3 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
312
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
Gdy w 2016 roku przedstawiciele Księgi Rekordów Guinessa
odwiedzili najstarszego wówczas człowieka na świecie, Yisra-
ela Kristala, miał on 112 lat i 178 dni, a urodził się 15 marca
1903 roku w Łodzi. Rekordowo długo żyjący mężczyzna zmarł
11 sierpnia 2017 roku. Na początku XX wieku oczekiwana
długość życia mężczyzny w Polsce wynosiła zaledwie 45 lat.
Obecnie oczekiwana długość życia mężczyzn w krajach wy-
soko rozwiniętych wynosi już ponad 80 lat. Według danych
Światowej Organizacji Zdrowia WHO (
World Health Organi-
zation
) z 2015 roku, Polska jest za 40 miejscem wśród państw
z najwyższą średnią długości życia. Polki dożywają średnio
81, a mężczyźni 73 lat. Należy przy tym podkreślić, że mimo
iż przybywa osób obchodzących 100 urodziny, to tylko jedna
osoba na 10 000 dożywa 100 lat, a pięć na sześć stulatków
stanowią kobiety [3]. Niemniej badacze zajmujący się biogeron-
tologią bazując na statystykach twierdzą, że pierwsza osoba,
która na Ziemi osiągnie 150 lat życia już się urodziła [4]. Naj-
dłużej żyjącą osobą na Ziemi nadal pozostaje, zmarła w 1997
roku, francuska Jeann Calment, która dożyła 122 lat i 164 dni
w dobrej kondycji, a jej wiek jest dobrze udokumentowany.
Jeden z czołowych biogerontologów, Amerykanin Matt Ka-
eberlain z Uniwersytetu w Waszyngtonie twierdzi, że postęp
jaki obserwujemy w badaniach nad starzeniem spowoduje, że
w ciągu najbliższych 40-50 lat uda się wydłużyć ludzkie życie
w „dobrym zdrowiu” nawet o 25–50% [3]. To istotne zastrzeże-
nie, gdyż kluczowym jest połączenie długiego życia z dobrym
zdrowiem. Prognozy Kaeberlaina mogą się ziścić, wskazują
na to liczne osiągnięcia biogerontologów wykazujących, że
dysponujemy już technikami i środkami farmakologicznymi,
dzięki którym możemy ingerować w przebieg komórkowych
procesów starzeniowych, a poprzez to osiągać efekt w postaci
dłuższego życia osobniczego [1-4].
STARZENIE KOMÓREK
Wyniki badań opublikowane w 2018 roku w czasopiśmie
Aging wskazują na nowe metody, dzięki którym naukowcom
z University of Exter w Wielkiej Brytanii udało się odwrócić
postęp procesów starzenia komórek ludzkich dzięki zastoso-
waniu pewnych związków chemicznych [5].
Czas życia komórek jest zróżnicowany i trwa od kilku dni
(plemniki, komórki nabłonka jelit) nawet do kilkudziesięciu
lat (komórki nerwowe, komórki soczewki). Jednym z czynni-
ków starzenia komórkowego jest uszkodzenie DNA jądra ko-
mórki i DNA mitochondriów (mtDNA) za sprawą działania np.
wolnych rodników tlenowych. Z kolei generowanie wolnych
rodników tlenowych może być wzmagane także czynnika-
mi zewnętrznymi, co może jednocześnie sprzyjać rozwojowi
chorób związanych z wiekiem. W warunkach eksperymen-
talnych uzyskano zahamowanie procesów starzeniowych
w niektórych typach komórek poprzez chemiczne oddziały-
wanie na ich mitochondria. Przetestowano trzy związki che-
miczne określane jako AP39, AP123 i RT 01, które dostarczały
do mitochondriów komórkowych cząsteczki siarkowodoru [5].
Mimo, że siarkowodór w wysokich dawkach wywiera działa-
nie toksyczne hamując oddychanie komórkowe poprzez bloko-
wanie oksydazy cytochromowej, to niskie dawki tego gazu po-
dawane bezpośrednio do mitochondriów pobudzają stare lub
uszkodzone komórki do produkcji energii. Zapewnia to podaż
energii wystarczającą do przeżycia komórki w dobrej kondycji
i zachowania jej zdolności podziałowych. Co więcej, opisywa-
ne związki w warunkach
in vitro
powodowały nawet 40-50%
spadek liczby starzejących się komórek. Wykorzystując nowe
związki chemiczne badacze opisali ich wpływ na czynniki,
które uczestniczą w modyfikacji potranskrypcyjnej produktu
ekspresji genów (tzw. czynniki splicingowe, SRSF2 i HNRNPD,
odpowiadające za usuwanie z mRNA sekwencji niekodujących
– intronów i łączenie kodujących fragmentów – eksonów) [5].
Czynniki te odgrywają kluczową rolę w zmianach komórko-
wych zachodzących wraz z wiekiem. W wielu badaniach pro-
wadzonych na modelach zwierzęcych wykazano, że utrzyma-
nie w komórkach sprawnie funkcjonujących mitochondriów
pomaga zapobiegać, a nawet odwracać skutki przyspieszonego
starzenia. Ponadto, w opisywanych badaniach poprawiano
również kondycję mitochondriów komórek śródbłonka wy-
ścielających ściany naczyń krwionośnych. Może to w przyszło-
ści zaowocować nowymi formami profilaktyki i terapii w przy-
padku dysfunkcji naczyń krwionośnych, które są przyczyną
szeregu chorób towarzyszących starzeniu [5, 6].
TRANSFUZJA KRWI
W czasopismach Nature i Science w 2014 roku opublikowa-
no wyniki badań wykazujące, że tradycyjna transfuzja krwi
(starszemu osobnikowi przetoczono krew osobnika młodego),
pozwala poprawić sprawność fizyczną i stan zdrowia biorcy,
jak również dzięki nowym komórkom macierzystym jakie
pojawiły się w organizmie starszego osobnika uzyskano efekt
w postaci polepszenia pracy mózgu. Komórki macierzyste dały
początek nowym neuronom, wzrosła liczba połączeń synap-
tycznych, a osobnik z tak zregenerowanym mózgiem szybciej
się uczył [7, 8]. Wprawdzie eksperyment dotyczył myszy, ale
sporo obserwacji poczynionych w badaniach zwierząt mo-
żemy rozpatrywać w odniesieniu do organizmu człowieka.
Zauważono, że u uczestniczących w eksperymencie myszy
korzystne zmiany dotyczyły także hipokampu, który uszka-
dzany jest u osób cierpiących na chorobę Alzheimera [4, 7, 8].
Opisywane badania mogą mieć znaczenie dla opracowania
w przyszłości skutecznych leków przeciwko tej neurodegene-
racyjnej chorobie. W innych badaniach uzyskano efekt w po-
staci poprawy węchu u starych myszy z przetoczoną krwią
osobników młodych. Korzystny wpływ na zmiany w mózgo-
wiu zwierząt mogą wywierać, jak podają badacze, także obec-
ne we krwi osobników młodszych liczne związki chemiczne
i biomolekuły (np. czynnik wzrostu GDF11) [4, 7, 8]. Również
we krwi człowieka znajduje się szereg związków chemicz-
nych wpływających na aktywność genów, a poprzez to pracę
licznych tkanek, w tym mózgu. Zatem następnym krokiem
