2 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
157
N
artykuł naukowy
dermatologia
strony pacjenta. Salony kosmetologiczne oferują szeroką pulę
zabiegów skierowanych „przeciwko trądzikowi”. Zgłaszając się
w dość wczesnym stadium choroby, samo postępowanie ko-
smetologiczne jest w stanie zniwelować dotychczas powstałe
zmiany oraz zahamować ich nawroty. Często zdarza się, że za-
biegi kosmetologiczne nie przynoszą zadowalających efektów
bądź choroba jest w stadium, w którym ingerencja kosmetolo-
ga jest niewystarczająca lub całkowicie zabroniona. W takim
przypadku należy zaczerpnąć porady lekarza dermatologa.
|
|
LECZENIE TRĄDZIKU
|
|
Produkty lecznicze dostępne bez recepty
|
Leczenie miejscowe
•
Nadtlenek benzoilu w stężeniu 4%, 5% i 10% w postaci żelu.
Wskazaniem do jego stosowania jest leczenie różnych posta-
ci trądziku pospolitego. Mechanizm działania tego związku
polega na redukcji populacji
Propionibacterium acnes
w pro-
cesie utleniania. Po aplikacji na skórę nadtlenek benzoilu
rozkłada się do kwasu benzoesowego i nadtlenku wodoru.
Początkowo nadtlenek benzoilu stosowany był jako środek
złuszczający. Związek ten wykazuje działanie odkażające. Po
terapii może wystąpić podrażnienie, które niwelowane jest
poprzez stosowanie kremów nawilżających [6, 12].
•
Kwas azelainowy w stężeniu zazwyczaj 20% w postaci kre-
mu i żelu. Wskazaniem do stosowania kwasu azelainowego
jest
leczenie trądziku pospolitego i przebarwień. Cechuje się
działaniem przeciwzapalnym, przeciwłojotokowym, kerato-
litycznym i przeciwbakteryjnym. Hamuje melanogenezę, ni-
welując przebarwienia pozapalne. Charakteryzuje się dobrą
tolerancją i profilem bezpieczeństwa [6, 13].
|
Leczenie doustne
•
Witamina B
6
(pirydoksyna). Zmniejsza łojotok skóry po-
przez inhibicję 5-
α
-reduktazy. Zwiększony łojotok skóry jest
związany głównie z zaburzonym poziomem hormonów. Na
zmiany trądzikowe wpływa przede wszystkim DHT (dihy-
droksytestosteron), który powstaje z testosteronu pod wpły-
wem enzymu 5-alfa-reduktazy. Powstały DHT odpowiada
za wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe. Inhibicja 5-alfa-
-reduktazy zapobiega przekształceniu testosteronu w DHT
i tym samym zmniejszona zostaje ilość wydzielanego łoju [14].
•
Witamina B
2
(ryboflawina). Poprzez regulowanie pracy gru-
czołów łojowych wspomaga leczenie trądziku pospolitego
i łojotokowego zapalenia skóry. Pomaga w utrzymaniu zdro-
wego kolorytu i dobrego stanu skóry. Bierze udział w proce-
sie keratynizacji komórek naskórka [14].
|
|
Produkty lecznicze dostępne na receptę
|
Leczenie miejscowe
•
Retinoidy. Pochodne witaminy A, takie jak: tretynoina, izotre-
tynoina, adapalen i tazaroten. W początkowych fazach choro-
by leczenie polega na łączeniu retinoidów ze środkami prze-
ciwbakteryjnymi. Mechanizm działania polega na modyfikacji
spójności korneocytów. Zmniejsza hiperkeratozę i ułatwia usu-
wanie korneocytów, co powoduje prawidłowe funkcjonowanie
kanałumieszkowego, awydzielanie łoju jest ułatwione [6, 15, 16].
•
Antybiotyki. Najczęściej zewnętrznie stosuje się erytromycynę
i klindamycynę w postaci kremów, płynów i żeli, które stoso-
wane są bezpośrednio na zmiany trądzikowe. Posiadają mały
potencjał drażniący. Często miejscowa terapia antybiotykami
występuje w połączeniu z cynkiem, retinoidami lub nadtlen-
kiem benzoilu. Dzieje się tak ze względu na bardzo szybkie
powstawanie oporności bakterii na antybiotyki poprzez bloko-
wanie enzymów zawartych w stosowanych preparatach [6, 13].
|
Leczenie ogólne
•
Witamina PP (nikotynamid, witamina B
3
)
.
Witamina stoso-
wana w dermatologii od ponad 40 lat w różnorodnych scho-
rzeniach, m.in. w trądziku pospolitym, trądziku różowatym,
atopowym zapaleniu skóry. Związek ten działa przeciwza-
palnie poprzez modulacje aktywności cytokin zapalnych.
Działanie przeciwzapalne witaminy B
3
ma istotne znaczenie
w walce z trądzikiem. Nikotynamid wykazuje także działa-
nie przeciwstarzeniowe [17].
•
Antybiotyki. Najczęściej stosuje się antybiotyki z grupy tetracy-
klin, którewykazująwielokierunkowe działanie. Z jednej strony
redukują populację bakterii
P. acnes
, z drugiej działają przeciw-
zapalnie. Zazwyczaj początek kuracji rozpoczyna się od dużych
dawek, które stopniowo ulegają zmniejszeniu. Zastosowanie
znalazły także makrolidy, głównie erytromycyna. Jednak coraz
częściej odstępuje się od korzystania z tej grupy antybiotyków
zewzględuna bardzo szybkie nabywanie antybiotykooporności
przez
Propionibacterium acnes
na makrolidy [6, 12, 13].
•
Hormony. Mają zastosowanie u kobiet po 20. roku życia, u któ-
rych zauważono nadmierny łojotok lub objawy hirsutyzmu.
Wskazaniem do stosowania hormonów jest także trądzik
późny. Działanie tego typu środków polega na zahamowaniu
nadmiernej aktywności męskich hormonów płciowych, czyli
androgenów, odpowiedzialnych za ilość sebum wydzielane-
go przez skórę. Do leków antyandrogenowych zalicza się np.
octan cyproteronu, flutamid, progesteron. Działaniami nie-
pożądanymi w tej terapii jest nieregularność miesiączek oraz
bolesność gruczołów sutkowych. Leczenie hormonalne sku-
teczne jest w zwalczaniu zmian zapalnych [6, 13, 16].
•
Izotretynoina. Stosowana w postaci ciężkiej trądziku, która
nie reaguje na antybiotykoterapię. Wykorzystywana u osób,
u których występuje nasilony łojotok oraz skłonność do
powstawania blizn w okolicach objętych zmianami trądzi-
kowymi. Często izotretynoina stosowana jest u pacjentów,
