91
Kosmetologia Estetyczna / 2 / 2014 / vol. 3
srebra, z reguły o rozmiarach od 10 nm do 100 nm. Nie-
zależnie jednak od stężenia wielkość cząstek pozostaje
niejednorodna. Widoczne są w wodzie w postaci zło-
tawej lub srebrnej poświaty. W srebrze koloidalnym,
dzięki maksymalnemu rozdrobnieniu cząstek, całko-
wita powierzchnia substancji zwiększa się wielokrotnie.
Wzmocnione zostaje zatem jego biologiczne działanie
i łatwość wnikania do organizmu. Srebro koloidalne za-
chowuje się jak antybiotyk o szerokim spektrum działa-
nia. Może być stosowane wewnętrznie (jako środek do
podania doustnego lub płyn irygacyjny) lub zewnętrz-
nie – rozprowadzane miejscowo na skórze lub stosowane
do zakraplania otwartych i zainfekowanych ran. Miejsca
zmienione chorobowo można także spryskać rozpylo-
nym srebrem koloidalnym, natrzeć wacikiem lub założyć
kompres. W przypadku grzybicy paznokci lub zapalenia
łożyska paznokcia wskazana jest kąpiel palców rąk lub
nóg z użyciem roztworu srebra [3]. Nie zaleca się jednak
rozcieńczać roztworu srebra koloidalnego wodą. Należy
je przechowywać w chłodnym miejscu o względnie stałej
temperaturze, chroniąc przed światłem ze względu na
łatwość utlenienia, a w konsekwencji utraty leczniczego
działania. Niezwykle istotny w zachowaniu biologicznych
właściwości jest sposób podania nanosrebra – sugeruje
się unikanie kontaktu z metalem i plastikiem. Srebro ze
względu na swoje antybakteryjne właściwości stosowa-
ne jest jako dodatek do kosmetyków przeznaczonych dla
osób mających problemy ze skórą, np. łojotokowe zapale-
nie skóry, trądzik, zapalenie mieszków włosowych, grzy-
bicy stóp i paznokci (wykaz zastosowań srebra w wybra-
nych chorobach skóry zamieszczono w tabeli 3).
Na bazie srebra koloidalnego powstały produkty ko-
smetyczne, takie jak: tonik, krem, mleczko, żel do gole-
nia, dezodorant. Pod handlową nazwą srebra koloidalne-
go funkcjonują również wszelkie ciecze zawierające sole
srebra lub proteiny srebra, co znacznie utrudnia fachową
i rzeczową dyskusję [3]. Srebro ma nie tylko silne właści-
wości dezynfekujące, ale również ściągające, a w wyż-
szych stężeniach również przyżegające i nekrotyczne [16].
Wyniki badań naukowych potwierdzają także bezpie-
czeństwo stosowania nanosrebra w kosmetykach jako
środka bakteriostatycznego, bakteriobójczego, antysep-
tycznego i konserwującego [17]. Srebro jest bezwonne,
dzięki czemu nie wpływa na pożądany przez producenta
zapach preparatów kosmetycznych.
W
ady
i zalety
Jony srebra są powszechnie stosowane w biologii i medy-
cynie już od wielu lat, zaś srebro modyfikowane metodami
nanotechnologii daje nowe możliwości w diagnostyce i te-
rapii wielu chorób. Nanocząstki srebrawykazują aktywność
wobec szerokiego spektrum mikroorganizmów (bakterii
Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, grzybów, wirusów
i pierwotniaków, także mikroorganizmów wielolekoopor-
nych) [3, 6-12], a w przeciwieństwie do jonów srebra zacho-
wują biologiczną aktywność przez wydłużony czas. Aktyw-
ność nanocząstek srebra zależy od ich wielkości, kształtów,
zawartości srebra i składu chemicznego nanokompozytu
[18]. Dzięki swojej wysokiej biologicznej aktywności nano-
cząstki srebra są dodawane do materiałów opatrunkowych,
suplementów, cewników, implantów medycznych w celu
hamowania rozwoju patogenów i inhibicji tworzenia biofil-
mu. Nanosrebro jest dodawane do materiałów (wykorzysty-
wanych m.in. do produkcji fartuchów szpitalnych, pościeli,
ręczników) w celu redukowania mikroorganizmów ze śro-
dowiska klinicznego. Nanocząstki srebra znajdują zasto-
sowanie w kosmetologii jako środek antyseptyczny i kon-
serwant oraz jako składnik kosmetyków przeznaczonych
dla osób z problemami skórnymi. Nanosrebro jest coraz
częściej stosowane jako dodatek do bielizny, odzieży spor-
towej, dywanów, sprzętu komputerowego elektronicznego
(np. klawiatur, myszy komputerowych), telefonów komór-
kowych, sprzętu AGD oraz toaletowego.
Srebro jest szeroko stosowane we wszystkich gałęziach
przemysłu, niejednokrotnie w sposób nieuzasadniony
jest wręcz nadużywane. Jednym z negatywnych skutków
Tabela 3.
Wykaz wybranych schorzeń skóry podatnych na terapię
wykorzystującą kosmetyki oparte na bazie srebra [3, 15]
Schorzenie
Przyczyna
Atopowe zapalenie skóry Alergia, czynniki dziedziczne
Brodawki
Wirus brodawczaka ludzkiego
Ciemieniucha
Alergia, zaburzenia w pracy gruczołów
łojowych
Czyraki
Bakterie
Egzema
Zakażenia bakteryjne, alergia
Grzybica skóry
Grzyby
Liszajec
Bakterie
Łupież tłusty
Następstwo infekcji oraz nadczynność
gruczołów łojowych
Łuszczyca
Czynniki dziedziczne
Odleżyny
Ucisk powodujący niedokrwienie
Odmrożenia
Uszkodzenie skóry wskutek działania
niskiej temperatury
Odra
Wirus odry
Oparzenia
Uszkodzenie skóry wskutek działania
wysokiej temperatury
Oparzenia słoneczne
Światło słoneczne, promienie UV
Opryszczka pospolita
Wirus opryszczki
Owrzodzenia
Miejscowe zaburzenia krążenia
Pokrzywka
Nadwrażliwość, alergia
Półpasiec
Wirus ospy wietrznej
Rany cięte i otarcia
Uszkodzenia skóry na skutek ostrego przed-
miotu lub bocznego urazu mechanicznego
Ropne infekcje skóry
Bakterie
Róża przyranna
Bakterie
Świąd
Następstwo m.in. chorób nerek, wątroby,
zaburzeń krążenia, cukrzycy, infekcji,
zatrucia, alergii
Trądzik
Stany zapalne gruczołów łojowych,
wywołane alergią, zmianami na podłożu
hormonalnym lub psychicznym
Ukąszenia
lub ukłucia owadów
Owady
Zgorzel
Bakterie
Tabela 2.
Charakterystyka form srebra
Forma srebra
Charakterystyka
Jonowe
Ag
+
, srebro na +1 stopniu utlenienia, jon srebra,
np. AgNO
3
(lapis), sulfadiazyna srebra
Nanocząstki
srebra wolne,
srebro koloidalne
Ag
0
, srebro na 0 stopniu utlenienia, srebro
metaliczne
Nanocząstki
srebra immo-
bilizowane na
nieorganicznych
nośnikach
Ag
0
, srebro na 0 stopniu utlenienia, srebro meta-
liczne unieruchomione na związkach nieorganicz-
nych, np. SiO
2
/Ag
0
, TiO
2
/Ag
0