Page 28 - KE 1.2013 - całość

26

vol. 2 \ 1 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna

Bardziej wyrafinowaną, a jednocześnie skuteczniejszą

metodą oceny dystrybucji melaniny w naskórku i skórze

właściwej jest wykorzystanie SIA-skopii (SIAscopy). Me-

toda ta, oparta na przeznaskórkowej analizie spektrofo-

tometrycznej (SIA =

Spectrophotometric Intracutaneous

Analysis

), pozwala na wizualizację obrazów skóry do 2 mm.

Dzięki analizie widm w świetle widzialnym i podczerwo-

nym możliwe jest określenie składu, koncentracji i poło-

żenia podstawowych chromoforów skóry, w tym melaniny.

Wybór metody usuwania posłonecznych zmian barwni-

kowych wynika z: przyczyn powstawania przebarwienia,

rozległości ognisk hiperpigmentacji, lokalizacji, współist-

nienia innych chorób i przede wszystkim od wspomnianej

wyżej lokalizacji barwnika (naskórkowo lub śródskórnie) [12].

Do metod stosowanych w redukcji posłonecznych

zmian barwnikowych możemy zaliczyć: metody laserowe,

dermabrazję, mikrodermabrazję, krioterapię, peelingi

chemiczne, metody chirurgiczne oraz kosmetyki i leki

rozjaśniające [6,7,10].

L

asery

Do usuwania zmian barwnikowych stosowane są zarówno

lasery ablacyjne, jak i nieablacyjne. Niemniej jednak metodą

bezpieczniejszą, dającą mniejsze ryzyko działań niepożąda-

nych, jest zastosowanie laserów nieablacyjnych. Ponieważ

melanina pochłania promieniowanie w szerokim zakresie

długości fali, możliwe jest zastosowanie dużego spektrum la-

serów: Nd:YAG KTP (532 nm), rubinowy (694 nm), aleksandry-

towy (755nm), Nd:YAG (1064 nm). Do usuwania zmian barw-

nikowych stosuje się również intensywne światło impulsowe

(IPL). Zastosowanie IPL ograniczone jest jednak do zmian po-

wierzchniowych u pacjentów o niskim fototypie [18-20].

Skuteczność zabiegu laserowego usuwania zmian barw-

nikowych zależy od rodzaju zmiany, fototypu pacjenta, za-

stosowanego sprzętu oraz umiejętności operatora. Najlepsze

wyniki uzyskuje się przy usuwaniu piegów i posłonecznych

plam soczewicowatych u pacjentów o jasnej karnacji przy

zastosowaniu laserów Q-switched. W takim przypadku na-

wet jeden zabieg może skutecznie usunąć tego typu zmiany.

Powierzchniowy charakter piegów i posłonecznych plam

soczewicowatych powoduje, że są one łatwe do usunięcia.

Z drugiej strony, zmiany takiemaja tendencję do nawracania

przy kolejnej ekspozycji na promieniowanie UV [18-20].

Usuwanie ostudy za pomocą laserów i innych źródeł

światła może wiązać się z licznymi działaniami niepożą-

danymi – przede wszystkim nasiloną pigmentacją zmia-

ny. Z tego powodu w pierwszej kolejności stosuje się sub-

stancje wybielające. Najczęściej substancje wybielające

stosuje się przez 6 tygodni i jeżeli taka forma terapii nie

przynosi pożądanego skutku, należy rozważyć usuwanie

ostudy metodami laserowymi.

Usuwanie barwnikowych zmian pozapalnych przy pomo-

cy lasera może w niektórych przypadkach przynieść efekt

odwrotny od oczekiwanego – zmiana ulegnie przyciemnie-

niu. W związku z tymw przypadku zabiegu laserowego usu-

wania zmian pozapalnych wskazane jest wykonanie testu

na niewielkiej powierzchni zmiany w celu ewaluacji sku-

teczności metody przy zadanych parametrach pracy lasera.

Zastosowanie laserów ablacyjnych – przede wszystkim

CO

2

i Er:YAG – ogranicza się przede wszystkim do usuwa-

nia zmian z rozległymi ogniskami hiperkeratozy. Niemniej

jednak niektórzy autorzy stosują również lasery ablacyjne

do usuwania posłonecznych plam soczewicowatych [18-20].

