3 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
250
N
artykuł naukowy
Higiena i dezynfekcja
Zarówno proces mycia, jak i dezynfekcji rąk jest niezwykle
istotny w praktyce klinicznej. Światowa Organizacja Zdrowia
WHO (
World Health Organization
)
w 2009 roku wyznaczy-
ła precyzyjne wytyczne dotyczące zachowania higieny rąk
w trakcie kontaktu z pacjentem. Zostały one przedstawione
w tabeli 1. WHO nie zaleca stosowania łącznie mydła i środków
odkażających na bazie alkoholu.
Tabela 1
Wskazania do higieny rąk w odniesieniu do personelu medycznego wg. WHO z 2009 r.
Mycie rąk
mydłem i wodą
Dezynfekcja rąk środkami na bazie alkoholu
widoczne zabrudzenia
lub poplamienia krwią,
lub innymi płynami
ustrojowymi
przed i po kontakcie z pacjentem
po skorzystaniu z toalety
przed obsługą inwazyjnych urządzeń w opiece nad chorym
bez względu na użycie rękawiczek ochronnych
w przypadku podejrzenia
lub potwierdzenia
ekspozycji na organizmy
przetrwalnikujące,
w tym C. difficile
po kontakcie z płynami ustrojowymi, wydzielinami,
błonami śluzowymi, uszkodzoną skórą lub opatrunkami
przechodząc w trakcie badania z zakażonego obszaru
pacjenta do innego
przed założeniem i po zdjęciu sterylnych i niesterylnych
rękawiczek
po kontakcie z otoczeniem pacjenta
(pościelą, urządzeniami medycznymi, łóżkiem)
Źródło:
Opracowanie własne na podstawie [1]
Środki dezynfekcyjne używane są w celu niszczenia drobno-
ustrojów i ich form przetrwalnikowych, co pozwala na elimi-
nację potencjalnego zagrożenia transmisji czynników szkodli-
wych. Niestety, usuwając szkodliwe drobnoustroje, środki te
pozbawiają skórę także fizjologicznej, ochronnej flory bakteryj-
nej. Częste ich używanie prowadzi do uszkodzenia bariery na-
skórkowej oraz powstawania licznych zmian w obrębie skóry
narażonej na ekspozycję. Zniszczeniu ulega pierwotna ochron-
na funkcja skóry. Dodatkowo dochodzi do upośledzenia gospo-
darki wodnej uszkodzonego obszaru, znacznego przesuszenia
oraz nadwrażliwości powstającej przy wzmożonej penetracji
alergenów w głąb skóry właściwej.
|
|
MATERIAŁ I METODY
W badaniu wzięło udział 710 respondentów. Grupę badawczą
stanowili studenci kierunków medycznych, natomiast grupę
kontrolną studenci innych kierunków. Kluczem do uzyskania
przedstawionych w pracy wyników była autorska ankieta skła-
dająca się z 40 pytań zarówno zamkniętych, jak i otwartych.
|
|
WYNIKI
Blisko 80% respondentów stanowiły kobiety, wwiększości były
to osoby w wieku 18-25 lat.
Respondentom zadano pytanie: czy są świadomi, jakich środ-
ków używają oraz czy znają właściwą definicję środków dezyn-
fekcyjnych. Znajomość prawidłowej definicji wykazało aż 85%
wszystkich ankietowanych.
Do najczęściej występujących zmian po zastosowaniu środ-
ków dezynfekcyjnych zaliczono zaczerwienie i suchość, z kolei
wydłużony czas gojenia uszkodzeń skóry po zastosowaniu
środków zauważyło 17% badanych. Najczęstszymi lokalizacja-
mi zmian okazały się: powierzchnia grzbietowa rąk oraz okoli-
ca międzypalcowa.
Jedno z pytań dotyczyło również częstotliwości używania
środków do dezynfekcji.
Spośród grupy osób znających po-
prawną definicję środków dezynfekcyjnych ponad 90% uży-
wało ich w codziennym życiu.
Pierwszym aspektem, na który należy zwrócić uwagę, to
znaczna dysproporcja w stosowaniu środków dezynfekcyjnych
w grupie badanej i kontrolnej. Aż 95% studentów medycyny
znających poprawną definicję używało środków dezynfekcyj-
nych, natomiast z pozostałych kierunków tylko 30% osób. Ta
znamienna różnica jest podstawą do postawienia pierwszych
wniosków.
Autorzy zbadali bliżej ten problem i zadali pytanie o rodzaj
środków najczęściej używanych przez respondentów. Wśród
wytypowanych przez autorów produktów najpopularniejsze
okazały się formy płynne: żele i porównywalnie aerozole oraz
chusteczki nawilżane odpowiednimi substancjami.
Obecnie najpopularniejszym środkiem łagodzącym podraż-
nioną skórę są kremy nawilżające wybierane przez aż 48%
respondentów posiadających zmiany w obrębie rąk. Chęt-
nie sięgają oni po łatwo dostępne i dające dobre efekty kremy
z mocznikiem oraz z witaminami.
Biorąc pod uwagę analizowaną wcześniej różnicę w częstości
stosowania środków dezynfekcyjnych, zbadano, która grupa
jest bardziej narażona na powstawanie zmian skórnych. Zgod-
nie z przewidywaniami medycy stanowili grupę wyższego ry-
zyka. Tym samym można wywnioskować, że studenci kierun-
kówmedycznych są istotnie bardziej narażeni na powstawanie
zmian skórnych wywołanych przez środki dezynfekcyjne niż
studenci kierunków innych niż medyczne.
W dużej mierze zmiany skórne pojawiają się już po kilku ty-
godniach, a nawet już po pierwszym użyciu. Zdaniem autorów
szczególna wrażliwość na kontakt z omawianymi czynnikami
drażniącymi może mieć związek z typem karnacji. Okazało się
jednak, że nie wpływa na jej wrażliwość.
Badania pokazują, że ważną determinantą w analizie skut-
ków stosowania środków dezynfekcyjnych jest płeć. Kobiety
są bardziej wrażliwe na stosowanie czynników drażniących
i znacznie częściej doświadczają powikłań po stosowaniu środ-
ków dezynfekcyjnych. Aż 50% ankietowanych kobiet zaobser-
wowało zmiany skórne po stosowaniu środków dezynfekcyj-
nych. Dla porównania zaledwie 29% respondentów płci męskiej
skarżyło się na podrażnienie skóry rąk.
Okazuje się również, że zmiany alergiczne mają znaczny
wpływ na tempo pojawiania się patologicznych zmian na ob-
szarze narażonym na środki dezynfekcyjne. Można zauwa-
żyć, że osoby cierpiące na szeroko rozumianą alergię częściej
doświadczają uszkodzeń skóry w porównaniu z osobami zdro-
wymi (rys. 1).
