncepcji hormonalnej. Następstwa te objawiły się w postaci
złego samopoczucia, migreny, bólu głowy i piersi, infekcji dróg
rodnych, wymiotów, nudności, zwiększonego ciśnienia tętnicze-
go krwi oraz powikłań zakrzepowo-zatorowych. U badanych
również miały miejsce inne skutki uboczne, jak: wahania nastro-
ju, częste zapalenie pęcherza i skurcze w kończynach dolnych.
PODSUMOWANIE
Badanie potwierdziło znaczący wpływ antykoncepcji hormo-
nalnej na organizm kobiety. Respondentki zaobserwowały
zarówno pozytywne, jak i negatywne zmiany skóry i jej przy-
datków. Okres pojawienia się tych zmian w szczególności miał
miejsce w czasie stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Zdaniem autora konieczne jest dalsze poszukiwanie nie-
zmiernie ważnych doniesień z zakresu wpływu antykoncepcji
hormonalnej na organizm kobiety. Nieliczna ilość dostępnych
badań naukowychwskazuje na potrzebę ich przeprowadzenia.
LITERATURA
1.
Martos A. Historia antykoncepcji. Bellona, Warszawa 2012.
2.
Siwik E, Lew-Starowicz Z. Antykoncepcja. Planowanie rodziny u progu XXI wieku.
Emmm-Press, Warszawa 2003.
3.
Rutkowska A, Rolińska A, Milanowska J, Kowalska AJ, Kryś K, Sidor K, Makara-
-Studzińska M. Metody zapobiegania ciąży w ocenie kobiet w wieku rozrodczym
a deklarowana istotność wiary katolickiej – badania pilotażowe. Medycyna Ogólna
i Nauki o Zdrowiu 2012, vol. 18(2): 113-117.
4.
Płonka-Syroka B, Szlagowska A, Stacherzak-Raczkowska J, Patyk A. Zjawisko
antykoncepcji w perspektywie społecznej i historycznej. Wydawnictwo Quaestio,
Wrocław 2012.
5.
Pawlikowski M. Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów. Państwowy Za-
kład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1996.
6.
Dębski R. Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej ciąży. Część II. Me-
dyczne (nienaturalne) metody zapobiegania niepożądanej ciąży. Ginekol Pol, War-
szawa 2007, vol. 78: 834-841.
7.
Apter D, Borsos A, Baumgärtner W, Melis G-B, Vexiau-Robert D, Colligs-Hakert A,
Palmer M, Kelly S. Effect of an oral contraceptive containing drospirenone and
ethinylestradiol on general well-being and fluid-related symptoms. The European
Journal of Contraception and Reproductive Health Care 2003, vol. 8: 37-51.
8.
Salvaggio HL, Zaenglein AL. Examining the use of oral contraceptives in the mana-
gement of acne. Int J Womens Health 2010, vol. 2: 69-76.
9.
Arowojolu AO, Gallo MF, Lopez LM, Grimes DA. Combined oral contraceptive pills
for treatment of acne. Cochrane Database Syst Rev 2012, vol. 11(7): CD004425.
10.
Sabatini R, Cagiano R, Rabe T. Adverse Effects of Hormonal Contraception. Endo-
krinol 2011, vol. 8: 130-135.
11.
Friedmann DP, Lane Vick G, Mishra V. Cellulite: a review with a focus on subcision.
Clin Cosmet Investig Dermatol 2017, vol. 10: 17-23.
12.
Urtnowska K. Przegląd wybranych kosmetyków dla kobiet w ciąży i po porodzie
dostępnych w drogeriach. Kosmetologia Estetyczna 2016, vol. 5(5): 451-457.
13.
Lopez LM, Ramesh S, Chen M, Edelman A, Otterness C, Trussell J, Helmerhorst FM.
Progestin-only contraceptives: effects on weight. Cochrane Database Syst Rev 2016,
vol. 28(8): CD008815.
14.
Wdowiak A, Bakalczuk G, Sulima M, Lewicka M, Filip M, Wdowiak A, Ćwikła K.
Znajomość przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej wśród stu-
dentów Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdro-
wiu 2016, vol. 22(5): 287-291.
15.
Wolski H. Wybrane aspekty działań niepożądanych złożonej doustnej antykoncep-
cji hormonalnej. Ginekol Pol 2014, vol. 85: 944-949.
16.
Pawelczyk L, Banaszewska B. Regulacja urodzeń, [w:] Bręborowicz G (red.). Położ-
nictwo i ginekologia. Wyd. PZWL, Warszawa 2015.
17.
Suchecka-Rachoń K, Rachoń D. Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet
w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń, Kraków 2005, vol. 2(3): 115-124.
18.
Thomas P, Dalle E, Revillon B, Delecour M, Devarenne-Nicolle MF, Paagniez I. Cuta-
neous effects in hormonal contraception. NPN Med 1985, vol. 5(81): 19-24.
19.
Skin changes from taking hormonal contraceptives.
1981, vol. 4(6): 161-5.
20.
Vessey MP, Painter R, Powell J. Skin disorders in relation to oral contraception and
other factors, including age, social class, smoking and body mass index. Findings in
a large cohort study. British Journal of Dermatology 2000, vol. 143: 815-820.
21.
Kleine-Gunk B. Hormony kobiety. Wyd. PZWL, Warszawa 2011.
