otrzymano / received:
12.02.2015
poprawiono / corrected:
10.03.2015
zaakceptowano / accepted:
14.03.2015
»
122
Związki ołowiu
w antycznej kosmetyce
Lead compounds in antique cosmetics
|
|
Streszczenie
Ołów w czasach starożytnych wykorzystywany był
m.in. do wyrobu rur kanalizacyjnych, elementów bu-
dowlanych, figurek wotywnych, farb malarskich, arty-
kułów gospodarstwa domowego, w tym garnków i na-
czyń. Źródła literackie z okresu antyku poświadczają
również szerokie użycie ołowiu i jego związków w ce-
lach kosmetycznych i medycznych. Spośród stosowa-
nych w kosmetyce związków ołowiu największą popu-
larnością cieszył się węglan ołowiu, ale pewne znaczenie
miały również glejta oraz galena.
W artykule wskazane zostały wybrane fragmenty
pism autorów greckich i rzymskich dotyczące zastoso-
wania ołowiu i jego związków w kosmetyce. Zwrócono
również uwagę na potencjalne zagrożenia dla zdrowia
związane ze stosowaniem kosmetyków zawierających
związki ołowiu. Obecnie, zgodnie z obowiązującym
w Polsce rozporządzeniem ministra zdrowia, stosowanie
ołowiu i jego związków jest zabronione.
Słowa kluczowe:
historia kosmetyki, kosmetyka
w starożytnym Rzymie, ołów, biel ołowiowa
|
|
Abstract
In ancient times, lead was applied widely. Among others, it
was used in the production of sewage pipes, construction
elements, votive figures, paints and household articles in-
cluding pots and dishes. Literary sources from antiquity
also confirm a wide application of lead and its compounds
for cosmetic and medical purposes. Lead carbonate is the
most popular lead compound employed in cosmetics but
litharge and galena also had certain significance.
The article points out chosen parts of writings by Greek
and Roman authors concerning the application of lead and
its compounds in cosmetics. The potential threats for he-
alth resulting from application of cosmetics containing lead
compounds in ancient times were also mentioned.
Nowdays, according to Polish law, utilization of lead and
its compounds is forbidden.
Key words:
history of cosmetics, cosmetics in Ancient
Rome, lead, white lead
Ewa Garasińska-Pryciak
Niepubliczna Wyższa
Szkoła Medyczna
ul. Nowowiejska 69
50-340 Wrocław
T:
+48 71 321 11 54
E:
|
|
WSTĘP
Ołów Pb (
plumbum
) jest metalem ciężkim powszechnie
spotykanym w przyrodzie. Obecnie uważany jest za
duże zagrożenie dla zdrowia, jednak w przeszłości miał
bardzo szerokie zastosowanie [1]. Znany był już przy-
najmniej od 4 tysiąclecia p.n.e. W czasach grecko-rzym-
skich wydobycie i zastosowanie tego metalu znacznie
się zwiększyło [2]. Dostępność, łatwość pozyskiwania
i niska temperatura topnienia ołowiu (327,4 °C) powo-
dowały, że był jednym z najpowszechniej stosowanych
metali [3]. Z ołowiu wyrabiano rury wodociągowe,
plomby używane do łączenia rur glinianych, ołowiem
pokrywano przewody w akweduktach i zbiorniki wod-
ne. Ołów znajdował zastosowanie w budownictwie oraz
przemyśle stoczniowym. Używany był również do wy-
robu sarkofagów, urn, figurek wotywnych, przyborów
do pisania, farb malarskich, żetonów (
piombi
), artykułów
gospodarstwa domowego. Ze względu na słodkawy po-
smak i właściwości konserwujące ołów dość powszech-
nie stosowany był w kuchni. Używany był również do
wyrobu naczyń i pojemników służących do przechowy-
wania produktów spożywczych, leków i kosmetyków
oraz do wyrobu samych leków i kosmetyków [2, 4, 5, 6].
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
121
N
artykuł naukowy
Chemia
