6 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
565
artykuł naukowy
Kosmetologia Estetyczna
N
Związek ten jest mniej toksyczny od podanych związków i jest on
wydalany z organizmu wraz ze swoimi pochodnymi z moczem.
Przy aplikacji na powierzchnię skóry znaczna część parabenów
pozostaje niewchłonięta.Wraz zewzrostem łańcucha alkilowego
parabenu jego wchłanialność przez skórę maleje. W 1998 r. wy-
ciągnięto pewne wnioski, płynące z badań przeprowadzonych
na szczurach. Wykazano, że parabeny wykazują słabe działanie
estrogenopodobne, oznacza to, że są w stanie pobudzać wrażli-
wy na dany hormon receptor, co w konsekwencji może sprzyjać
rozwojowi nowotworu estrogenozależnego, tj. rak piersi, macicy,
jajników lub jąder. Potwierdzone jest słabe działanie estrogeno-
podobne. Badania
in vivo
wskazują na niskie stężenie parabenów
w organizmie w stosunku do ich metabolitów.
|
|
Wchłanianie i metabolizm
Wykazano, że efekt okluzji (wytworzenie na skórze warstwy
zmniejszającej lub hamującej odparowywanie wody z naskór-
ka) sprzyja przenikaniu przezskórnemu [14]. W trakcie wchła-
niania przez skórę dochodzi do metabolizowania parabenów,
wskutek aktywności, jaką wykazują enzymy z grupy esteraz.
Zdolność metabolizowania parabenów przez enzymy zawar-
te w skórze i adsorpcja tych związków do krwiobiegu zostaje
zmniejszona do minimum [15].
Parabeny wchłaniają się przez skórę bardzo szybko i już po go-
dzinie od zastosowania kosmetyku, w którym taki konserwant
występuje, można je wykryć we krwi. Ponadto konserwanty te
wykryto w próbkach moczu u blisko 90% przebadanych osób,
a takżewe krwi 60%osób z ogólnej populacji, wmleku karmiących
matek, a nawet męskim nasieniu. Po zażyciu doustnym parabeny
dobrze, szybko i prawie całkowicie wchłaniają się z przewodu po-
karmowego. Wwątrobie i w nerkach są hydrolizowane do kwasu
p-hydroksybenzoesowego, będącego ich podstawowym meta-
bolitem. Metabolity w czasie około 30 minut są już wykrywalne
w moczu. Oznacza to, że błyskawiczny metabolizm powoduje, że
parabenynie biokumulują się, co za tym idzie –nie są toksyczne dla
organizmu. Wniewielu przypadkach istnieje ryzyko kumulacji pa-
rabenówwtkance tłuszczowej, coma związek zwysokąwartością
współczynnika podziałów. Naukowcy sugerują, że powszechne
występowanie parabenówworganizmie ludzkimwynikawłaśnie
ze stosowania ich jako konserwantóww kosmetykach [16].
|
|
Toksyczność, nowotwory
Parabeny wywołują negatywne efekty na gospodarkę estrogenu
w organizmie [5]. W latach 90. odkryto, że parabeny to związki
o działaniu ksenoestrogennym. Zidentyfikowano śladowe ilości
parabenów w tkankach zmienionych nowotworowo. Badania
przeprowadzono na grupie 20 pacjentek [17]. Przekonująca jest
zależność występowania parabenów w dezodorantach ze związ-
kiem występowania raka piersi, jako że wiele nowotworów roz-
wija się w okolicy dołów pachowych. Sama obecność parabenów
w tkankach zmienionych nowotworowo nie stanowi dowodu na
ich udział w rozwoju procesu nowotworzenia i aktualnie trwają
prace, mające na celu udowodnienie lub obalenie tej hipotezy [18].
Mianowicie wielokrotnie dementowano i komentowano informa-
cje na temat rakotwórczości parabenów, ostatecznie wykluczono
możliwość występowania korelacji pomiędzy parabenami a nowo-
tworzeniem. Ustalono, że u każdej pacjentki z pierwotnym rakiem
piersi, która przeszła mastektomię, dało się zidentyfikować jeden
lub więcej związków z grupy. Co więcej, związki te były obecne
w postaci estrowej, co jednoznacznie sugeruje, że do organizmu
dostały się przez skórę, a nie drogą układu pokarmowego, gdyż
wówczas estry uległyby dalszym przemianom w wątrobie. Im
większa jest rozpuszczalność parabenuw tłuszczach, tymwiększa
penetracja przez naskórek [7]. Testy
in vitro
udowodniły, że aktyw-
ność estrogenowa parabenów może powodować proliferację ko-
mórek nowotworowych. Ponadto, estrogenowe działanie parabe-
nówmoże wpływać feminizująco na dzieci płci męskiej, zwłaszcza
wwieku niemowlęcym, a także u młodych chłopców [19].
Oprócz bezpośredniego wpływu na organizm ludzki udowod-
niono, że parabeny w różnoraki sposób mogą oddziaływać z in-
nymi składnikami kosmetyków i wówczas wywierać negatyw-
ny wpływ na zdrowie. Glikol propylenowy, glikol polietylenowy,
monogliceryd kwasu laurynowego czy glikol butylenowy, często
występującewkosmetykach, mogąwzmagaćwchłanianie innych
składników kosmetyków, w tym parabenów. Mechanizm tego
wzmocnienia opiera się na rozluźnianiu struktury tkankowej.
Mimo dotychczas wskazanych faktów nie ma zgody wobec
wpływu parabenów na gospodarkę hormonalną człowieka.
|
|
Parabeny jako alergeny kontaktowe
W przypadku stosowania parabenów jako składnika kosmety-
ków jednym z najczęściej obserwowanych negatywnych efek-
tów na zdrowie człowieka jest reakcja alergiczna, tzw. alergia
kontaktowa po zastosowaniu kosmetyku [5]. Łatwo wchłaniają
się one do krwi i limfy z szyi, piersi, narządów płciowych i klat-
ki piersiowej. Na podstawie obserwacji klinicznych, stwierdzo-
no, że parabeny nie są silnymi alergenami, ale ze względu na
powszechność ich stosowania w różnorakich produktach ko-
smetycznych, reakcje alergiczne spowodowane ich aktywno-
ścią są dość częste [20]. Alergia na parabeny objawia się między
innymi wysypką, zaczerwienieniem skóry, pokrzywką. Aler-
gii towarzyszy świąd. Reakcja alergiczna może być dodatkowo
wzmocniona przez działanie promieni słonecznych.
Należy zauważyć, że reakcje alergiczne wywołują nie tylko
parabeny, ale i wiele innych związków, stosowanych jako kon-
serwanty w kosmetykach, m.in. aldehyd glutarowy, alkohol fe-
nyloetylowy, kwas sorbowy, p-chloro-m-krezol. Na uwagę za-
sługuje efekt, znany w literaturze jako „paradoks parabenów”.
U pewnej grupy osób wykazujących reakcję alergiczną na
parabeny zawarte w lekach zastosowania zewnętrznego, nie
występują objawy alergiczne w przypadku stosowania kosme-
tyków zewnętrznych, w których parabeny są również obecne.
Efekt ten został wyjaśniony w literaturze na podstawie różnic
w wchłanianiu się parabenów przez skórę zdrową i zmienioną
chorobowo [21]. Trwałe i regularne stosowanie kosmetyków
z parabenami skutkuje rozszerzeniem naczyń krwionośnych
