1 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
62
N
artykuł naukowy
TRYCHOLOGIA
CYKL WŁOSOWY
Włosy ludzkie podlegają trójfazowości przebiegającej nieza-
leżnie w każdym mieszku. Dlatego u ludzi, w odróżnieniu od
zwierząt, nie występuje okres linienia. Cykl życia włosa po-
dzielony jest na trzy fazy: anagen, katagen, telogen (rys. 1) [9].
•
Faza anagen.
Jest to faza wzrostowa, w której jest około 80-
-90% mieszków włosowych u zdrowego człowieka. Faza ana-
gen jest najdłuższa, ponieważ trwa od 2 do 7 lat [10]. Jest to
faza wzrostu włosa i tworzenia się łodygi. Na początku włos
jest cienki (tzw. mieszkowy), dopiero po kilku miesiącach
grubieje i osiąga docelową barwę [11].
•
Faza katagen
. To druga faza przejściowa, zanikowa, która
trwa od jednego do dwóch tygodni. W tej fazie znajduje się
około 0,5-1% włosów. W tym czasie mieszek włosowy kur-
czy się i kończy swoją aktywność, cebulka włosowa powoli
umiera [12].
•
Faza telogen
. Faza spoczynku, która trwa od 5 do 6 tygodni.
Około 10-15% włosów znajduje się właśnie w tej fazie [13].
Po zakończeniu fazy telogenu, mieszek włosowy wchodzi
w nowy cykl. Brodawka rozpoczyna produkcję nowego wło-
sa, tym samym rozpoczynając fazę anagenu [14].
Rys. 1
Cykl życia włosa
Źródło:
[9]
ETIOLOGIAWYPADANIA I ŁYSIENIAWŁOSÓW
Na głowie człowieka znajduje się od 100-150 tys. włosów. Ro-
sną one w tempie 1-2 cm miesięcznie i pozostają na niej od
3 do 6 lat. Dzienna utrata włosów w warunkach fizjologicz-
nych ulega dużym wahaniom indywidualnym, na ogół nie
powinna przekraczać od 70-100 włosów dziennie. Problem
pojawia się, gdy wypada ich ponad 100 dziennie i trwa to dłu-
żej niż kilka tygodni. Wypadanie włosów jest szczególnie wi-
doczne podczas ich czesania i mycia. Nadmierne wypadanie
włosów jest procesem poprzedzającym łysienie, które powsta-
je wskutek zachwiania równowagi pomiędzy utratą włosów
a ich odrastaniem [15]. Nierzadko takie łysienie jest stanem
przejściowym i całkowicie odwracalnym. Jednak istnieje też
rodzaj łysienia trwałego i nieodwracalnego, który zazwyczaj
wiąże się z obumarciem mieszków włosowych.
Przyczyny nadmiernegowypadaniawłosówmogąmieć różne
podłoże. Do najczęstszych powodów jednak należą następujące:
•
Hormony
. Za około 90% przypadków utraty włosów u męż-
czyzn i kobiet odpowiadają hormony, które wywołują tzw.
łysienie androgenowe. W przypadku mężczyzn testosteron-
-T jest metabolizowany w mieszku włosowym przez enzym
5
α
-reduktazę do swojej pochodnej dihydrotestosteronu-DHT,
który doprowadza do miniaturyzacji mieszków włosowych.
W konsekwencji dochodzi do jego zaniku, czego skutkiem
jest utrata włosów [16]. U kobiet łysienie androgenowe wy-
stępuje wtedy, gdy w wyniku zaburzeń hormonalnych wy-
brane mieszki włosowe cechuje nadmierna wrażliwość na
androgeny. Hormony oddziaływają na wypadanie włosów
również u kobiet, które niedawno urodziły dziecko. W trak-
cie ciąży estrogeny pobudzają wzrost włosów, wydłużając
fazę anagenową. Około 2-3 miesiąca po porodzie, poziom es-
trogenów spada, co wywołuje przechodzenie włosóww fazę
telogenu i przejściowe wypadanie włosów. W wyniku zabu-
rzeń hormonalnych włosy tracą również kobiety w okresie
menopauzy [17].
•
Stres
. Silne przeżycia mogą wywołać łysienie, co jest pośred-
nio związane z hormonami. W przypadku genetycznych
skłonności do przekształcania się testosteronu w dihydro-
testosteron, wzrost kortyzolu w wyniku stresu może nasilić
proces tych przemian. Wtedy spotykamy się z łysieniem
androgenowym. Stres jest również jedną z przyczyn tzw.
łysienia plackowatego [18].
•
Choroby.
Choroby endokrynologiczne, np. niedoczynność
i nadczynność tarczycy, mogą doprowadzić do utraty wło-
sów. Także choroby zakaźne i gorączkowe, np. kiła, dur
brzuszny i plamisty, gruźlica i zapalenie płuc. Choroby ukła-
dowe również wpływają na stan włosów m.in. liszaj płaski,
toczeń rumieniowaty, sarkoidoza oraz zespół policystycz-
nych jajników i anemia. Na wypadanie włosów mają także
wpływ choroby skóry, takie jak łojotokowe zapalenie skóry
czy grzybica [19].
•
Leki
. Utrata włosów niemal zawsze występuje u osób z cho-
robami nowotworowymi. Leki cytostatyczne stosowane
w chemioterapii niszczą nie tylko komórki rakowe, ale
także inne komórki oraz tkanki. Niestety niszczą komórki
cebulek włosowych. Radioterapia działa w podobny sposób.
Jeżeli naświetlania w radioterapii dotyczą górnej części cia-
ła, ma to znacznie większy niekorzystny wpływ na włosy.
Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, kumaryna), przeciw-
drgawkowe, beta-blokery, leki na obniżenie lipidów, leki
immunosupresyjne (metotreksat, cyklofosfamid), a także
przyjmowane w nadmiarze preparaty z witaminą A, także
wpływają na wypadanie włosów [20].
•
Dieta
. Uboga w białko dieta może skutkować niedostatecz-
nym odżywieniem mieszka włosowego. Gdy w organizmie
brakuje żelaza oraz cynku, skutek jest podobny. Z tego po-
wodu nadmierne wypadanie włosówmożna zaobserwować
u osób chorujących na bulimię i anoreksję [21].
•
Zatrucia
. Zatrucie organizmu metalami ciężkimi, np. rtęcią,
talem (charakterystyczne złogi barwnika we włosach w fa-
zie anagenu), ołowiemmogą być efektem utraty włosów [22].
•
Niewłaściwa pielęgnacja.
W wyniku niewłaściwej pielęgna-
cji włosówmożna doprowadzić do ich dużego przerzedzenia.
Między innymi agresywne i częste zabiegi fryzjerskie w po-
staci trwałej lub farbowania, prostowania, kręcenia.