D

ermabrazja

Metoda ręcznego ścierania skóry. Ze względu na duże ry-

zyko działań niepożądanych i powikłań rzadko stosowa-

na jest do usuwania zmian posłonecznych. Można jednak

w ten sposób usuwać zarówno ostudę, jak i posłoneczne

plamy soczewicowate. Do powikłań po zabiegu dermabra-

zji należy zaliczyć: bliznowacenie, rumień, przebarwienia

pozapalne. Powikłania te częściej występują u pacjentów

z wysokim fototypem. Skuteczność i bezpieczeństwo

zabiegu dermabrazji w dużej mierze warunkowane jest

umiejętnościami operatora wykonującego zabieg [21].

M

ikrodermabrazja

Jest metodą złuszczania zewnętrznej części naskórka. Na-

daje się więc do korekcji tylko najbardziej powierzchnio-

wych zmian i w bardzo ograniczonym zakresie. Wykonu-

jąc zabieg mikrodermabrazji można liczyć na niewielkie

przejaśnienie piegów i posłonecznych plam soczewicowa-

tych oraz na nieznaczne rozjaśnienie kolorytu cery. Ostu-

da i pozapalne zmiany hiperpigmentacyjne zawierają

barwnik zlokalizowany zbyt głęboko pod naskórkiem, aby

zabieg mikrodermabrazji przyniósł jakikolwiek efekt [21].

K

rioterapia

Polega na miejscowym wymrażaniu zmian barwnikowych

przy użyciu kriogenu (ciekły azot, rzadziej ciekły podtlenek

azotu, stały dwutlenek węgla). Ponieważmelanocyty są bar-

dziej wrażliwe na niską temperaturę niż pozostałe komór-

ki skóry, możliwe jest stosunkowo wybiórcze ich uszkadza-

nie, bez tworzenia pęcherzy czy martwicy. Pod wpływem

niskiej temperatury w melanocytach powstają kryształki

lodu uszkadzające struktury komórki, co prowadzi do ich

degradacji. Krioterapię można wykonywać metodą kontak-

tową lub natryskową. Metoda ta jest szczególnie przydatna

przy usuwaniu zmian z rozległą hiperkeratozą, kiedy złogi

keratynocytów ograniczają penetrację światła lasera lub

czynników chemicznych. Dużą zaletą stosowania metod

krioterapeutycznych przy usuwaniu zmian barwnikowych

jest niewielka bolesność lub nawet zupełna bezbolesność

zabiegu. Metodą tą można usuwać zarówno posłoneczne

plamy soczewicowate, jak i ostudę [23, 24].

P

eeling chemiczny

Zastosowanie peelingów chemicznych w usuwaniu ostu-

dy jest „ostatnia deską ratunku”. Mogą one spowodować

przekształcenie się ostudy w hiperpigmentacyjną zmianę

pozapalną, dlatego też w pierwszej kolejności stosuje się

miejscowo substancje wybielające. Jeżeli jednak ostuda

zostanie poddana peelingowi chemicznemu, bardzo waż-

ne jest odpowiednie przygotowanie skóry przed zabiegiem

(

pre-peel

), aby zmniejszyć ryzyko takiej konwersji ostudy.

W usuwaniu plam soczewicowatych posłonecznych

peelingi chemiczne są skuteczną i standardową techniką

ich usuwania.

Substancje stosowane w korekcji zmian hiperpigmen-

tacyjnych można podzielić na kilka kategorii w zależności

od mechanizmu działania:

a) inhibitory tyrozynazy: hydrochinon, rezorcynol,

kwas kojowy, arbutyna, kwas azelainowy, azeilodigli-

cynian potasu, glabradyna, aloesyna, wyciąg z morwy,

kwas askorbinowy

b) chelatory miedzi: kwas elagowy, kwas kojowy

c) hamowanie glikozylacji tyrozynazy: glukozamina, N-

-acetyloglukozamina, tunikamycyna

Page 28 - KE 1.2013 - całość - web 2