5 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
646
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
PRAWO
KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI
Specyfika skatalogowania zawodów warunkowana jest
przede wszystkim charakteremwykonywanych usług czy też
wykonywania określonych kategorii czynności. Wprzypadku
zawodów medycznych wiodące znaczenie ma zasada ochro-
ny pacjenta, w szerokim znaczeniu ochrona zdrowia lub życia
ludzkiego [2]. Osoby wykonujące zawody medyczne winny po-
siadać szczególne cechy moralne i psychofizyczne. Niezbędne
jest również permanentne podnoszenie kwalifikacji zawodo-
wych i nabywanie doświadczenia w zawodzie [3]. Konieczność
ustawicznego dokształcania zawodowego wynika z faktu, że
specyfika pracy lekarza polega na bezpośrednim kontak-
cie z człowiekiem. Lekarz winien z największą starannością
przestrzegać praw podmiotowych pacjenta ze szczególnym
uwzględnieniem dóbr osobistych. Z wykonywaniem zawodu
lekarza związana jest konieczność posiadania wysokiej kultu-
ry osobistej. Lekarz nie może zapomnieć o szacunku wzglę-
dem intymności przysługującej pacjentowi, a także powinien
bezwzględnie i w całej rozciągłości przestrzegać zasady pouf-
ności oraz lekarskiej tajemnicy zawodowej [4].
Kosmetolog, nazywany tak powszechnie, także pracuje
w bezpośrednim kontakcie z człowiekiem, nie ma jednak do
czynienia z pacjentem, a współpracuje z klientem. Kosmetolog
wykonując usługi za pomocą określonych preparatów lub urzą-
dzeń (wyrobów medycznych), realizuje określone zamierzenia
kosmetyczne lub estetyczne. Usługa, co do zasady powinna być
z góry ustalona lub określona efektem końcowym.
W kontekście powyższych rozważań zasadne pozostaje
przedstawienie zagadnienia dotyczącego granic prawnego
przyzwolenia w zakresie wykonywania zabiegów estetycz-
nych. Kosmetolog nie ma prawa wykonywać czynności usta-
wowo zastrzeżonych dla lekarza [5]. Pacjent może być klientem,
ale nie jest tak, że każdy klient jest pacjentem. Przedstawiony
problem dotyczy zakresu przyznanych uprawnień, aby w peł-
ni realizować zasadę ochrony zdrowia lub życia człowieka [6].
WYKŁADNIA POJĘCIA
Istota problemu sprowadza się do semantycznego nazewnic-
twa, a właściwie definicji zabiegu kosmetycznego w świetle
regulacji prawnych [7]. Wobec znaczącej popularyzacji za-
biegów kosmetycznych, poważne wątpliwości prawne budzą
aspekty czynności zabiegu kosmetycznego, definicja pojęcia
oraz właściwa kwalifikacja prawna. Problemy z tym związane
pojawiają się jednak dopiero na etapie dochodzenia roszczeń
przez klienta, a więc w sytuacji, gdy doszło do określonego
uszczerbku na zdrowiu człowieka [8].
Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że zabieg kosmetyczny
jest pojęciem powszechnie stosowanym w języku potocznym.
Wśród społeczeństwa często używane są zamiennie zwroty, ta-
kie jak ,,zabieg kosmetyczny’’, ,,zabieg estetyczny”, ,,zabieg z za-
kresu medycyny estetycznej’’. Pojęcie zabieg kosmetyczny jest
wykorzystywane w licznych środkach masowego przekazu.
Jako hasło reklamowe pojawia się w reklamach telewizyjnych,
radiowych oraz w kolorowej prasie. Oto przykład oferty rekla-
mowej kliniki medycyny estetycznej: „Usta doskonałe (…) za po-
mocą kwasu hialuronowego. Każdy zabieg z zakresumedycyny
estetycznej wymaga dogłębnej wiedzy medycznej i znajomości
anatomii. Kosmetyczka czy kosmetolog nie są osobami upraw-
nionymi do przeprowadzenia tego typu procedur. Priorytetem
każdej pacjentki powinno być, obok oczywiście pięknych ust,
bezpieczeństwo, dlatego należy korzystać z usług doświadczo-
nego lekarza medycyny estetycznej” [9]. Przytoczony fragment
oferty przedstawiła jedna z profesjonalnych klinik medycyny
estetycznej działająca na terenie kraju. Pierwsze wrażenie wy-
nikające z semantycznego znaczenia poszczególnych słów za-
chęca do skorzystania z oferty. Niewątpliwie tak jest, ponieważ
oferta wzbudza zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. Niemniej
dogłębna analiza zestawienia słów w kontekście ich prawnego
zastosowania budzi poważne wątpliwości. Zabieg kosmetyczny
to nie zabieg estetyczny, a tym bardziej nie jest to zabieg z zakre-
su medycyny estetycznej.
Niektóre zabiegi wykonywane są zarówno przez kosme-
tyczki lub kosmetologów, jak również przez lekarzy, w tym
lekarzy medycyny estetycznej [10]. Wszystkie wymienione
kategorie zawodów, przyjęte na potrzeby tego artykułu, mogą
pracować na tych samych preparatach w określonych okolicz-
nościach. Preparaty wykorzystywane do mniej inwazyjnych
zabiegów kosmetycznych są powszechnie dostępne. Tymcza-
sem pierwszą istotną różnicą dla zasadności wytyczenia gra-
nicy prawnego przyzwolenia w zakresie wykonywania zabie-
gów estetycznych jest rodzaj wykorzystywanego preparatu.
Pomiędzy wyrobami medycznymi, produktami leczniczymi
a kosmetykami zachodzą niebagatelne odmienności. Punktem
wyjścia do rozważań jest różnica w składzie chemicznym sto-
sowanych preparatów, a zatem zapewnienie bezpieczeństwa
produktu. Kluczowa jest wiedza o możliwościach zastosowa-
nia preparatu, skutkach zaaplikowania, w tym o skutkach
niepożądanych. Z perspektywy odpowiedzialności prawnej
podmiotu wykonującego usługę i przypisania obiektywnej
winy, istotna jest szybka reakcja i wiedza o procedurze postę-
powania w takich okolicznościach. Dotyczy to w szczególności
sytuacji, gdy mamy do czynienia z przypadkiem sytuacji na-
głej i kryzysowej [11].
Istota problemu polega na tym, że termin zabieg kosmetycz-
ny wykorzystywany jest przez różne grupy zawodowe i wpro-
wadza to w błąd nawet potencjalnych klientów usług.
W literaturze przedmiotu słusznie zwrócono uwagę, że
jednym z elementów składowych (konstrukcyjnych) pojęcia
zabiegu kosmetycznego jest kryterium umiejętności [12]. Do
przedmiotowego kryterium zalicza się wiedzę, kwalifikacje
i nabywane doświadczenie. Szeroko pojmowane umiejętno-
ści, w każdej grupie zawodowej są odmienne, co nie oznac-
za jednoznacznej klasyfikacji na gorsze bądź lepsze. Wnio-
sek jest jednak jeden. Nie tylko kryterium preparatu ma
istotne znaczenie dla charakterystyki zabiegu kosmetyczne-
go i estetycznego, ale tak samo istotne znaczenie ma zakres
