5 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
483
N
artykuł naukowy
dermatologia
wiąże się z uzyskaniem repigmentacji powyżej 50-70% zmie-
nionej chorobowo powierzchni skóry [21]. Przy wyborze poten-
cjalnie najskuteczniejszej terapii uwzględnia się: wiek chorego,
postać kliniczną bielactwa, rozległość plam depigmentacyjnych
oraz dynamikę procesu chorobowego [22]. Leczenie pierwszego
rzutu obejmuje zarówno terapię miejscową, jak i ogólnoustro-
jową. W przypadku plam bielaczych, zajmujących poniżej 10-
-20% powierzchni ciała, rekomendowana jest terapia miejscowa.
Większa rozległość zmian odbarwieniowych oraz brak reak-
cji na leczenie zewnętrzne jest wskazaniem do zastosowania
terapii ogólnej [23]. Istotnymi elementami procesu leczenia są
także edukacja pacjenta, uświadomienie o potencjalnych moż-
liwościach terapeutycznych i poprawie klinicznej oraz zapew-
nienie opieki psychologicznej ze względu na obniżenie jakości
życia pacjentów z bielactwem [24].
|
|
Metody miejscowe
|
|
Glikokortykosteroidy (GKS)
Stosowanie glikokortykosteroidów rekomendowane jest
w przypadku pojedynczych zmian bielaczych zajmujących nie-
wielką powierzchnię skóry. Terapia GKS o silnym efekcie prze-
ciwzapalnym (klobetazol, betametazon, flutikazon) prowadzi
do szybkiej repigmentacji ognisk chorobowych, ale efekt jest
zazwyczaj krótkotrwały i wiąże się z wystąpieniem licznych
działań niepożądanych tych leków. Brak efektywności stoso-
wania miejscowego GKS przez 2 miesiące jest wskazaniem do
przerwania terapii [25]. Badania Njoo i wsp. wykazały 75-proc.
repigmentację plam u 56% chorych stosujących GKS klasy III
[26]. Natomiast wyniki Weserhofa, opublikowane w 1999 r., do-
tyczące stosowania GKS w monoterapii przez 9 miesięcy, wska-
zują na repigmentację u 9% pacjentów, podczas gdy w skojarze-
niu z fototerapią UVA – u 31% [27].
|
|
Inhibitory kalceneuryny
Silne działanie immunosupresyjne i przeciwzapalne takrolimu-
su i pimekrolimusu, w wyniku supresji cytokin prozapalnych,
znalazło zastosowanie w leczeniu plam skórnych w bielactwie.
W badaniach Lepe i wsp. porównujących skuteczność stosowa-
nia 8-tygodniowej terapii 0,1% takrolimusem vs. 0,05% klobe-
tazolem w grupie 20 dzieci uzyskano 49-proc. repigmentację
w przypadku GKS vs. 41-proc. repigmentację w terapii inhibi-
torem kalcyneuryny zmian na twarzy i klatce piersiowej, przy
braku poprawy plam zlokalizowanych na dłoniach, jednakże
o większym profilu bezpieczeństwa w porównaniu z terapią
steroidami [28]. Ponadto badania, przeprowadzone przez Sen-
dur i wsp., dostarczają pozytywnych wyników 6-miesięcznego
leczenia bielactwa z miejscowym zastosowaniem 1-proc. pime-
krolimusu. Wśród 19 osób poddanych badaniom u 3 pacjentów
wykazano doskonałą odpowiedź na leczenie, znaczną poprawę
u 4 chorych, 6 pacjentów wykazało średnią reakcję na leczenie,
natomiast słaba odpowiedź dotyczyła 5 osób. U jednego pacjenta
nie zaobserwowano poprawy zmian bielaczych w wyniku za-
stosowanego leczenia. Powyższe wyniki wskazują, że zmiany
segmentowe oraz zajmujące poniżej 3% powierzchni ciała mogą
być leczone miejscowo za pomocą inhibitorów kalcyneuryny,
będących alternatywą dla GKS, także wśród dzieci [29].
|
|
Fototerapia
Fototerapia jest metodą zalecaną w przypadku plam bielaczych
zajmujących powyżej 20% powierzchni skóry lub w przypadku
braku skuteczności leczenia miejscowego [30].
|
|
PUVA
PUVA
(Psoralen Ultra-Violet A
) jest jedną z najbardziej znanych
i powszechnie stosowanych metod leczenia bielactwa nabyte-
go. Terapia polega na ekspozycji skóry na promieniowanie UVA
(320-400 nm) po wcześniejszym doustnym podaniu psolarenów,
głównie 5-metoksypsolarenu, mającego na celu pobudzenie nie-
aktywnych melanocytów do wytwarzania ciemnego pigmentu
[31]. Skuteczność tej metody, polegającą na pobudzeniu pigmenta-
cji skóry, zauważono u około 70% pacjentów, natomiast całkowitą
repigmentację tylko u 20% [32]. Korzystny efekt stosowania PUVA
odnotowano wśród pacjentów z ciemną karnacją, zmianami głów-
nie na proksymalnych częściach kończyn i twarzy, natomiast lo-
kalizacja plam na dystalnych częściach kończyn i wokół otworów
naturalnych wiąże się z gorszymi efektami terapii [33]. Natomiast
badania, przeprowadzone przez Parsada, wskazują na znacznie
gorsze efekty repigmentacji w przypadku terapii PUVA w porów-
naniu z zastosowaniemwąskopasmowej terapii NB-UVB (
Narrow
band
) (23,6% vs. 41,9%) [34]. W związku z istotnymi działaniami
niepożądanymi, w tym fototoksycznością, zaburzeniami żołąd-
kowo-jelitowymi oraz ograniczoną skutecznością, leczenie PUVA
wydaje się mieć mniejsze znaczenie terapeutyczne. Ponadto udo-
wodniono zwiększone ryzyko rozwoju raka skóry podczas długo-
trwałej fototerapii [35]. U dzieci poniżej 12. roku życia stosowanie
PUVA jest przeciwwskazane [36].
|
|
NB-UVB
NarrowbandUVB, czyli wąskopasmowaUVB-terapia, jest obecnie
najczęściej rekomendowaną metodą leczenia uogólnionej postaci
bielactwa, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci [37]. Emisja fal o dłu-
gości ok. 311 nm stymuluje melanogenezę, proliferację i dojrzewa-
nienieaktywnychmelanocytówwobszarach skórypozbawionych
melaniny. Początkowa dawka fototerapii wynosi średnio 75-100
mJ/cm
2
.Wkolejnych sesjachzalecane jest jej zwiększanie o 20%, do
momentuuzyskaniaminimalnej dawki rumieniowejMED (
minimal
erythema dose
) [38]. Zaletą UVB terapii w porównaniu z PUVA jest
brak potencjalnych działań niepożądanych, związanych z przyj-
mowaniem psoralenów, oraz mniej nasilone objawy fotostarzenia.
Metaanaliza trzech randomizowanych badań wykazała wyższy
odsetek pacjentów, uzyskujących 75% repigmentację w grupie sto-
sującej NB-UVB w porównaniu z doustną terapią PUVA [39]. Efek-
tywność tej metody została potwierdzona także przez Yones i wsp.,
którzy udowodnili ponad dwukrotnie wyższą skuteczność metody
NB-UVB w porównaniu z terapią PUVA w grupie pacjentów pod-
danych 48 sesjom naświetleń (53% vs. 23%). Ponadto stosowanie
