6 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
588
N
artykuł naukowy
psychologia
Celem pracy kosmetologa oraz masażystów są m.in.:
pielęgnacja, upiększanie, masaż, rehabilitacja oraz pro-
filaktyka chorób skóry, włosów, paznokci i jej defektów,
poprawa samopoczucia, kondycji i zdrowia drugiego
człowieka. Praca kosmetologa czy masażysty zwią-
zana jest też z pozytywnymi doświadczeniami, które
wzmacniają, wpływają na rozwój osobisty oraz na sa-
morealizację. Z drugiej strony osoby, wykonujące ten
zawód, narażone są na doświadczenia negatywne, gdy
ich starania nie odnoszą sukcesów lub gdy relacja z pa-
cjentem jest zaburzona [1-5].
|
STRES ZAWODOWY I CZYNNIKI
STRESOGENNE
Wielu autorów porusza temat stresu, ponieważ jest on
codzienny, często stwarza problemy oraz ma ogromny
wpływ na zdrowie. Definicji stresu jest wiele, według
J. Strelaua stres to stan, który charakteryzowany jest
przez silne emocje negatywne, takie jak: strach, lęk,
złość czy wrogość, a także inne stany emocjonalne, wy-
wołujące dystres, oraz sprzężone z nimi zmiany fizjolo-
giczne i biochemiczne, ewidentnie przekraczając bazal-
ny poziom aktywacji. Inny autor R.S. Lazarus wspólnie
z S. Folkmanem charakteryzuje stres jako wynik proce-
sów poznawczych, czyli sposobu i zrozumienia sytuacji
przez człowieka, a stres może być traktowany jako pe-
wien rodzaj relacji między człowiekiem a środowiskiem.
Przedstawiają stres jako trudny, negatywny i szkodliwy.
Stres jest reakcją naturalną, obronną organizmu na
negatywne wyzwania i zmiany. Zdaniem H. Seylego
występuje stres dobry i zły. Dystres, inaczej stres zły,
wywołuje dezorganizacyjne działania i pojawia się
w wyniku długotrwałego stresu. Natomiast eutres to
stres dobry, który prowadzi do rozwoju osobowości po-
przez motywację do wysiłku. Najczęściej spotykany jest
właśnie stres związany z pracą zawodową. Jest to efek-
tor, następstwo wszystkich sytuacji, w których człowiek
nie jest w stanie sobie poradzić w środowisku pracy, lub
związany jest z jego zmianą. Stres wpływa w głównej
mierze na równowagę emocjonalną, kontakty między-
ludzkie oraz zdolność i ochotę do pracy. W pracy za-
wodowej występuje wiele czynników, które mogą mieć
wpływ na rozwinięcie silnych emocji i napięć. Takie
czynniki są stresorami, wówczas mają one różne formy.
Według B. Dudka i innych stresoremmoże być każda ce-
cha pracy i warunków, która poprzez wpływ na jednost-
kę, którą jest pracownik, wywołuje stan napięcia nazy-
wany stresem. Stres w pracy może być spowodowany
trzema grupami stresorów: czynnikami psychospołecz-
nymi, stresorami fizykochemicznymi oraz sytuacjami
traumatycznymi powstającymi w czasie pracy [6-9].
Inną klasyfikację stresorów proponują F.J. Landy
i D.A. Trumbo, którzywymieniają następujące stresory:
niepewność w pracy, nadmierne współzawodnictwo,
niebezpieczne warunki pracy, wymagania płynące
z pracy oraz wydłużone lub nietypowe godziny pracy.
Według C.L. Coopera i J. Marshalla w swoich pracach
dotyczących stresu podają sześć źródeł stresu w pracy.
Najważniejsze są:
•
czynniki związane z wykonywaniem pracy,
•
czynniki związane z rolami pełnionymi w organizacji,
•
złe stosunki w pracy,
•
czynniki związane z rozwojem zawodowym,
•
czynniki wynikające ze struktury organizacyjnej,
•
pozaorganizacyjne źródła stresu.
Zwracają uwagę w głównej mierze na stresogenny
charakter niektórych czynników, występujących w pra-
cy, m.in. nieodpowiednie oświetlenie, zbyt jasne lub zbyt
ciemne, które uniemożliwia efektywną pracę. Duży
wpływ ma zbyt mała powierzchnia miejsca pracy, ponie-
waż mniejsza powierzchnia uniemożliwia skoncentrowa-
nie się na wykonywanych czynnościach i powoduje roz-
kojarzenie. Panujący hałas oraz zawodny sprzęt również
bezpośrednio mają wpływ na powstawanie stresu oraz
wypalenia zawodowego, ponieważ hałas ma negatywny
wpływ na zdrowie pracowników, powoduje w różnym
stopniu rozdrażnienie pracowników, przez co spada ich
zaangażowanie pracowników. Kolejnym czynnikiem
stresu zawodowego jest przeciążenie pracą, które cha-
rakteryzowane jest zarówno ilościowo, czyli zbyt dużo
pracy, jak i jakościowo – zbyt trudna praca. Zależny jest
on od takich wskaźników, jak: brak motywacji do pra-
cy, obniżenie własnej wartości, absencja w pracy. Często
czynnik ten powiązany jest z presją czasową narzuconą
przez pracodawcę, który zleca pracownikowi coraz więcej
obowiązków w coraz krótszym czasie, co może wpływać
na powstanie chronicznego stresu. Ważnym czynnikiem
stresu jest również rola organizacyjna, która związana jest
zakłóceniem procesu przekazywania informacji, niezbęd-
nych do wykonania przez pracownika zadania. Ważne są
również odpowiedzialność w pracy, jak i charakter sto-
sunków pomiędzy pracownikami a pracodawcą. Problem
pojawia sięwówczas, gdy pracodawca jest odpowiedzialny
za swoich pracowników i sprawuje kontrolę nad ich po-
stępami w pracy, co w konsekwencji może prowadzić do
odczuwania presji przez pracownika. Charakter stosun-
ków pomiędzy pracownikami a pracodawcą jest bardzo
ważny, gdyż dobre relacje stwarzają pozytywną atmosfe-
rę, co prowadzi do zwiększenia efektywności pracy. Ostat-
nim stresorem jest rozwój zawodowy. Kariera zawodowa
może przebiegać w dwojaki sposób, z jednej strony jest to
obawa utraty etatu i ciągła niepewność pracy w związ-
ku z likwidacją stanowisk pracy. Z drugiej związana jest
ze zbyt szybkim lub powolnym awansem w pracy. Zbyt
szybki awans prowadzi do ciągłej presji pracownika, przez
co może wydawać się mu, że nie będzie w stanie sprostać
