Page 26 - KE 1.2013 - całość

24

vol. 2 \ 1 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna

W

stęp

Przebarwienia oraz plamy barwnikowe na skórze szcze-

gólnie twarzy i rąk pojawiają się po intensywnym ekspo-

nowaniu skóry na promieniowanie słoneczne.

Efekt ten nasila się wraz z upływającym wiekiem skóry.

Po przerwie w ekspozycji skóry na intensywne promienio-

wanie część przebarwień znika lub zmniejsza się, część

pozostaje. Przy okazji poruszania tematu plam barwni-

kowych, należy zaznaczyć, że nie tylko promieniowanie

słoneczne może być przyczyną ich powstawania. Choro-

by wątroby, zaburzenia gospodarki hormonalnej, choroby

skóry czy też stosowanie niektórych leków mogą wywoły-

wać efekty podobne do przebarwień posłonecznych [1-3].

Przeciętnie po 60. roku życia zaczynają pojawiać się pla-

my starcze. Są to przebarwienia, które mają istotny wpływ

na percepcjęwieku skóry. Zmiany pigmentacyjne są bardzo

ważnym czynnikiem wpływającym na subiektywną per-

cepcję wieku. Usunięcie wszystkich zmian barwnikowych

i rozjaśnienie kolorytu skóry (w badaniach prowadzonych

na modelu cyfrowym) zmieniało subiektywną percepcję

wieku nawet o 20 lat. Przebarwienia skóry są zatem czyn-

nikiem, na który należy zwrócić szczególną uwagę, ponie-

waż mogą one „dodawać” więcej lat niż inne zmiany wyni-

kające ze starzenia się skóry, jak np. zmarszczki [4, 5].

Do najważniejszych zmian hiperpigmentacyjnych indu-

kowanych promieniowaniem UV należą: plamy soczewico-

wate posłoneczne, ostuda (melanodermia) oraz pozapalne

zmiany hiperpigmentacyjne [4, 5].

C

el pracy

Celem pracy jest przedstawienie przy-

czyn powstawania zmian hiperpigmen-

tacyjnych wywołanym promieniowa-

niem UV oraz ich ocena. W zależności

od stopnia nasilenia przebarwień sto-

suje się różne metody ich usuwania.

R

odzaje zmian

P

lamy

soczewicowate posłoneczne

Pojawiają się przede wszystkim na nie-

chronionych częściach ciała: na twarzy,

dekolcie, dłoniach, i są wynikiem chro-

nicznej ekspozycji na promieniowanie

UV, co powoduje przewlekły stan zapal-

ny. Stan zapalny indukuje z kolei kaskadę

endotelin naskórkowych, czego efektem

jest wzrost aktywności melanocytów

i zwiększona produkcja melaniny. Plamy

soczewicowate posłoneczne są zmiana-

mi, które nie mają tendencji do samoist-

nego ustępowania. Można natomiast za-

obserwować ich sezonową zmianę barwy.

W miesiącach o dużym nasłonecznieniu

plamy te stają się ciemniejsze, natomiast

późną jesienią i zimą mają tendencję do

samoistnego rozjaśniania. Jednocześnie

brak ekspozycji na promieniowanie UV

zmniejsza średnice plam posłonecznych.

Sugeruje to wpływ promieniowania UV

również na już powstałe zmiany [6, 7].

Oświetlenie skóry promieniowaniem

ultrafioletowym o odpowiedniej dłu-

gości fali pozwala na dokładniejsze zobrazowanie zmian

barwnikowych (Fot. 1, 2, 3). Jednocześnie w świetle UV

widoczne są zmiany barwnikowe, które jeszcze nie są do-

strzegalne w świetle białym. Należy przyjąć, że brak od-

powiedniej pielęgnacji skóry uwidoczni te zmiany, które

obecnie widoczne są tylko w świetle UV [6, 8].

O

studa

Ostuda jest zaburzeniem hiperpigmentacyjnym wystę-

pującym najczęściej na twarzy w postaci symetrycznych

zmian. Ostuda zdecydowanie częściej występuje u kobiet

niż u mężczyzn, a do czynników indukujących jej po-

wstawanie, poza promieniowaniem UV, zalicza się cią-

żę, menopauzę, niektóre leki hormonalne oraz niektóre

składniki kosmetyków. W przypadku ostudy melanina

występuje nie tylko w naskórku, ale również w wyższych

warstwach skóry właściwej. Ponadto w przebiegu tej

zmiany barwnikowej nie stwierdza się wyraźnej kom-

ponenty zapalnej, a także nie występuje wyraźny wzrost

ilości melanocytów. Taki obraz histopatologiczny zmiany

wskazuje na wzrost ilości czynników indukujących me-

lanogenezę w obrębie keratynocytów i fibroblastów [6-9].

Z

miany pozapalne

Stan zapalny skóry może prowadzić do pozapalnych zmian

pigmentacyjnych. Najczęstszą przyczyną hiperpigmentacyj-

nych zmian pozapalnych jest ekspozycja na promieniowanie

UV. Mechanizm powstawania takich zmian wynika z faktu,

że mediatory stanu zapalnego silnie stymulują melanocyty

do produkcji melaniny. Ponadto wolne rodniki powstające

w skórze poddanej działaniu promieniowania UV również

indukują proces melanogenezy. Melanina powstająca w wy-

niku stymulacji melanocytów przez czynniki zapalne może

wnikać do skóry właściwej, gdzie jest pochłaniania przez ma-

krofagi, tworząc melanofagi. W takiej postaci melanina może

pozostawać w skórze bardzo długo, czego wyrazem jest brak

tendencji do samoistnego zanikania tego typu zmian [6,9,10].

M

etody oceny zmian barwnikowych

W celu zdiagnozowania zmian pigmentacyjnych i przygo-

towania do określonych zabiegów wykorzystuje się rożne

skale oceny. Najczęściej spotykane to: skala MASI, skala

hiperpigmentacji Taylora i Skin Color Chart® oraz skala

hiperpigmentacji Robertsa, dermatoskopia.

S

kala

MASI

Kimbrough-Green wraz ze współpracownikami wpro-

wadził skalę ilościową nasilenia zmian w przebiegu ostu-

dy. Skala MASI (

Melasma Area and Severity Index

) określa

nasilenie zmian pod kątem trzech kluczowych czynników:

powierzchni zmiany (P), koloru (K) oraz jednorodności

Fot. 2

Ostuda [11]

Fot. 1

Plamy soczewicowate posłonecz-

ne

a)

w spolaryzowanym kołowo świe-

tle białym

b)

w świetle UV

b)

a)

Page 26 - KE 1.2013 - całość - web 2